Hiệu quả từ mô hình nhóm “Nam giới biển”

(Baonghean) Nghề đi biển, sóng to gió lớn, nhiều bất trắc, hiểm nguy rình rập nên tâm lý sinh con trai nối nghiệp, sinh thêm con dự phòng đã ăn sâu vào tiềm thức của người dân vùng biển. Làm thế nào để “khơi thông” tư tưởng cho họ quả là khó khăn. “Cái khó ló cái khôn”, những người làm công tác dân số ở thị xã biển Cửa Lò đã thành lập các CLB “Nam giới biển” thu hút đông đảo nam ngư dân tham gia, góp phần không nhỏ vào công tác KHHGĐ trên địa bàn.

Chúng tôi may mắn được tham dự cuộc thi “Nhóm chúng tôi” giữa 2 nhóm “Nam giới biển” của phường Nghi Tân và Nghi Hải (TX.Cửa Lò). Trên sân khấu vẫn là những nam ngư dân da sạm đen vì nắng gió, mặn mòi giọng nói miệt biển, trả lời rất rành rọt những câu hỏi về pháp lệnh dân số, về các biện pháp giảm sinh, về vai trò của người đàn ông trong KHHGĐ; diễn “rất ngọt” trong các tiểu phẩm tuyên truyền chính sách dân số. Cuộc thi "Nhóm chúng tôi" chỉ là một nội dung nằm trong các hoạt động ngoại khóa thường kỳ của nhóm "Nam giới biển".

Để thực hiện có hiệu quả Đề án 52 về kiểm soát dân số vùng biển, Trung tâm Dân số - Kế hoạch hóa gia đình Thị xã Cửa Lò đã thí điểm mô hình nhóm “Nam giới biển” trên địa bàn hai phường Nghi Tân và Nghi Hải. Mục đích chính của nhóm là tập hợp nam giới đi biển của các phường vào một câu lạc bộ sinh hoạt, thông qua đó nhằm cung cấp những kiến thức cơ bản, kỹ năng về sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình cho đối tượng nam. “Đối tượng nam giới thường đi biển dài ngày, ít khi ở nhà nên rất khó để gặp gỡ, tuyên truyền. Tập hợp họ vào một nhóm, sinh hoạt định kỳ là cách tốt nhất giúp họ tiếp cận với dịch vụ CSSKSS/KHHGĐ”, chị Trần Thị Chương, chuyên trách dân số phường Nghi Tân cho biết.



Các thành viên nhóm “Nam giới biển” thi vẽ tranh chủ đề “Dân số biển”.

Những ngày đầu, để vận động các đối tượng tham gia sinh hoạt nhóm gặp rất nhiều khó khăn. Không quản ngại, hàng tháng trời, cán bộ chuyên trách dân số, cộng tác viên dân số, các tổ chức đoàn thể “đi từng ngõ, gõ từng nhà” thuyết phục, vận động các anh tham gia nhóm. Cuối cùng, buổi ra mắt nhóm cũng thu hút được 32 thành viên tham gia. Sau vài kỳ sinh hoạt, thấy bổ ích nên số lượng thành viên tăng dần, tập hợp mọi lứa tuổi, mọi thành phần.

Nội dung sinh hoạt được chuẩn bị kỹ lưỡng, hình thức đa dạng, thời gian phù hợp. Theo hình thức cuốn chiếu, mỗi nhóm sinh hoạt 12 chuyên đề và 1-2 buổi hoạt động ngoại khóa. Trong các buổi sinh hoạt, cán bộ truyền thông dân số của Trung tâm Dân số thị xã chuyển tải, chia sẻ các thông tin về SKSS, sức khỏe tình dục, dân số/KHHGĐ, bình đẳng giới, người chồng mẫu mực và các kỹ năng giao tiếp... gắn với việc chăm sóc con cái và phát triển kinh tế gia đình. Hết 12 chuyên đề sẽ kết thúc nhóm và thành lập nhóm mới.

Đồng thời, qua các trò chơi dân gian, các hoạt động giao lưu ngoại khóa, thi vẽ tranh, làm thơ về dân số, thơ tặng vợ... những “người đàn ông biển” đã đưa ra những thông điệp về dân số hết sức ý nghĩa. Lịch sinh hoạt nhóm được “căn” vào quãng thời gian 14-17 âm lịch, đó là thời điểm trăng sáng, ngư dân nghỉ đi biển nên tập hợp được đông đủ thành viên tham gia. Anh Trần Văn Nghĩa - khối Hải Bình - phường Nghi Hải, thành viên nhóm “Nam giới biển” chia sẻ: “Tham gia sinh hoạt nhóm, tôi vỡ ra được nhiều điều. Trước đây chỉ nghĩ rằng, mình là đàn ông có trách nhiệm kiếm tiền, còn chuyện sinh đẻ là việc của vợ. Nay tham gia nhóm mới biết sinh lắm con không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, đến cuộc sống mà người vợ phải chịu vất vả hơn, áp lực hơn; từ đó, hiểu và thông cảm với vợ, chia sẻ với vợ trong cuộc sống thường ngày.”

Nội dung của các buổi sinh hoạt nhóm trở thành chủ đề của những chuyến ra khơi. Giờ đây, những hôm lênh đênh trên biển cả, ngoài chuyện giá xăng dầu, thời tiết, ngư trường thì kinh nghiệm kế hoạch hóa gia đình, kinh nghiệm về chăm sóc sức khỏe sinh sản được ngư dân đưa ra chia sẻ, trao đổi. Nhưng có lẽ vui nhất là các chuyên trách dân số, bởi từ khi nhóm "Nam giới biển" đi vào hoạt động, việc tuyên truyền về dân số, kế hoạch hóa gia đình hiệu quả hơn hẳn. Trong hơn 1 năm hoạt động, các thành viên của nhóm “Nam giới biển” không có trường hợp nào vi phạm chính sách dân số-KHHGĐ, tỷ lệ sinh con thứ ba ở hai phường thí điểm mô hình giảm hẳn. Đặc biệt, những thành viên của nhóm trở thành những tuyên truyền viên tích cực về dân số, vận động những người xung quanh, những ngư dân biển thay đổi nhận thức, chuyển đổi hành vi trong thực hiện chính sách dân số.

Bà Trần Thị Hoàng Phương, Giám đốc Trung tâm Dân số TX. Cửa Lò cho biết: “Mô hình nhóm “Nam giới biển” cùng với các nhóm như “Phụ nữ biển”, “Thanh niên biển” đã trở thành điểm nhấn trong công tác truyền thông, vận động thực hiện chính sách dân số-KHHGĐ ở Thị xã Cửa Lò, được đánh giá là cách làm sáng tạo thực hiện có hiệu quả Đề án 52. Trong 6 tháng đầu năm 2012, nhờ chỉ đạo quyết liệt, đồng bộ nên tỷ lệ sinh con thứ ba trở lên trên địa bàn thị xã giảm xuống còn 9,7% (giảm 3,1% so với cùng kỳ năm ngoái).”

Duy Nam