Vừa qua, PGS,TS Nguyễn Hồng Sơn – Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương đã dành cho Báo Nghệ An một cuộc trao đổi về những điểm mới của Nghị quyết số 39-NQ/TW về xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An do Bộ Chính trị ban hành ngày 18/7/2023.
Trong nhiều điểm mới PGS,TS Nguyễn Hồng Sơn phân tích, có một điểm, cũng là một trong những giải pháp quan trọng mà ông tin sẽ giúp tỉnh Nghệ An phát triển trong giai đoạn tới. Đó là: “Việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 39-NQ/TW chính là cơ sở quan trọng cho việc xây dựng quy hoạch phát triển của tỉnh, phù hợp với quy hoạch phát triển vùng, và cả nước. Điều đó sẽ giúp mở ra không gian phát triển mới, thống nhất không gian phát triển mới cho phát triển của tỉnh giúp phát huy cao nhất các tiềm năng, lợi thế, giúp thu hút mọi nguồn lực cho phát triển”. Để làm rõ hơn điểm mới này, ông gợi mở: “Chúng ta đều biết là nếu chúng ta có quy hoạch tốt thì chúng ta sẽ có các dự án tốt. Và nếu chúng ta có các dự án tốt thì chúng ta sẽ có các nhà đầu tư tốt…”.
Ngẫm ý “nếu chúng ta có các dự án tốt thì chúng ta sẽ có các nhà đầu tư tốt” trong toàn câu gợi mở của PGS,TS Nguyễn Hồng Sơn, có thể hiểu một trong những nguyên nhân khiến tỉnh Nghệ An trong nhiều năm qua dù đã nỗ lực nhưng chưa phát triển được như kỳ vọng, là vì chưa có nhiều dự án tốt, và chưa có nhiều nhà đầu tư tốt!
Ngược thời gian, ở Nghệ An một thời kỳ dài cứ sau độ Tết đến, Xuân về thì tổ chức Hội nghị gặp mặt các nhà đầu tư. Về công tác tổ chức của Hội nghị này, đúng với tuyên ngôn “trải thảm đỏ đón nhà đầu tư”, rất trang trọng, rất phấn khởi, đúng như ngày hội lớn. Nhìn lại trên bình diện toàn tỉnh, có thể thấy không chỉ trong phạm vi Khu Kinh tế Đông Nam, mà tại những đô thị trung tâm như thành phố Vinh, thị xã Cửa Lò, thị xã Thái Hòa, cho đến các huyện dọc Quốc lộ 1, Quốc lộ 48, và Quốc lộ 7, ở đâu cũng có dự án đủ cấp độ lớn nhỏ, và dĩ nhiên, ở đâu cũng có mặt nhà đầu tư. Có điều phải thành thực là chưa có nhiều dự án tốt, và đương nhiên là cũng chưa có nhiều nhà đầu tư tốt!
Điểm danh ở vùng trung tâm như thành phố Vinh và thị xã Cửa Lò, đang hiện diện rất nhiều những dự án đầu tư xây dựng đô thị mới. Nếu ai đã từng đọc thuyết minh của chủ đầu tư các dự án này, thì sẽ thấy đều rất xúc cảm, vì mở ra trong tương lai những không gian đáng sống, tạo được thêm những cảnh quan hoàn mỹ cho đô thị dự án đứng chân. Vậy nhưng phần lớn các dự án đô thị đã không như vậy. Thậm chí, còn để lại những hệ lụy cho khách hàng mua đất mua nhà, cho xã hội và cho cả chính quyền, cơ quan chức năng liên quan. Nói có sách, mách có chứng, dự án Tổ hợp khách sạn, siêu thị kinh doanh dược vật tư y tế và nhà ở Minh Khang tại xã Nghi Phú, TP. Vinh là một “điển hình tiêu biểu”. Sau nhiều lần thanh tra, điều tra, kết cục chủ đầu tư đã bị bắt tạm giam chờ ngày hầu tòa với tội danh lừa đảo khách hàng; còn dự án đó, từng được kỳ vọng là điểm nhấn phía Bắc thành phố Vinh, đang hiện hữu là một khu ở dân cư hỗn tạp, hạ tầng yếu kém.
Nhìn ngược lên các huyện vùng trung du, miền núi, nơi có một tài sản khổng lồ, là hơn hàng trăm nghìn ha đất lâm nghiệp chưa có rừng. Từ trước năm 2018, tài sản khổng lồ này đều đã có nhà đầu tư thực hiện các dự án với mục tiêu chủ yếu là trồng rừng nguyên liệu. Phải nhìn nhận, nếu hàng trăm nghìn ha đất lâm nghiệp chưa có rừng được thực hiện theo đúng cam kết là trồng rừng nguyên liệu, sau một thời gian sẽ có đóng góp không nhỏ cho ngân sách của tỉnh. Nhưng kỳ thực cho đến nay đã quá đủ thời gian để chứng minh rằng, các dự án này không hiệu quả. Một vài dự án đã được thu hồi vì để có hiệu quả thì phải làm thật, nghĩa là trồng rừng nguyên liệu, nhưng thực tế hiện hữu có rất ít diện tích đất lâm nghiệp chưa có rừng đã quy hoạch, giao cho các nhà đầu tư được trồng rừng!.
Liên quan đến lĩnh vực phát triển kinh tế du lịch, có một dự án ở mạn vùng bán sơn địa huyện Thanh Chương nhưng ngay từ ngày “khai sinh” đã danh lừng cả nước. Đó là dự án Khu du lịch dịch vụ hỗn hợp và nghỉ dưỡng Cầu Cau, do Tổng Công ty xây dựng công trình giao thông 4 – CTCP (Cienco4) là chủ đầu tư. Sở dĩ “danh lừng cả nước” bởi giai đoạn năm 2017, vùng Đảo Chè thuộc hai xã Thanh An, Thanh Thịnh là nơi quy hoạch dự án, đã được ví như một Vịnh Hạ Long trên cạn. Thêm nữa, với tổng mức đầu tư dự án là 1.532 tỷ đồng, ở năm 2017 và với một dự án đầu tư lĩnh vực du lịch, là rất lớn. Nhưng rồi kết quả thì sao? Dự án được Cienco4 phân kỳ đầu tư 5 giai đoạn, kết thúc giai đoạn cuối ở tháng 10/2022; vậy mà đến thời điểm này, nhà đầu tư chưa hề đầu tư bất kỳ một hạng mục công trình nào!
Cũng là phát triển kinh tế du lịch, ở vùng biển Cửa Lò có đảo Lan Châu từng được ngợi ca là đảo Ngọc. Bởi cảnh biển trời non nước đẹp hiếm thấy, từ xưa Vua Bảo Đại đã cho xây lầu Nghinh Phong để khi ngài tuần du qua Nghệ An thì sẽ ghé đến thưởng lãm cảnh quan. Thế rồi cũng theo con đường “thu hút đầu tư”, đảo Lan Châu đã trở thành một phần trong cái gọi là Dự án Quần thể du lịch sinh thái, biệt thự nghỉ dưỡng, thể thao, giải trí Lan Châu – Song Ngư, do Công ty cổ phần Song Ngư Sơn làm chủ đầu tư. Và thật đáng buồn, thay vì tôn trọng cảnh quan thiên nhiên, chủ đầu tư dự án lại thô bạo xây dựng loạt công trình khiến nhiều diện tích trên đảo, và các bãi đá xung quanh đảo bị bê tông hóa. Dĩ nhiên, việc chủ đầu tư tổ chức xây dựng như vậy là sai quy hoạch, kết cục đã bị cơ quan chức năng “tuýt còi”, tổ chức thanh, kiểm tra làm rõ…
Trở lại ý “nếu chúng ta có các dự án tốt thì chúng ta sẽ có các nhà đầu tư tốt…”, cần thấy gợi mở của Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương – PGS,TS Nguyễn Hồng Sơn còn như lời nhắc nhở. Khi “có các dự án tốt”, thì sẽ thu hút được nhiều nhà đầu tư đăng ký thực hiện. Trong nhiều nhà đầu tư ấy, nói nôm na theo dân gian sẽ là có cả nếp và lòn. Làm sao tách được lòn, chọn được nếp là một vấn đề không đơn giản. Và điều này, sẽ cần trở lại câu chuyện của nhà quản lý.
Câu dân gian xưa “làm phượng thì múa, làm nghê thì chầu” vẻ như khá sát để làm kinh nghiệm chọn nhà đầu tư tốt. Bởi một doanh nghiệp lớn, giỏi giang trong lĩnh vực đầu tư xây dựng công trình giao thông, không chắc đã có thể thực hiện một dự án du lịch quy mô lớn. Hay một nhà đầu tư thành công trong lĩnh vực dược, vật tư y tế, chưa hẳn sẽ có thể tổ chức đầu tư thành công được một không gian đô thị lớn đáng sống, hoàn mỹ…
Gọn lại, lựa chọn nhà đầu tư tốt để giao thực hiện dự án tốt là một nội dung hết sức quan trọng. Để làm được, tùy thuộc vào cái tâm, cái tầm của những nhà quản lý có thẩm quyền!
