Quy hoạch chi tiết xây dựng Dự án Khu đô thị Dầu khí Nghệ An bị hủy bỏ đã được Báo Nghệ An ngày 14/3/2024 thông tin tại bài viết ““Khai tử” dự án treo bên bờ Nam sông Vinh”.
Khi biết UBND thành phố Vinh giao UBND phường Vinh Tân rà soát khu đất thực hiện dự án Khu đô thị Dầu khí Nghệ An, ngày đầu tháng 3/2024 chúng tôi đã liên hệ để nắm thông tin. Theo lãnh đạo phường Vinh Tân trao đổi, phường đã có báo cáo chi tiết tại Văn bản số 114/UBND-ĐC ngày 1/3/2024 lên thành phố. Tiếp cận Văn bản số 114/UBND-ĐC, thấy các vấn đề liên quan đến khu đất quy hoạch xây dựng Dự án Khu đô thị Dầu khí Nghệ An đều đã được làm rõ.
Trong tổng diện tích 14,77 ha quy hoạch xây dựng Dự án Khu đô thị Dầu khí Nghệ An, có nhiều loại đất như đất bằng chưa sử dụng, đất trồng lúa, đất nuôi trồng thủy sản, đất giao thông, đất sông, và đất nghĩa trang, nghĩa địa. Đối với các loại đất nông nghiệp, do HTX nông nghiệp Vinh Tân quản lý giao khoán cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng vào mục đích sản xuất nông nghiệp từ trước ngày 1/7/2004. Do tác động của đô thị hóa, hệ thống tưới, tiêu tại khu vực bị phá vỡ nên hầu hết diện tích đất nông nghiệp này bị ngập úng vào mùa mưa, hạn hán về mùa khô nên buộc phải bỏ hoang, không thể sản xuất. Về tính pháp lý, các thửa đất nông nghiệp này chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nhưng đủ điều kiện được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; khi thực hiện thu hồi đất thì đối tượng thu hồi là hộ gia đình, cá nhân. UBND phường Vinh Tân khẳng định, dù sự tồn tại của dự án Khu Đô thị Dầu khí Nghệ An đã 13 năm nhưng chủ đầu tư chưa thực hiện việc kiểm kê, kiểm đếm tài sản hoa màu, và cũng chưa thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng.
Đối với các loại đất khác, đều do Nhà nước quản lý, hiện chủ yếu để tự nhiên, một phần diện tích đất mặt nước chuyên dùng người dân tự khai thác để nuôi cá; hệ thống giao thông nội đồng, đất nghĩa trang… sử dụng manh mún, kém hiệu quả. Đất sông Rào Màng hiện trạng không còn phù hợp với quy hoạch chi tiết phân khu phường Vinh Tân được UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt tại Quyết định 1578/QĐ-UBND ngày 22/5/2020.
UBND phường Vinh Tân xác định, toàn bộ diện tích 14,77ha đất không có tình trạng chồng lấn, không liên quan đến các dự án khác; không nằm trong khu vực có di tích văn hóa, hay trong khu vực có quy hoạch đất an ninh, quốc phòng; không có tài sản được đầu tư, hình thành từ nguồn ngân sách Nhà nước; theo quy hoạch phân khu phường Vinh Tân được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định 1578/QĐ-UBND ngày 22/5/2020 thì khu đất được quy hoạch là đất ở mới. Vì vậy đánh giá: “Việc chuyển đổi để thực hiện dự án sẽ nâng cao hiệu quả sử dụng đất, phù hợp với quy hoạch, định hướng phát triển đô thị của địa phương, mặt khác, sẽ cải thiện hệ thống hạ tầng kỹ thuật, mỹ quan đô thị và hạn chế tình trạng ô nhiễm môi trường trong khu vực”.
Tuy nhiên, UBND phường Vinh Tân đề nghị UBND thành phố Vinh: “Khi thực hiện yêu cầu kiểm tra, khảo sát các dự án đầu tư liền kề (như: Phía Nam – Khu Đô thị ven sông Vinh, phía Đông – Khu Đô thị dịch vụ thương mại Vinh Tân, phía Tây – Khu tái định cư phục vụ biến đổi khí hậu…) để thực hiện việc lập quy hoạch đồng bộ về hệ thống giao thông, cấp thoát nước và các hạng mục hạ tầng kỹ thuật khác. Mặt khác, tránh tình trạng đất bị chia cắt nhỏ, lẻ, manh mún dẫn đến việc sử dụng kém hiệu quả và khó khăn trong công tác quản lý (lấy hết phần diện tích còn lại, giữa các dự án liền kề, tiếp giáp)”.
Và đồng thời có cảnh báo: “Việc đầu tư xây dựng dự án tại khu đất trên cần đánh giá thật kỹ các yếu tố tác động đến môi trường, đời sống sinh hoạt của nhân dân. Đặc biệt lưu ý: Cần quan tâm, kiểm tra kỹ cao độ triển khai dự án với cao độ của khu vực dân cư hiện hữu, đảm bảo việc thực hiện đấu nối hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt là cao độ thoát nước, tránh tình trạng sau khi đấu nối hạ tầng kỹ thuật, khu dân cư hiện hữu không thoát được nước mà chảy ngược gây ách tắc dòng chảy, ngập úng cục bộ, nghiên cứu kỹ việc thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt”.
Xem Văn bản số 114/UBND-ĐC ngày 1/3/2024, thấy đề nghị của UBND phường Vinh Tân sát đúng, cần thiết. Bởi kỳ thực, từ tháng 8/2020 chúng tôi đã biết về quy hoạch Dự án Khu đô thị Dầu khí Nghệ An và cụm dân cư khối Tân An. Thời điểm này, người dân đã phản ứng rất gay gắt trước tình trạng dự án treo. Nguyên nhân ở khối Tân An có một số gia đình có đất nông nghiệp trong diện bị thu hồi đất thực hiện dự án, vì tin trong một thời gian ngắn sẽ nhận được đền bù nên vay nóng tiền mua sắm vật dụng, và rồi lâm vào cảnh nợ nần.
Chuyển tâm tư của người dân đến UBND phường Vinh Tân, chúng tôi lại được biết về những văn bản của phường báo cáo cấp trên các vấn đề liên quan dự án Khu đô thị Dầu khí Nghệ An. Như Văn bản số 319/BC-UBND ngày 20/7/2020, UBND phường Vinh Tân đã báo cáo UBND thành phố Vinh việc nhiều người dân phản ánh tình trạng quy hoạch treo tại các kỳ họp Hội đồng nhân dân; và kiến nghị “cần tổ chức kiểm tra năng lực của Công ty CP Đầu tư và Thương mại Dầu khí Nghệ An…”. Những thông tin này, đều đã được Báo Nghệ An ngày 13/8/2020 chuyển tải qua bài viết “Có một dự án “khoanh nuôi” đất bên bờ Nam sông Vinh”.
Năm 2021, dự án Khu đô thị Dầu khí Nghệ An có tên trong danh sách những dự án lĩnh vực nhà ở được UBND tỉnh chỉ đạo kiểm tra tiến độ. Bởi một thời gian sau Sở Xây dựng đề xuất UBND tỉnh xem xét cho gia hạn tiến độ thực hiện dự án này (tại Báo cáo số 667/SXD-BC ngày 1/3/2022) nên chúng tôi đã trở lại khối Tân An. Và điều được nghe từ các hộ dân không chỉ là những bức xúc dồn nén về tình trạng dự án treo, mà còn nỗi lo lắng vì mùa mưa sắp tới.
Khảo sát kỹ nơi sống của họ và các khu vực lân cận liên quan, hiểu rõ nỗi lo của họ. Cụm dân cư Tân An đang là vùng thấp trũng so với khu đô thị Vinh Heritage nằm sát kề. Nếu dự án Khu đô thị Dầu khí Nghệ An được gia hạn thực hiện, cụm dân cư này sẽ nằm kẹp giữa hai khu đô thị, trở thành vùng lòng chảo, là túi đựng nước trong mùa mưa với những nguy cơ hết sức khó lường. Khối trưởng khối Tân An, anh Nguyễn Văn Hậu khi ấy đã nói: “Cốt nền của khu đô thị Vinh Heritage cao hơn cụm dân cư khối Tân An đến 1,5 mét. Nếu Khu đô thị Dầu khí Nghệ An được gia hạn, thực hiện đầu tư xây dựng, chắc chắn các hộ dân khối Tân An sẽ chịu cảnh lụt sâu khi có mưa lũ. Đây là vấn đề người dân và Ban cán sự khối Tân An đang lo lắng. Chúng tôi đã kiến nghị lên phường và tại lần đại biểu HĐND tỉnh tiếp xúc cử tri, tuy nhiên chưa được xem xét giải quyết”.
Trước thực trạng dự án treo đã 12 năm; từng được kiểm tra năm 2016 và được gia hạn tiến độ đến năm 2018 phải hoàn thành; hơn nữa, dự án cải tạo, nâng cấp sông Vinh với mục tiêu tạo cảnh quan đô thị, giúp thành phố Vinh phát triển mạnh mẽ sang phía Nam đã được hình thành, việc gia hạn tiến độ cho Dự án đô thị Dầu khí Nghệ An khi chưa đánh giá lại quy hoạch sẽ là hết sức bất cập. Thế nên chúng tôi đã thực hiện tuyến bài “Cân nhắc việc cho Dự án đô thị Dầu khí Nghệ An gia hạn tiến độ”, với mục tiêu là mong muốn cấp có thẩm quyền đánh giá lại quy hoạch xây dựng chi tiết của Dự án Khu đô thị Dầu khí Nghệ An, xem xét việc gia hạn tiến độ; đồng thời chỉ đạo kiểm tra, có phương án xử lý các bất cập ở các cụm dân cư liên quan do bị tác động bởi các dự án đô thị. Mục tiêu này, có nhiều điểm tương đồng với đề nghị của UBND phường Vinh Tân ở thời điểm hiện tại thể hiện qua Văn bản số 114/UBND-ĐC ngày 1/3/2024!
Là người ký Văn bản số 114/UBND-ĐC gửi UBND thành phố Vinh, Chủ tịch UBND phường Vinh Tân Nguyễn Đình Thanh đã nói với chúng tôi rằng, bản thân ông đã nhiều lần trực tiếp khảo sát vùng quy hoạch thực hiện Dự án Khu đô thị Dầu khí Nghệ An, cụm dân cư khối Tân An và các khu vực lân cận. Vì vậy nhìn nhận nếu chỉ thực hiện một dự án mới trong phạm vi hơn 14,7ha của dự án Khu đô thị Dầu khí Nghệ An trước đây thì sẽ nảy sinh những bất cập, nhất là về tình trạng ngập lụt đối với cụm dân cư khối Tân An, gồm khoảng 100 hộ. “Cốt nền khu đô thị Vinh Heritage cao vượt cụm dân cư Tân An hơn một mét, các dự án khác sẽ thực hiện trong tương lai cũng sẽ có cốt nền chung như vậy, kể cả đường Lê Mao kéo dài. Vì vậy, phường kiến nghị cấp trên xem xét sắp xếp tổ chức lại cụm dân cư này theo hướng khảo sát tổng thể, quy hoạch đồng bộ để thực hiện một dự án thay đổi toàn diện khu vực này…” – Chủ tịch UBND phường Vinh Tân Nguyễn Đình Thanh trao đổi.
Trong ngày 14/3/2024, ghé đến cụm dân cư khối Tân An chúng tôi được gặp Bí thư Chi bộ, ông Nguyễn Văn Yên. Khi được hỏi về nội dung này, ông Nguyễn Văn Yên đã nói: “Tôi mới nói đùa với các hộ dân ở đây rằng mỗi nhà nên sắm hai chiếc cần câu và một chiếc thuyền tôn để dùng trong mùa mưa tới. Mùa mưa ngập lụt thì ở trong nhà câu cá rô phi, khi nào cần ra khỏi nhà thì đã có thuyền. Nói đùa vậy, nhưng cũng là thực vậy vì đây đã trở thành vùng lụt. Tới đây, nếu thành phố thực hiện ở khu vực này những dự án nhỏ lẻ, manh mún thì tình hình ngập lụt sẽ còn phức tạp hơn, người dân sẽ rất khổ…”.
Nói về những đề nghị, kiến nghị của UBND phường và hỏi ông Nguyễn Văn Yên: Nếu cấp trên quy hoạch, sắp xếp lại cụm dân cư này, liệu các hộ dân có đồng thuận không? Ông Nguyễn Văn Yên trả lời: “Tôi tin là các hộ dân sẽ đồng thuận”. Chúng tôi tin về điều này. Tin vì nếu vùng đất phía Nam sông Vinh được rà soát, quy hoạch lại, và được một nhà đầu tư đủ năng lực tâm huyết thực hiện, chắc chắn sẽ trở thành vùng sáng của phường Vinh Tân và thành phố Vinh. Và vì những hành động hướng đến một tương lai tốt đẹp, làm gì có ai phản đối!