Xô viết Nghệ Tĩnh: Cuộc tổng diễn tập cho thắng lợi Cách mạng Tháng Tám 1945

Cuộc tổng diễn tập vĩ đại gieo mầm cho thắng lợi

Từ ngày 3 đến 7/2/1930, tại Cửu Long (Hương Cảng, Trung Quốc), dưới sự chủ trì của đồng chí Nguyễn Ái Quốc, đã diễn ra Hội nghị hợp nhất ba tổ chức Cộng sản ở Việt Nam là Đông Dương Cộng sản Đảng, An Nam Cộng sản Đảng, Đông Dương Cộng sản Liên đoàn, thành một đảng duy nhất là Đảng Cộng sản Việt Nam. Hội nghị đã thông qua Chánh cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt, Chương trình tóm tắt và Điều lệ vắn tắt của Đảng. Ngày 3 tháng 2 năm 1930 trở thành Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.

Ngay sau khi thành lập, Đảng Cộng sản Việt Nam đã bắt tay vào tổ chức phong trào đấu tranh. Ở Nghệ An và Hà Tĩnh (nơi có phong trào yêu nước, truyền thống đấu tranh mạnh mẽ, tầng lớp công nhân đông đảo), các chi bộ Đảng sớm hình thành và lãnh đạo trực tiếp quần chúng.

Đảng đã phát động các cuộc bãi công, biểu tình, mít tinh, khởi đầu từ công nhân Vinh – Bến Thủy tháng 3/1930, sau đó lan rộng khắp huyện Thanh Chương, Nam Đàn, Hưng Nguyên, Can Lộc, Nghi Lộc… Những khẩu hiệu Đảng đưa ra như: “Đả đảo đế quốc Pháp!”, “Đả đảo phong kiến tay sai!”, “Người cày có ruộng!”, “Tăng lương, giảm giờ làm!” đã đáp ứng trực tiếp nguyện vọng quần chúng, tạo nên sức hút mạnh mẽ.

Dưới sự lãnh đạo của các chi bộ Đảng, phong trào phát triển lên mức cao: Công nhân Vinh – Bến Thủy và hàng vạn nông dân vùng quê Nghệ Tĩnh vùng dậy, phá tan xiềng xích áp bức của thực dân, phong kiến. Chính quyền địch ở nhiều xã, huyện bị tê liệt, tan rã, thay vào đó nhân dân lập ra các “Ủy ban nhân dân cách mạng” –chính quyền Xô viết của dân, do dân, vì dân. Chính quyền Xô viết đã thực hiện nhiều chính sách tiến bộ: chia ruộng đất công cho dân nghèo, bãi bỏ sưu thuế vô lý, tổ chức đội tự vệ đỏ, xây dựng đời sống văn hóa mới...

Dẫu chỉ tồn tại trong hình thức sơ khai, nhưng phong trào Xô viết ấy đã minh chứng thực tế về năng lực cầm quyền của giai cấp công – nông dưới sự lãnh đạo của Đảng; khẳng định vị trí không thể thay thế của Đảng Cộng sản Việt Nam trong phong trào giải phóng dân tộc; cho thấy đường lối đúng đắn của Đảng có khả năng biến thành hành động cách mạng rộng lớn...

Xô viết Nghệ Tĩnh dẫu bị đàn áp đẫm máu nhưng phong trào đã “tôi luyện cán bộ, rèn luyện quần chúng. Xô viết Nghệ Tĩnh không chỉ là “tổng diễn tập đầu tiên” của cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, mà còn là minh chứng cho sức sống mãnh liệt của phong trào công – nông dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Vượt ra khỏi không gian của đất nước Việt Nam, phong trào cách mạng 1930-1931 và Xô viết Nghệ Tĩnh là cao trào cách mạng công - nông đầu tiên nổ ra trong hệ thống thuộc địa thế giới, tiến công vào dinh lũy, làm rung chuyển nền thống trị của thực dân Pháp và phong kiến tay sai ở Đông Dương. Thông qua đó, uy tín của Đảng Cộng sản Việt Nam được nâng cao trong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, trở thành cầu nối đưa cách mạng Việt Nam với phong trào cách mạng thế giới.

Xô Viết Nghệ Tĩnh đã thực sự là mạch nguồn, gieo mầm, tạo tiền đề cho thắng lợi Cách mạng Tháng Tám năm 1945.

“

Tuy đế quốc Pháp đã dập tắt phong trào đó trong một biển máu, nhưng Xô viết Nghệ Tĩnh đã chứng tỏ tinh thần oanh liệt và năng lực cách mạng của nhân dân lao động Việt Nam. Phong trào tuy thất bại, nhưng nó rèn lực lượng cho cuộc Cách mạng Tháng Tám thắng lợi sau này.

Chủ tịch Hồ Chí Minh

Mở ra kỷ nguyên mới của dân tộc

Nhìn vào lịch sử, có thể thấy rằng Nghệ An - Hà Tĩnh là một trong những chiếc nôi đầu tiên của người nguyên thủy ở Việt Nam; chính là hình ảnh thu nhỏ của đất nước. Nghệ An – Hà Tĩnh đã nhiều lần “đi trước, mở đường” trong các cuộc khởi nghĩa và chiến tranh giải phóng dân tộc. Từ khởi nghĩa Hoan Châu của Mai Thúc Loan, phong trào Cần Vương với Phan Đình Phùng, đến những đợt sóng Đông Du, Duy Tân của Phan Bội Châu… Nghệ An - Hà Tĩnh không chỉ sản sinh nhiều phong trào, mà còn hun đúc bản lĩnh con người: cần kiệm, trung dũng, khảng khái, quyết liệt. Chính phẩm chất ấy đã khiến hàng vạn nông dân sẵn sàng đối mặt đạn thù năm 1930 – 1931.

Những phong trào, phẩm chất con người đó đã được nuôi dưỡng qua ngàn đời, trở thành trầm tích dày dặn, để rồi bùng nổ thành cao trào cách mạng 1930 – 1931 và đỉnh cao Xô viết Nghệ Tĩnh. Cũng như những phong trào trước đó, Ngọn lửa Xô viết Nghệ Tĩnh không hề lụi tắt mà cứ mãi âm ỉ chảy trong từng phong trào sau này, bồi đắp thành sức mạnh để đến mùa Thu năm 1945, cả Nghệ Tĩnh lại sục sôi trong khí thế Tổng khởi nghĩa, hòa cùng nhịp lớn của cả dân tộc làm nên Cách mạng Tháng Tám vĩ đại.

Ngày 13/8/1945, Nhật hoàng tuyên bố đầu hàng Đồng minh vô điều kiện. Tin ấy như luồng gió mạnh thổi bùng đốm lửa đã được ủ từ nhiều năm. Ủy ban Khởi nghĩa Nghệ – Tĩnh phát lệnh khởi nghĩa, truyền đơn đỏ rực kêu gọi: “Toàn thể đồng bào hãy đoàn kết dưới ngọn cờ đỏ sao vàng của Việt Minh, đánh đổ chính phủ Việt gian, lập chính quyền nhân dân cách mạng…”.

Cả xứ Nghệ - Tĩnh dậy sóng. Những đêm mít tinh, diễn thuyết, tuần hành nối tiếp nhau. Cờ đỏ sao vàng phấp phới trên đình làng, trên nóc nhà, trên những hàng cây cao. Ở Vinh, cuộc khởi nghĩa ngày 21/8/1945 diễn ra như một ngày hội lớn – chính quyền cách mạng ra đời trong tiếng reo hò mà không một giọt máu đổ. Chỉ trong 9 ngày, toàn tỉnh Nghệ An hoàn tất việc giành chính quyền. chính quyền cách mạng đã được thành lập trên toàn bộ đất Nghệ An... Hà Tĩnh cũng chỉ mất 5 ngày (16 – 21/8) để toàn bộ chính quyền về tay nhân dân.

Thắng lợi của cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở Nghệ An, Hà Tĩnh đã góp phần xứng đáng vào thắng lợi chung của cả nước; phá tan xiềng xích nô lệ của chế độ phát xít, thực dân, phong kiến trên đất nước ta; giành độc lập, tự do cho dân tộc sau gần một trăm năm bị thực dân Pháp đô hộ; đổi đời cho nhân dân từ kiếp nô lệ lầm than sang làm người chủ nhân của đất nước; lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - mở ra một kỷ nguyên mới cho lịch sử dân tộc.

“

Cách mạng tháng Tám năm 1945 là sự tiếp nối tất yếu của Xô viết Nghệ Tĩnh. Nếu không có “cuộc diễn tập” 1930 – 1931, sẽ khó có được khí thế bừng bừng và sự chín muồi của Tổng khởi nghĩa năm 1945...

Thạc sĩ Nguyễn Quốc Hồng – Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Nghệ An

Dấu ấn Xô viết Nghệ Tĩnh, Cách mạng Tháng Tám không chỉ là những trang vàng chói lọi trong lịch sử; mà đã trở thành tài sản tinh thần vô giá, tiếp thêm sức mạnh cho công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế hôm nay. Đó là bài học về sức mạnh đoàn kết, nắm bắt thời cơ; là niềm tin vào vai trò lãnh đạo của Đảng, nhân tố quyết định mọi thắng lợi, chìa khóa để đất nước bước vào kỷ nguyên mới; là khát vọng độc lập, tự do, hạnh phúc – giá trị bất biến làm nên sức sống của dân tộc!