Lì xì ngày Tết

(Baonghean) - Vừa nghe trên ti vi trích lại ý kiến của Ngân hàng Nhà nước rằng: “Tết âm lịch năm nay sẽ không phát hành thêm tiền mệnh giá nhỏ”, ngoại cu Tý liền chép miệng, tỏ ra chiều lo lắng: “Rứa thì lấy cấy chi mà lì xì”. Thấy lạ, cu Tý nhà ta hỏi tíu tít: “Tiền mệnh giá nhỏ là tiền chi rứa bà?”. “Là tiền lẻ!”, ngoại cu tý nôm na giải thích. Được ngoại cắt nghĩa, cu Tý như chợt hiểu ra rồi nhảy cẫng lên. Mà Tết Ất Mùi bà cũng đừng có lì xì bằng tiền lẻ nữa. Mấy năm rồi chỉ mỗi mình bà còn xài “mệnh giá nhỏ” thôi”. 
Ngoại cu Tý đang đứng như trời trồng bỗng ngồi phịch xuống ghế, trong đầu người đàn bà gần thất tuần ấy ngao ngán chồng lên nhau vô số câu hỏi. Tại sao? Tự bao giờ? Ai? Và cái gì đã “thực dụng hóa” đứa cháu 11 tuổi của bà nhanh như thế? Vâng, đấy là câu chuyện mà tôi vừa được nghe kể lại sáng nay. 
Lì xì là một phong tục có từ ngàn đời nay. Truyền thuyết kể rằng, ngày xửa ngày xưa, ở Đông Hải có một cây đào to, rất nhiều yêu quái sống trong các hốc. Ngày ngày bọn yêu quái này tìm cách ra khỏi hốc cây để mang họa đến thiên hạ. Rất tiếc “âm mưu” này luôn bị các thần tiên ở hạ giới canh giữ. Tuy nhiên, cứ vào lúc giao thừa thì tất cả các thần tiên đều phải về trời để nhận công việc mới theo sự phân công của Thượng đế. Nhân cơ hội này, một loài yêu quái có tên là con Tuy xuất hiện để xoa đầu trẻ con đang ngủ. Hậu quả là những đứa trẻ này giật mình khóc thét rồi bị sốt hoặc trở nên ngớ ngẩn. Vì vậy, các gia đình có con nhỏ thường thức suốt cả đêm để canh, không cho yêu quái tên Tuy làm hại con mình.
Rồi một lần có mấy vị tiên đi ngang nhà kia, hóa thành những đồng tiền nằm bên chỗ mấy đứa trẻ. Thấy vậy, cha mẹ chúng đem gói những đồng tiền này vào tấm vải đỏ. Khi con Tuy đến, những đồng tiền trong tấm vải đỏ liền lóe sáng khiến con Tuy sợ hãi bỏ chạy. Phép thuật này sau đó lan truyền ra khắp nhân gian. Từ đó, mỗi dịp khi tết đến, người ta lại bỏ tiền vào trong những cái túi màu đỏ tặng trẻ con, gọi là tiền mừng tuổi nhưng thực tế là để tống khứ con Tuy. Lại có chuyện khác kể rằng, tục tặng tiền mừng tuổi bắt nguồn từ đời nhà Đường (Trung Quốc). Năm đó, Dương Quý Phi hạ sinh một hoàng tử. Được tin mừng, vua Đường Huyền Tông đích thân đến thăm và ban cho Dương Quý Phi một số vàng bạc gói trong tấm giấy đỏ. Dương Quý Phi coi đó vừa là tiền mừng vừa là chiếc bùa hoàng đế ban tặng con trẻ để trừ tà. Việc này đồn đại ra ngoài dân gian, người ta bắt chước tặng tiền mừng và coi đây như món lộc trừ tai họa, mang lại nhiều may mắn cho những đứa trẻ...
Đồng hành cùng thời gian, lì xì đã trở thành một phong tục đẹp của người Việt. Mỗi dịp Tết Nguyên đán, khi cả gia đình sum vầy, con cháu sẽ có lời mừng tuổi ông bà, cha mẹ, sau đó con cháu được ông bà, cha mẹ “lì xì” lại một phong bao màu đỏ để lấy may. Như vậy, cho dù theo xuất xứ nào chăng nữa thì tiền lì xì vẫn là thứ mang giá trị phi vật chất. Nó là hành trang của ước vọng, là lời cầu nguyện xuất phát từ cõi sâu thẳm nhất của tình người, là thông điệp vô điều kiện của lòng nhân ái.
Rất tiếc, ngày nay, khi yếu tố tiền nong bắt đầu bám rễ và sẵn sàng “thôn tính” không ít mối quan hệ mỗi lúc không may có cơ hội thì lì xì không còn nguyên vẹn giá trị tinh khôi ban đầu của nó nữa. Không ít “bậc” phụ huynh coi lì xì đơn giản là một món tiền hoặc là trả ơn hoặc là mua ơn mà các “đệ” phải “đi tết” thông qua “mấy đứa nhỏ”. Giá trị đích thực của nó tùy thuộc vào những con số dài ngắn được bày biện trên đó mà người ta quen gọi là mệnh giá! Bởi thế những lì xì có khả năng “trừ tà” thời hiện đại phải là những túi lì xì thật to, thật dày, thật nặng và thật “ga lăng” mới... may mắn! Nghe nói có nhà nọ, hàng năm phải mở sổ tổng hợp tiền lì xì để thông qua đó nhằm đánh giá “tín nhiệm” từng mối quan hệ đấy thôi. Chính sự tham lam, thực dụng, thiếu hụt văn hóa của người lớn mới là thứ làm cho cu Tý chê “mệnh giá nhỏ” của bà ngoại. Một “tác dụng phụ” đáng sợ của tiền! 
Người viết bài này đã không dưới một lần chứng kiến hình ảnh những đứa bé ngang nhiên (thậm chí hồ hởi) mở túi xì xì lấy tiền rồi hồn nhiên vứt vỏ ngay trước mặt khổ chủ. Chúng biết tít mắt trước những món lì xì “đậm nét” và thè lưỡi trước những túi lì xì chưa đủ sức “trừ tà”. Chúng tụm ba tụm bảy để khoe với nhau về “doanh thu ngày mùng một”, chúng còn “trao đổi kinh nghiệm” làm thế nào để người lớn mở hầu bao... Chúng cũng không nể nang khi công khai phàn nàn “cô ấy giá năm ngàn” hay “bác kia trông phong độ thế mà hơi bị kẹo kéo”. Tôi không có ý định chỉ trích các cháu. Tôi khẳng định các cháu vô can, bởi chúng chỉ là những đứa trẻ. Chính người lớn đã cưỡng chế những tâm hồn non nớt phải thực dụng. Nếu có một chỉ trích thì người lớn mới là “bị đơn”. Người lớn đã kích hoạt và dung dưỡng cái xấu. Suy cho cùng thì những đứa trẻ đáng thương ấy chỉ là nạn nhân. Chính xác là nạn nhân của... người lớn! 
Nguyễn Khắc An

tin mới

Ảnh đại diện Biến đặc sản thành hàng hóa

Biến đặc sản thành hàng hóa

(Baonghean.vn) - Nghệ An nổi tiếng với rất nhiều loại đặc sản ở khắp các vùng, miền. Tuy nhiên, việc biến đặc sản trở thành hàng hóa, góp phần phát triển sinh kế bền vững cho người dân bản địa thì vẫn đang dừng lại ở dạng tiềm năng...
mục đích cuối cùng

Mục đích cuối cùng

(Baonghean) - Suy cho cùng, người ta bán hàng đểu hay đánh thuế kiểu tận thu cũng đều nhắm tới một cái đích duy nhất là túi tiền của người dân.
Phòng thủ

Phòng ngự

(Baonghean.vn) - Phá đi “sự phòng ngự” chính là “vượt qua chính mình”, tự khẳng định mình và thể hiện vai trò, trách nhiệm, lương tâm, tình cảm của mình với Đảng, với Nhân dân.
báo chí điện tử đăng tải liều lượng mặt trái, mặt xấu

Liều lượng!

(Baonghean) - Phải có những hình thức phê bình, kiểm điểm, đánh giá và nhận xét xác đáng đối với những tờ báo, những địa chỉ báo chí điện tử đăng tải liều lượng mặt trái, mặt xấu.
Người tiêu dùng ở huyện Tương Dương hiện đang chỉ được một chọn lựa duy nhất là dùng xăng A95. Ảnh: Hồ Phương

Xăng E5 không lên núi?

(Baonghean.vn) - Ngược huyện núi 30a Tương Dương dịp này, lạ kỳ khi thấy ở các cửa hàng xăng dầu vắng bóng xăng sinh học E5. Chỉ duy nhất xăng A95 được bán với giá ngất ngưởng 20.690 đồng/lít.
Kiềm chế 'nhân tai'

Kiềm chế 'nhân tai'

(Baonghean) - Đợt mưa lũ đang diễn ra đã gần ở mức thảm họa; bởi diện ảnh hưởng rộng lớn từ miền Trung ra tới miền Bắc, thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Đau đớn nhất là có gần 100 người chết và mất tích.
Đôi điều về ý thức 'chung tay'

Đôi điều về ý thức 'chung tay'

(Baonghean.vn) - Ở quê, sau bão người dân tự giác dọn dẹp, mọi thứ đều sạch sẽ, gọn gàng. Ở phố, có nơi người dân chung tay thì công nhân môi trường bớt mệt, có nơi họ coi đó là việc của người khác.
Đi thảo cầm viên

Đi thảo cầm viên

(Baonghean) - Ngày lễ 2/9 vừa qua, gia đình mình không đi đâu xa mà chỉ loanh quanh trong thành phố. Cứ nghĩ mọi người đi chơi hết nên thành phố sẽ vắng, mọi người quyết định đưa bé Bim đi thảo cầm viên chơi. 
'Góp gió' để thành 'bão'

'Góp gió' để thành 'bão'

(Baonghean) - Nhiều người nói là công cuộc phòng chống tham nhũng của ta chưa khi nào làm mạnh và đạt được kết quả to lớn như thời gian vừa qua, ông thấy thế nào?
Để 'tàu 67' không rỉ

Để 'tàu 67' không rỉ

(Baonghean) - Phải nói ngay rằng: Nghị định 67 của Chính phủ về việc hỗ trợ ngư dân đóng tàu vỏ thép để đánh bắt xa bờ là một chủ trương đúng khi tình hình Biển Đông có những diễn biến phức tạp. Vấn đề là trong khi chúng ta không hề thiếu những chuyên gia hàng hải được đào tạo bài bản, nhưng suốt từ ngày có Nghị định 67, chưa hề thấy một chuyên gia nào cảnh báo về việc chuyển từ tàu thuyền đánh cá truyền thống sang tàu vỏ sắt thì sẽ như thế nào?
'Vô tính'

'Vô tính'

(Baonghean) - Trong đội ngũ có không ít người sống kiểu 'mũ ni che tai” phó mặc tất cả. Ai muốn làm gì thì làm, đúng hay sai mặc kệ miễn là không ảnh hưởng đến cá nhân mình. 
'Trích ngang' có quan trọng?

'Trích ngang' có quan trọng?

(Baonghean) - Có một thời quá nặng về “chủ nghĩa lý lịch”, dẫn đến một số địa phương, một số cơ sở… thực hiện “chủ nghĩa lý lịch” một cách máy móc, làm cho không ít người gặp khó khăn, vướng mắc.
Để nông nghiệp tỉnh nhà vượt qua thách thức hội nhập

Để nông nghiệp tỉnh nhà vượt qua thách thức hội nhập

(Baonghean) - Là một địa phương có diện tích tự nhiên lớn nhất cả nước, dân số đông, phần lớn sống ở nông thôn và còn dựa nhiều vào sản xuất nông nghiệp, những năm qua, sản xuất nông nghiệp của Nghệ An đạt được những tiến bộ cả về sản lượng, năng suất, chất lượng. Tuy vậy, nhìn chung, năng suất, chất lượng sản phẩm nông nghiệp của Nghệ An chưa cao, chưa có thương hiệu mạnh, sức cạnh tranh còn nhiều hạn chế, thị trường tiêu thụ chưa ổn định, xuất khẩu ra thị trường ngoài nước còn yếu.
Thi nhau… nhận khuyết điểm!

Thi nhau… nhận khuyết điểm!

(Baonghean) - Tránh tình trạng thi đua nhận khuyến điểm, nhưng sau đó là im lặng, các khuyết điểm không những không hạn chế, khắc phục, mà lại có nguy cơ tăng thêm.
Để huyện quê Bác phát triển xứng tầm, bền vững

Để huyện quê Bác phát triển xứng tầm, bền vững

(Baonghean) - Để Nam Đàn phát triển, cần phải thay đổi tư duy, tầm nhìn tạo ra bước đột phá trong phát triển du lịch; cùng đó là cần có cơ chế, thể chế để thay đổi “đẳng cấp” cho Nam Đàn, Tiến sỹ Trần Đình Thiên - Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhấn mạnh.
Tẩu tán nhân sự

Tẩu tán nhân sự

Trong lịch sử tư pháp của nước ta, có lẽ đây là lần đầu tiên người ta nghe đến cụm từ “tẩu tán nhân sự”.
Hãy vì đại cục

Hãy vì đại cục

(Baonghean) - Đề xuất của Bộ Nội vụ về việc sáp nhập một số sở, ngành trong dự thảo Nghị định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND các tỉnh, thành phố đã trở thành tâm điểm của dư luận.
Tội phạm 'chống lưng'

Tội phạm 'chống lưng'

(Baonghean) - Cách đây hơn một tuần, trong hội nghị trực tuyến toàn quốc về công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, đồng chí Phó Thủ tướng phụ trách lĩnh vực nội chính đã yêu cầu xử lý nghiêm những hành vi bảo kê, “chống lưng” cho tội phạm. Nhưng qua những sự việc xảy ra gần đây cho thấy, cũng cần xử lý kiên quyết những hành vi “chống lưng” cho sai phạm.
Cần có cơ quan độc lập giám định quỹ BHYT

Cần có cơ quan độc lập giám định quỹ BHYT

(Baonghean) - Giải trình vấn đề thông tuyến khám chữa bệnh BHYT trước Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội trong ngày 1/3/2017, Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam, bà Nguyễn Thị Minh đã nêu lên một thực trạng buồn về sự cạnh tranh không lành mạnh của các cơ sở khám chữa bệnh (KCB), nhất là các cơ sở tư nhân như khuyến mãi, thu hút người bệnh bằng quà tặng, chỉ định nhiều dịch vụ kỹ thuật... khiến nhu cầu KCB tăng ảo. 
Phát triển doanh nghiệp gắn với nông nghiệp

Phát triển doanh nghiệp gắn với nông nghiệp

(Baonghean) - Trong điều kiện của nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế hiện nay doanh nghiệp là cơ sở, là một trong những động lực quyết định tốc độ và chất lượng của phát triển. Nguyên lý này càng có ý nghĩa đối với tỉnh Nghệ An, hay nói cách khác, phát triển doanh nghiệp gắn với kinh tế nông nghiệp, nông thôn là sự lựa chọn cần thiết trong chiến lược phát triển của Nghệ An.