Lễ hội đền Chín Gian - Di sản phi vật thể quốc gia mới

(Baonghean.vn) - Lễ hội đền Chín Gian là một trong hai di sản văn hóa của xứ Nghệ được Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia. Trong dịp lễ hội năm 2017, chính quyền huyện Quế Phong đã công bố rộng rãi trước công chúng về sự kiện đặc biệt này của địa phương.

Tham dự Lễ hội Đền Chín Gian có ông Nông Quốc Thành - Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa, Bộ VHTTDL, ông Hồ Mậu Thanh - Ủy viên BCH Đảng bộ Tỉnh, Giám đốc Sở VHTT tỉnh Nghệ An.

Ông Nông Quốc Thành, Phó cục trường Cục Di sản  văn hóa, Bộ VHTTDL trao bằng công nhận Di sản văn hóa phi vật thể đền Chín Gian cho đại diện chính quyền huyện Quế Phong.
Ông Nông Quốc Thành - Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa, Bộ VHTTDL trao bằng công nhận Di sản văn hóa phi vật thể đền Chín Gian cho đại diện chính quyền huyện Quế Phong. Ảnh: Hữu Vi.

Trước đó, tại Quyết định số 2067 QĐ-BVHTTDL ngày 13/06/2016, Lễ hội Đền Chín Gian huyện Quế Phong Nghệ An đã được đưa vào danh mục "Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia”. Quyết định cũng công bố Lễ hội Đền Cờn (TX Hoàng Mai) cũng thuộc danh mục này.

Nghi thức tắm trâu tại bến Tạ Tạo dưới chân núi Phú Chò Nhàng.
Nghi thức tắm trâu tại bến Tạ Tạo dưới chân núi Phú Chò Nhàng. Ảnh: Hồ Phương

Lễ hội đền Chín Gian là sinh hoạt văn hóa truyền thống của cộng đồng người Thái ở phủ Quỳ Châu trước đây. Không gian của lễ hội là ngôi đền có 9 gian được cho là xây dựng từ thế kỷ thứ 14.

Mỗi gian là không gian thờ cúng của 9 mường người Thái thuộc các huyện Quế Phong, Quỳ Châu, Quỳ Hợp ngày nay.

Đền Chín Gian là nơi thờ Phạ (trời) và những người có công khai lập và gìn giữ bản mường, mảnh đất nổi danh với truyền thống chống ngoại xâm của nghĩa quân Lam Sơn thế kỷ 15 và phong trào Cần Vương với tên tuổi của vị Đốc tướng Lang Văn Thiết vào thế kỷ 19. 

Năm 1927, đền được phục dựng và được chính quyền địa phương tôn tạo lại vào năm 2004.

Nghi lễ chém trâu tượng trưng tại lễ hội hội đền Chín Gian năm 2017.
Nghi lễ chém trâu tượng trưng tại lễ hội hội đền Chín Gian năm 2017. Ảnh: Hồ Phương.

Lễ hội Đền Chín Gian trước đây diễn ra 3 năm một lần vào tháng 8 âm lịch, với các nghi lễ cúng đền, đáng chú ý là lễ hiến tế trâu… Trước đây, mỗi mường phải hiến tế một con trâu trong dịp lễ hội. Các trò chơi dân gian truyền thống như kéo co, khắc luống, múa sạp, đá gà… là hoạt động không thể thiếu trong phần hội.

Năm nay, Ban tổ chức Lễ hội đền Chín Gian không tiến hành lễ chém trâu hiến tế như những năm trước. Qua đó cho thấy Lễ hội đền Chín Gian đã nói không với những nghi lễ phản cảm.

Tiết mục văn nghệ tại lễ hội đền Chín Gian năm 2017.
Tiết mục văn nghệ tại lễ hội đền Chín Gian năm 2017. Ảnh: Hồ Phương.

Năm 2006, lễ hội được tổ chức trở lại với quy mô lớn hơn. Từ đó, lễ hội được diễn ra thường xuyên vào các ngày từ 14 - 16 tháng 2 âm lịch. Lễ hội diễn ra tại ngôi đền Chín Gian trên ngọn núi Phú Chò Nhàng thuộc xã Châu Kim, huyện Quế Phong (Nghệ An). Đây không chỉ là sinh hoạt văn hóa tinh thần của vùng  9 mường mà còn thu hút đông đảo khách thập phương đến trẩy hội.

Mặc dù không tổ chức phần hội nhưng vẫn thu hút được đông đảo người dân quan vùng đến theo dõi lễ tế trâu năm nay.
Mặc dù không tổ chức phần hội nhưng vẫn thu hút được đông đảo người dân quan vùng đến theo dõi lễ tế trâu năm nay. Ảnh: Hữu Vi.

Trong lễ công bố diễn ra ngày 12/3/2017, chính quyền huyện Quế Phong cũng triển khai chương trình hành động với phương châm “để người dân thấy được mình là người bảo vệ, vừa là người được hưởng lợi” từ di sản văn hóa”. Ngoài ra việc phục dựng các nghi lễ truyền thống, các trò chơi dân gian cũng được đưa vào mục tiêu của chương trình hành động này./.

Hồ Phương - Hữu Vi

tin mới

Độc đáo chợ phiên Nga My

Độc đáo chợ phiên Nga My

(Baonghean.vn) -Chợ phiên Nga My  (Tương Dương) là một điểm đến hấp dẫn đối với đông đảo du khách trong và ngoài vùng. Bởi đây không chỉ là nơi mua bán, trao đổi hàng hóa mà còn là nơi gặp gỡ, giao lưu văn hóa của đồng bào.

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Được ví như những người “truyền lửa” thắp sáng những giá trị bản sắc văn hoá các dân tộc thiểu số, hiện những người cao tuổi ở miền Tây xứ Nghệ vẫn ngày đêm trao truyền những giá trị văn hoá của dân tộc mình với mong ước bảo tồn, gìn giữ cho muôn đời sau.

Ông Lang Vi Tịnh kể chuyện xưa của dòng họ cho cháu gái của mình. Ảnh Thành Chung

Chuyện về một dòng họ nổi tiếng ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ở  miền núi tỉnh Nghệ An, dòng họ Lang Vi được xem là "danh gia vọng tộc" với 3 đời liền có thành viên giữ chức Tri phủ phủ Tương Dương. Sau Cách mạng Tháng Tám đến nay, dòng họ Lang Vi cũng đã và đang có nhiều đóng góp trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

(Baonghean.vn) - Chiều 30/7, trong chương trình công tác tại Nghệ An, Thượng tướng Trần Quang Phương - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội đã đến thăm, động viên cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ, huyện Quế Phong và hộ nghèo tại xã Thông Thụ, huyện Quế Phong.

Điểm tái định cư

Người dân vùng lũ Kỳ Sơn thấp thỏm chờ tái định cư

(Baonghean.vn) - Cơn lũ quét lịch sử vào tháng 10/2022 đã khiến hàng trăm hộ dân Kỳ Sơn bị mất nhà cửa. Sau gần 1 năm chờ đợi, người dân vùng lũ vẫn chưa có nơi ở mới, nhiều hộ buộc phải dựng nhà tạm để sống trong khi mùa mưa lũ lại sắp cận kề.

Lê rừng

Xã vùng cao Kỳ Sơn vào mùa thu hoạch lê rừng

(Baonghean.vn) - Những ngày này, nhiều hộ dân ở xã Tây Sơn (huyện Kỳ Sơn) đang vào mùa thu hái mắc coọc (lê rừng). Đây là một loại cây ăn quả đặc trưng của đồng bào người Mông nên rất được người mua ưa chuộng.

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

(Baonghean.vn) - Sáng 14/7, đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Tỉnh ủy tới dự Lễ khánh thành cầu dân sinh bản Phà Mựt và khởi công cầu dân sinh bản Nhôn Mai, xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương. Đây là các công trình do lực lượng Bộ đội Biên phòng Nghệ An kêu gọi, xây dựng hỗ trợ người dân vùng biên.

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

(Baonghean.vn) - Giữa những ngày nắng gắt, 35 hộ đồng bào Đan Lai ở bản Bá Hạ, xã Thạch Ngàn, huyện Con Cuông bất ngờ đón niềm vui khi được nhận quà tặng từ đoàn công tác chính quyền các cấp và tấm lòng hảo tâm của Nhóm thiện nguyện Niềm tin.

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

(Baonghean.vn) - Gừng là một trong những loại cây trồng chủ lực ở Na Ngoi (Kỳ Sơn). Trong mùa thu hoạch gừng, lao động trên địa bàn chủ yếu đi làm ăn xa, nhiều hộ đồng bào Mông đã thuê người Thái, Khơ Mú ở các địa bàn lân cận để "bế" (thồ - PV) gừng từ nương rẫy, vận chuyển về bãi tập kết.

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) -  Được đưa vào khai thác từ năm 2022, điểm du lịch Hội Nguyên ở xã Yên Thắng, huyện Tương Dương có sức hút đối với nhiều người. Về đây, du khách được hòa mình vào sông nước, núi rừng và có được những giờ phút thư giãn, trải nghiệm thú vị.
Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

(Baonghean.vn) -  Là tộc người đã định cư ở Việt Nam hơn 400 năm, với số dân gần 1,4 triệu người, đông thứ 8 trong các dân tộc ở Việt Nam, nhưng tộc danh của người Mông vẫn chưa được công chúng hiểu và đọc , viết cho đúng. Ở Việt Nam, người Mông thường được gọi là “Hơ-Mông” hoặc “Mèo” ; còn trên các văn bản viết, người ta có khi viết “H’mông”, HMông, có khi lại viết Mông, Mèo. Như vậy, đâu mới là cái tên đúng nhất về dân tộc này và vì sao lại có những cách gọi , đọc, viết khác nhau như vậy? Bài viết dưới đây của một người Mông giải thích rõ về điều này.
Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

(Baonghean.vn) - Thời điểm này đang vào mùa nước đổ ở Puxailaileng. Bà con bước vào vụ sản xuất mới trên những thửa ruộng bậc thang. Cuộc sống, sinh hoạt và cảnh sắc dưới “nóc nhà” miền Tây xứ Nghệ hiện lên như tranh vẽ, làm xao xuyến bất cứ ai khi ghé thăm.
ff

'Trốn nắng' ở vùng sinh thái Con Cuông

(Baonghean.vn) - Dòng sông Giăng xanh mát, thác nước Khe Kèm như mát xa vào thân người tắm ở giữa vùng rừng Con Cuông (Nghệ An) là những điểm đến lý thú để du khách "trốn nắng" hiệu quả trong mùa Hè. Đến đây du khách còn được thưởng thức nhiều món ăn đặc sắc do đồng bào chế biến và hòa mình vào tiếng khèn, khắc luống cùng điệu múa sạp sôi động.
Động lực mới phát triển miền Tây

Động lực mới phát triển miền Tây Nghệ An

(Baonghean) - Động lực mới với chính quyền và người dân nơi miền Tây Nghệ An khi Quốc hội phê duyệt Nghị quyết về “Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030” và Chính phủ cũng đã ban hành nghị quyết triển khai thực hiện.
Món rêu đá ngày Tết

Hấp dẫn, thơm ngon món mọc rêu đáy sông gói lá chuối ngày Tết

(Baonghean) - Từ nhiều đời nay, rêu đá ở dưới đáy các sông, suối trên thượng nguồn sông Lam được người dân miền núi xứ Nghệ xem như một loại thực phẩm phục vụ đời sống hằng ngày. Đặc biệt đối với đồng bào người Thái, rêu đá còn được dùng để chế biến ra nhiều món ăn truyền thống, ngon và đặc sắc trong dịp lễ, Tết.
Người có uy tín vùng đồng bào DTTS.

Tuyên dương 200 người có uy tín tiêu biểu vùng đồng bào DTTS ở Nghệ An

(Baonghean.vn) - Những người có uy tín trong đồng bào các dân tộc thiểu số đã phát huy vai trò tích cực, có nhiều đóng góp cho công cuộc xây dựng hệ thống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng của tỉnh nói chung và các huyện miền núi nói riêng. Họ chính là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với đồng bào các DTTS, nhân dân vùng miền núi.