Kỳ II: Sớm có giải pháp khắc phục
Thực tế, các bên liên quan đã có những văn bản, động thái tích cực nhằm khắc phục tình trạng hồi cư tự do; tuy nhiên, chưa có sự "gặp nhau" thật sự trong những giải pháp có tính "đơn phương".
Để xẩy ra tình trạng lấn chiếm đất dẫn đến chậm bàn giao đất cho bà con tái định cư là do Ban Quản lý dự án Thuỷ điện 2, huyện Thanh Chương và chính quyền các xã sở tại không phối hợp chặt chẽ trong việc quản lí đất sản xuất và giải quyết triệt để tình trạng xâm canh. Theo ông Lang Văn Hoài, Phó Chánh Văn phòng huyện Thanh Chương thì "cơ sở hạ tầng tại bản Kim Hồng. Ban 2 chưa bàn giao cho huyện và xã nên rất khó cho chính quyền trong việc giải quyết các vướng mắc của dân."
Trong Thông báo số 116 ngày 17-1-2011 của UBND huyện Thanh Chương về giải quyết tình trạng vi phạm đất đai trên địa bàn 2 xã tái định cư Thanh Sơn và Ngọc Lâm có đề nghị: "Ban 2 đẩy nhanh tiến độ chia đất và giao đất tại những bản còn lại để nhân dân ổn định sản xuất đồng thời cùng với hội đồng đền bù giải phóng mặt bằng huyện xử lý các kiến nghị của nhân dân theo thẩm quyền cũng như tất cả các diện tích đất bị xâm lấn để tham mưu biện pháp xử lý."
Tuy nhiên, ông Nguyễn Quốc Toản- Phó Ban quản lý Thuỷ điện 2 lại cho rằng: "Ban 2 đã có hợp đồng uỷ quyền số 84 với UBND huyện Thanh Chương về thực hiện công tác đền bù thiệt hại, giải phóng mặt bằng và tiếp nhận dân tái định cư huyện Thanh Chương- Thuỷ điện Bản Vẽ. Việc chia đất, bàn giao đất chậm là do chính quyền địa phương thiếu cương quyết trong việc giải quyết tình trạng xâm lấn của dân sở tại và dân các bản về trước chiếm đất của các bản về sau.
Để xảy ra tình trạng người dân TĐC bản Kim Hồng quay về quê cũ trách nhiệm thuộc về UBND huyện Thanh Chương, UBND xã Ngọc Lâm không quản lý được nhân khẩu của địa phương mình". Ông Toản cũng khẳng định: "Không phải ban 2 không có đủ đất sản xuất để chia cho đồng bào vùng tái định cư mà chỉ chậm bàn giao do gặp phải một số khó khăn, vướng mắc đã nêu ở trên."
Được biết, ngày 13-01-2011, UBND huyện Thanh Chương đã có cuộc họp phê bình chủ tịch UBND 2 xã Thanh Sơn và Ngọc Lâm thiếu tích cực trong việc xử lý sai phạm về đất đai trên địa bàn. Đồng thời chỉ đạo giao chính quyền 2 xã trên tập trung giải quyết các vấn đề liên quan đến đất đai với các nội dung: Đối với các hộ đã nhận đất mà đang có tài sản (cây ngắn ngày, cây keo) của hộ khác thì UBND xã có trách nhiệm mời các hộ dân có liên quan đến bàn bạc, thống nhất phương án giải quyết, các bên phải cam kết thực hiện và bàn giao đất chậm nhất vào ngày 28-2 năm 2011.
Nếu những gia đình nào không thống nhất được phương án giải quyết sẽ bị xử lý theo pháp luật. Đối với các trang trại bị xâm lấn, UBND các xã phải tiến hành xử lý dứt điểm trong quí 1 năm 2011. Phần diện tích đất đã chia dân không nhận và đất đã chia nhưng sạt lở không sản xuất được, các xã tổng hợp báo cáo về UBND huyện và Ban quản lý Dự án thuỷ điện 2 để có biện pháp xử lý.
Ban QLDATĐ 2 đã có kiến nghị UBND tỉnh về việc thu hồi thêm đất rừng da báo của Ban quản lý rừng phòng hộ Thanh Chương liền kề với đất sản xuất của khu tái định cư để giao cho dân một số khu có khả năng thiếu đất sản xuất do lũ cuốn trôi, đất có nhiều sỏi đá không sản xuất được.
Ban 2 chịu trách nhiệm bồi thường phần cây cối, hoa màu và vật kiến trúc nếu có. Ban 2 còn đề xuất chuyển chính sách hỗ trợ phân bón, giống, thuốc bảo vệ thực vật sang hỗ trợ kinh phí trồng cây chè cho đồng bào TĐC đã được UBND tỉnh chấp thuận. Theo đó kinh phí lấy trong chế độ đền bù của Ban Quản lý thuỷ điện 2, phần còn thiếu UBND tỉnh hỗ trợ từ ngân sách.
UBND huyện Tương Dương thống nhất kiên quyết không để cho đồng bào tái định cư quay trở lại khu vực lòng hồ. Sau tuyên truyền, vận động sẽ thành lập các tổ công tác đến từng gia đình đề nghị ký cam kết rời khỏi lòng hồ. Nếu đồng bào không chịu di dời sẽ áp dụng biện pháp cưỡng chế, kiên quyết đưa dân rời khu vực lòng hồ. Riêng chính quyền xã Ngọc Lâm cho biết sắp tới sẽ đề nghị UBND huyện hỗ trợ thành lập đoàn công tác vào lòng hồ vận động, thuyết phục và đón dân quay về quê mới.
Mới đây, UBND tỉnh đã có Công văn số 538 ngày 09-02-2011 giao UBND các huyện Thanh Chương, Tương Dương phối hợp với Ban quản lý Thuỷ điện 2 giải quyết kịp thời các chế độ chính sách cho người dân lòng hồ, nhanh chóng bàn giao đất để người dân ổn định cuộc sống.
Trước mắt phối hợp chặt chẽ để đưa dân tái định cư rời khỏi lòng hồ và đồng thời kiên quyết không để tình trạng đồng bào trở về quê cũ làm ăn khi ngày bầu cử Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp đang đến gần... Hơn bao giờ hết, các bên liên quan phải thể hiện đầy đủ trách nhiệm, chức năng để giải quyết vấn đề nóng này./.
K.Ly - T.Phúc
