Khuyến học đầu Xuân ở đất Quỳnh

(Baonghean) - Những năm qua, việc thực hiện các tiêu chí “gia đình hiếu học”, “dòng họ hiếu học” đã được các địa phương trên địa bàn huyện Quỳnh Lưu triển khai cụ thể, vận dụng sáng tạo, phong phú, đạt kết quả cao. Một trong những cách làm đem lại hiệu quả và có tác động sâu rộng nhất đó là phong trào khuyến học khuyến tài trong các gia đình, dòng họ nhân dịp đầu xuân năm mới.

Dòng họ Hồ Hữu (Quỳnh Nghĩa - Quỳnh Lưu) trao quà khuyến học đầu xuân. Ảnh: Khánh Ly

Về Quỳnh Lưu những ngày này, hòa chung trong không khí ấm áp của những ngày đầu xuân mới, các dòng họ, gia đình hiếu học đang náo nức tổ chức lễ tế tổ đầu xuân. Trong lễ tế tổ, các dòng họ tổ chức trao quà khuyến học cho con cháu có nhiều thành tích trong học tập. Đối với em Hồ Hữu Ngọc - ở thôn 4, xã Quỳnh Nghĩa huyện Quỳnh Lưu, Rằm tháng Giêng là một ngày đặc biệt trong năm. Bởi với thành tích là học sinh giỏi huyện, đạt danh hiệu Cháu ngoan Bác Hồ và nhiều lần giành giải nhất cuộc thi Olympic giải Toán qua mạng. Ngọc là một trong số con cháu họ Hồ Hữu được trao phần thưởng khuyến học trước sự chứng kiến của đông đảo con cháu trong hội đồng gia tộc. Trước từ đường dòng họ, Ngọc hứa sẽ tiếp tục phấn đấu làm con ngoan trò giỏi, ra sức học tập làm rạng danh dòng họ. Trước đây anh trai của Ngọc là Hồ Anh Tuấn (hiện đang theo học Khoa Tài năng của Đại học Bách Khoa) cũng đã nhiều lần được tuyên dương trước dòng họ về tinh thần hiếu học.

Theo lời ông Hồ Hữu Linh - Trưởng Ban Khuyến học Hội đồng gia tộc họ Hồ Hữu thì: “Đây là nét đẹp truyền thống duy trì từ nhiều năm nay. Sau lễ dâng hương tiên linh, trong không khí trang nghiêm tôn kính, Ban Khuyến học hội đồng gia tộc họ Hồ Hữu sẽ phát thưởng cho những con cháu đạt kết quả cao. Những phần quà dù không lớn lắm nhưng cả người nhận, người trao thưởng và những người chứng kiến đều thấy xúc động. Với hình thức phát thưởng này đã dấy lên phong trào thi đua học tập sôi nổi trong con em các gia đình trong họ tộc. Từ năm 2007-2013, họ Hồ Hữu được Hội Khuyến học xã tuyên dương là dòng họ hiếu học tiêu biểu”.

Có mặt tại lễ trao thưởng khuyến học của dòng họ Hồ Hữu, ông Đinh Trọng Quang - Chủ tịch Hội Khuyến học xã Quỳnh Nghĩa cho biết: Trong những năm gần đây, phong trào khuyến học, khuyến tài ở các dòng họ trên địa bàn xã Quỳnh Nghĩa đã phát triển rộng khắp và tạo thành một động lực quan trọng thúc đẩy tinh thần hiếu học ở mỗi địa phương. Chuyện học và khuyến khích con em học hành thành đạt đã được nhiều dòng họ đưa vào “chương trình nghị sự” của các cuộc họp họ. Việc noi gương sáng trong chuyện học hành luôn được dòng họ quan tâm bằng việc tuyên truyền, vận động, trao thưởng vào ngày tế họ Rằm tháng Giêng hoặc đêm giao thừa. Nhiều dòng họ có quỹ khuyến học cao, hoạt động hiệu quả như họ Hồ Hữu thôn 4, họ Đặng thôn Nghĩa Bắc, Họ Nguyễn thôn Hòa Đông, họ Hồ Sư Hồng thôn 6… Ngoài việc huy động sự đóng góp của nhân dân theo qui chế dân chủ, nhiều thôn, nhiều dòng họ còn kêu gọi sự đóng góp của con cháu thành đạt ở xa. Riêng ở thôn Nghĩa Bắc hàng năm còn tổ chức gặp mặt các nhà giáo trong thôn, báo cáo tình hình khuyến học và đề nghị sự hiến kế của các nhà giáo với việc học của con em. Các chi hội, dòng họ khuyến học thường xuyên phối hợp với các nhà trường, giáo viên phụ trách địa bàn thường xuyên kiểm tra việc thực hiện tiếng trống khuyến học nên kết quả học tập của học sinh ngày càng tiến bộ. Trong năm 2013 toàn xã có 2 em đạt học sinh giỏi tỉnh, 50 lượt em đạt học sinh giỏi huyện, 7 thầy cô đạt chiến sỹ thi đua cấp cơ sở. Số tiền chi thưởng và hỗ trợ cho hoạt động khuyến học là gần 90 triệu đồng, trong đó hội xã là 18 triệu đồng. Trước đây nhắc đến những vùng quê ven biển thường gắn liền với đói nghèo thất học nhưng hiện nay cùng với sự năng động trong phát triển kinh tế, xây dựng nông thôn mới, người dân Quỳnh Nghĩa rất chăm lo đến việc học hành của con em. Toàn xã có 1.293 gia đình đạt Gia đình hiếu học chiếm tỷ lệ 71,47%, có 76 chi, dòng họ đạt dòng họ hiếu học, có 61 em đậu đại học, cao đẳng.

Ở Quỳnh Bá, phong trào khuyến học, khuyến tài trong các gia đình, dòng họ cũng phát triển rất sâu rộng. Gia đình anh Nguyễn Văn Khiên, ở xóm 5, xã Quỳnh Bá luôn được công nhận là Gia đình Văn hóa, Gia đình Hiếu học của địa phương. Ngoài 4 sào ruộng khoán, vợ chồng anh Khiên còn tranh thủ lúc nhàn rỗi đi phụ hồ, làm thuê để có tiền trang trải cho việc học hành của 2 con. Hiểu được hoàn cảnh của bố mẹ, 2 người con đều chăm ngoan học giỏi. Hiện nay con trai đầu đang học năm thứ 2 ĐH Giao thông, con gái thứ 2 là Nguyễn Thị Cẩm Uyên suốt 12 năm học là học sinh giỏi toàn diện. Năm học 2013 - 2014, Cẩm Uyên thi đậu vào Học viện Cảnh sát Nhân dân với số điểm 26,5. Ngoài những phần thưởng mà nhà trường và Hội Khuyến học huyện trao tặng, hàng năm vào dịp tế tổ đầu xuân em đều được Ban Khuyến học dòng họ trao thưởng vì đã có thành tích cao trong học tập.

Họ Nguyễn Tiến Phúc hiện có 3 chi với 1.200 đinh. Hiểu được tầm quan trọng của việc học, năm 2005, họ Nguyễn Tiến Phúc đã thành lập Ban Khuyến học với 5 thành viên là đại biểu trong hội đồng gia tộc. Ban Khuyến học của dòng họ đã luôn động viên con em cố gắng học tập. Các em đạt danh hiệu, ngoài phần thưởng bằng tiền còn được ghi tên vào sổ vàng của dòng họ. Hàng năm, vào dịp lễ tế tổ đầu xuân dòng họ Nguyễn Tiến Phúc lại tổ chức họp mặt, phát thưởng cho con cháu trong họ đạt thành tích xuất sắc trong học tập, nhắc nhở các cháu tiếp bước truyền thống của dòng họ hiếu học. Nhờ đẩy mạnh công tác khuyến học, khuyến tài nên số học sinh học giỏi ngày càng tăng. Ông Nguyễn Ngọc Đàn - phụ trách Khuyến học dòng họ Nguyễn Tiến Phúc cho biết: “Năm nào đến lễ tế tổ đầu xuân của dòng họ tộc Nguyễn Tiến Phúc cũng đều tổ chức trao quà khuyến học động viên các cháu học giỏi và đỗ đạt. Riêng năm 2014 này có một sự kiện đặc biệt của dòng họ là có 3 vị giáo sư, tiến sỹ về vinh quy bái tổ, đồng thời tổng kết 10 năm khuyến học của dòng họ. Hàng năm họ phát thưởng từ 2,5 triệu đồng trở lên...”.

Xã Quỳnh Thạch lại có sáng kiến tổ chức lễ "Khai trí đầu xuân", không chỉ là viết chữ lấy lộc đầu năm mà còn thi đố vui có thưởng, hái hoa dân chủ, giải các bài Toán vui... cho con cháu trong nhà. Tết Khuyến học, khuyến tài không chỉ đã góp phần khuyến khích tinh thần học tập của thế hệ trẻ mà còn là nét đẹp đầu xuân của mỗi khối xóm, gia đình, dòng họ trên địa bàn huyện Quỳnh Lưu.

Trong năm qua, huyện Quỳnh Lưu có hơn 51 nghìn gia đình được công nhận gia đình hiếu học, trên 1.035 dòng họ đạt dòng họ hiếu học. Bên cạnh đó, nhiều dòng họ đã tập trung xây dựng quỹ khuyến học đạt kết quả cao như họ Hồ, họ Nguyễn, (xã Quỳnh Đôi), họ Lê Văn xã Quỳnh Hậu… mỗi họ có trên 100 triệu đồng. Các dòng họ đã kịp thời biểu dương và vinh danh con cháu học hành đỗ đạt trong năm và tổ chức trao thưởng cho con cháu. Riêng trong dịp Xuân Giáp Ngọ toàn huyện có 1.478 dòng họ tổ chức hoạt động trao quà khuyến học.

Nhà giáo ưu tú Kiều Ngọc Bát - Chủ tịch Hội Khuyến học Quỳnh Lưu cho biết: “Khuyến học, khuyến tài là phong trào chung của toàn dân. Song, yếu tố nền tảng và vững chắc nhất bao giờ cũng xuất phát từ mỗi gia đình, mỗi dòng họ. Sự chủ động và khơi dậy truyền thống hiếu học của mỗi gia đình, mỗi dòng họ sẽ là động lực quan trọng trong việc nhân rộng phong trào khuyến học, khuyến tài ở mỗi địa phương”.

Nhóm PV- CTV