“Khát vọng tự do” - Trưng bày đặc biệt kỷ niệm 995 năm Danh xưng Nghệ An và 95 năm Xô viết Nghệ Tĩnh
Hướng tới kỷ niệm 995 năm Danh xưng Nghệ An (1030 - 2025) và 95 năm cao trào Xô viết Nghệ Tĩnh (1930 - 2025), Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò phối hợp với Bảo tàng Nghệ An - Xô viết Nghệ Tĩnh tổ chức trưng bày chuyên đề “Khát vọng tự do”. Đây là hoạt động giàu ý nghĩa, gợi nhắc những trang sử hào hùng và khẳng định truyền thống bất khuất của nhân dân Nghệ An trong dòng chảy cách mạng Việt Nam.
Khát vọng không bao giờ bị giam cầm
Trong lịch sử dân tộc, các nhà tù thực dân - phong kiến từng là “địa ngục trần gian”, nơi giam giữ, tra tấn những người cộng sản kiên trung. Hỏa Lò (Hà Nội), Khám Lớn (Sài Gòn), Kon Tum, Sơn La, Buôn Ma Thuột… và cả Nhà lao Vinh (Nghệ An) đều in đậm dấu tích máu và nước mắt.
Thế nhưng, những bức tường đá lạnh lẽo, những chiếc cùm sắt nặng nề không thể giam hãm tinh thần cách mạng. Từ nơi tối tăm khắc nghiệt ấy, ý chí đấu tranh càng rực sáng. Các chiến sĩ đã biến ngục tù thành trường học cách mạng, hun đúc lý tưởng, rèn giũa bản lĩnh và nuôi dưỡng niềm tin tất thắng vào con đường độc lập dân tộc.

Những cuộc vượt ngục - bản hùng ca giữa màn đêm
Khát vọng tự do thôi thúc những cuộc vượt ngục táo bạo. Từ Hỏa Lò đến Khám Lớn, từ Kon Tum đến Sơn La…, nhiều chiến sĩ đã dũng cảm vượt tường đá, rào thép gai để trở về với nhân dân, tiếp tục lãnh đạo phong trào.
Mỗi cuộc vượt ngục không chỉ là hành động quả cảm, mà còn là lời khẳng định: Không một xiềng xích nào có thể kìm hãm được lý tưởng cách mạng, không một nhà tù nào có thể ngăn cản được khát vọng độc lập, tự do.
Nhà lao Vinh - chứng tích và biểu tượng của Xô viết Nghệ Tĩnh
Điểm nhấn đặc biệt của trưng bày chính là Nhà lao Vinh - nơi thực dân Pháp từng giam giữ hàng nghìn chiến sĩ của cao trào Xô viết Nghệ Tĩnh. Chính từ đây, nhiều cuộc đấu tranh, tuyệt thực, vượt ngục đã diễn ra, thể hiện tinh thần quả cảm và ý chí bất khuất của con người xứ Nghệ.
Nhà lao Vinh không chỉ là chứng tích tội ác, mà còn là biểu tượng sinh động về tinh thần kiên trung, bất khuất của nhân dân trong phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh - phong trào cách mạng đầu tiên do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, thắp sáng con đường giải phóng dân tộc.

Dấu ấn vượt thời gian
Trưng bày “Khát vọng tự do” được bố cục theo 3 phần chính: “Xiềng xích - Tung cánh giữa màn đêm - Dấu ấn vượt thời gian”. Hàng trăm tư liệu, hình ảnh, hiện vật tái hiện sinh động hành trình biến ngục tù thành trường học, biến bóng tối thành niềm tin và biến khát vọng thành sức mạnh hành động.
Những câu chuyện về tù nhân Hỏa Lò, những lần vượt ngục táo bạo ở Nhà lao Vinh… không chỉ khơi gợi niềm tự hào, mà còn cho thấy: Tinh thần Xô viết Nghệ Tĩnh bất khuất đã trở thành mạch nguồn xuyên suốt, gắn kết quá khứ - hiện tại - tương lai trong hành trình dựng nước và giữ nước.

Trong dòng chảy 95 năm Xô viết Nghệ Tĩnh, “Khát vọng tự do” không chỉ nhắc nhớ những hy sinh lớn lao của cha ông, mà còn là bản thông điệp gửi đến thế hệ hôm nay: Hãy tiếp nối truyền thống quật cường, biến khát vọng của dân tộc thành hành động cụ thể để xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc.
Trưng bày tại Nghệ An - quê hương Xô viết anh hùng càng khẳng định một chân lý: Tinh thần trung dũng, kiên cường của người dân Nghệ An không chỉ vang vọng trong quá khứ, mà vẫn đang tỏa sáng trong hiện tại và tương lai. “Khát vọng tự do” không chỉ là câu chuyện của những người đi trước, mà còn là ngọn lửa hun đúc ý chí cho hôm nay, để mỗi người dân Việt Nam thêm tự hào, tự tin và trách nhiệm trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước.