Liệt sĩ Lê Văn Vượng - chiến đấu đến hơi thở cuối cùng trong cao trào Xô viết Nghệ Tĩnh

Liệt sĩ Lê Văn Vượng (Vợng) sinh năm 1902, trong một gia đình có truyền thống yêu nước ở xã Thanh Văn, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An. Sau đó, gia đình Lê Văn Vượng chuyển đến sinh sống tại làng Ba Sơn, tổng Võ Liệt (nay là xã Thanh Thịnh), huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An.

Sau ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (03/02/1930), dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Phân cục Trung ương Đảng Trung kỳ, Hội nghị đại biểu các chi bộ Cộng sản Thanh Chương được tổ chức tại đền Tiến Sơn (nay thuộc xã Thanh Long) vào ngày 20/3/1930. Hội nghị đã bầu Ban Chấp hành lâm thời Đảng bộ Đảng Cộng sản Việt Nam huyện Thanh Chương.

Đảng bộ huyện Thanh Chương ra đời đã đánh dấu bước ngoặt lịch sử cho phong trào yêu nước của Nhân dân toàn huyện. Sau hội nghị, Huyện ủy đã phân công cán bộ về để tuyên truyền, gây dựng cơ sở Đảng ở các địa phương. Lúc này, các làng như Thượng Thọ, Thanh Nha, Ba Sơn (nay là xã Thanh Thịnh) ở gần trung tâm huyện lỵ, lại khá an toàn nên sớm được các đồng chí trong Huyện ủy về giác ngộ.

Ngày 13 tháng 7 năm 1930, dưới sự chủ trì của đồng chí Đinh Xuân Giai, Chi bộ Đảng Giáp Tứ được thành lập. Chi bộ có 7 đảng viên, do đồng chí Phan Trọng Liên làm Bí thư. Kể từ đây, các làng Thượng Thọ, Ba Sơn, Thanh Nha bước sang giai đoạn mới. Chi bộ Đảng Giáp Tứ đã nhanh chóng vận động Nhân dân tham gia vào các tổ chức quần chúng, tổ chức biểu dương lực lượng trấn áp bọn phản cách mạng. Đồng chí Lê Văn Vượng tham gia tích cực, hòa mình vào các hoạt động của quần chúng.

Trong thời gian này, các phong trào đấu tranh của Nhân dân Thanh Chương phát triển mạnh mẽ, tiêu biểu như cuộc biểu tình toàn huyện vào ngày 01/9/1930. Từ một giờ sáng ngày 01 tháng 9 năm 1930, sau tiếng trống phát lệnh ở các đỉnh núi cao của tổng Xuân Lâm, núi Tiến (xã Võ Liệt), rú Nguộc (xã Ngọc Sơn) và núi Sừng Bò (Hòa Quân)… , cả huyện Thanh Chương náo động tiếng chiêng, mõ tre và tiếng hò reo của Nhân dân tiến về huyện đường.

Theo sự hướng dẫn của chi bộ và nông hội, quần chúng từ các địa điểm tập trung đã được quy định, tổ chức thành đội ngũ, đi đầu là những người cầm cờ, biểu ngữ. Tự vệ đỏ có trang bị vũ khí thô sơ được bố trí hai bên để bảo vệ đoàn biểu tình và ngăn chặn bọn địch chui vào hàng ngũ.

“

Đồng chí Lê Văn Vượng tích cực tham gia trong đoàn biểu tình góp phần làm nên thắng lợi của cuộc đấu tranh khiến chính quyền địch tan rã. Cuộc biểu tình ngày 01/9/1930 được coi là mốc mở đầu đánh dấu sự ra đời của chính quyền Xô viết ở Nghệ Tĩnh - đỉnh cao của cao trào cách mạng 1930 - 1931 trong toàn quốc.

Để bảo vệ chính quyền Xô viết, các tổ chức quần chúng không ngừng được củng cố và tăng cường. Chính quyền thực dân phong kiến vô cùng hoảng sợ, hòng dập tắt phong trào cách mạng, chúng điên cuồng đàn áp khủng bố các chiến sĩ cách mạng và những người dân tham gia đấu tranh, biểu tình rất dã man.

Cũng như vùng Vinh - Bến Thủy, thực dân Pháp đặt Thanh Chương trong tình trạng thiết quân luật. Chính quyền thực dân, phong kiến đã tiến hành thiết lập hệ thống bang tá từ huyện đến tổng và làng, xã. Chúng thường kéo về làng bắn giết, bắt bớ tràn lan, đốt nhà, cướp của.

Ngày 06 tháng 10 năm 1930, lính lê dương ở đồn Thanh Quả sục vào làng Ngọc Lâm bắt người, cướp của, lập tức trống mõ nổi lên, hàng ngàn quần chúng các tổng Võ Liệt, Cát Ngạn, Đại Đồng kéo đến bao vây, áp đảo kẻ thù. Hoảng sợ, thực dân Pháp đã bắn xả vào quần chúng nhân dân làm 103 người chết. Sau đó, chúng kéo quân về phủ Thanh Nha. Tại đây, nhiều tên lính đồn đã tra tấn dã man những chiến sĩ cách mạng và những người chúng nghi là cộng sản.

Lúc này, tại các làng Ba Sơn, Thanh Nha, Thượng Thọ hầu hết các xóm, ngõ đều có dấu giày của bọn lính đàn áp cách mạng, gồm lính lê dương, lính khố xanh, lính thị vệ do Pháp chỉ huy. Vì thế, từ giữa năm 1931 phong trào đấu tranh ở đây giảm dần, những người có lòng nhiệt huyết với cách mạng bị bắt giam và bị giết. Phong trào đấu tranh ở các làng Ba Sơn, Thanh Nha, Thượng Thọ tạm thời lắng xuống nhưng ngọn lửa căm thù giặc, quyết đấu tranh chống thực dân, phong kiến vẫn âm ỉ cháy trong lòng mỗi người dân nơi đây. Uy tín và ảnh hưởng của tổ chức Đảng đã lan rộng, ăn sâu trong quần chúng Nhân dân.

“

Ngày 26 tháng 9 năm 1931 (nhằm ngày 15/8 năm Tân Mùi), hưởng ứng lời kêu gọi của Huyện bộ Thanh Chương, đồng chí Lê Văn Vượng tham gia đấu tranh, biểu tình tại đồn Thanh Quả (nay thuộc xã Thanh Chi). Bọn giặc đã nã đạn vào đoàn người biểu tình, bắn chết đồng chí Lê Văn Vượng khi mới 29 tuổi.

Đồng chí Lê Văn Vượng ngã xuống để lại người vợ trẻ đang mang thai người con duy nhất chưa cất tiếng khóc chào đời.

Trân trọng và biết ơn những đóng góp to lớn của liệt sĩ Lê Văn Vượng cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1198/QĐ-TTg ngày 29/11/2000 cấp Bằng "Tổ quốc ghi công" và được Đảng, Nhà nước công nhận là cán bộ tiền khởi nghĩa. Tên tuổi của đồng chí được trang trọng khắc ghi trên văn bia tại Nhà tưởng niệm các liệt sĩ Xô viết Nghệ Tĩnh 1930 -1931 trong khuôn viên Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh, số thứ tự 1027.

Cuộc đời của đồng chí Lê Văn Vượng là một tấm gương sáng về tinh thần hy sinh chiến đấu đến hơi thở cuối cùng cho sự nghiệp giải phóng dân tộc để các thế hệ cán bộ, đảng viên, thế hệ trẻ, con cháu học tập và noi theo./.