"Lửa" thực tiễn "nóng" nghị trường

(Baonghean) - Chất vấn và trả lời chất vấn là một trong những hoạt động quan trọng của cơ quan dân cử; thể hiện quyền của đại biểu HĐND, là hình thức giám sát hiệu quả đối với hoạt động của các cơ quan, cán bộ, công chức nhà nước. Đây cũng chính là hoạt động thu hút sự quan tâm của đông đảo cử tri tỉnh nhà. Theo đánh giá của các cử tri thì các phiên chất vấn gần đây đã có “lửa”, thể hiện nhiệt huyết, trách nhiệm của người chất vấn và người trả lời chất vấn.

Bấm “trúng huyệt”

Có thể nói, 10 kỳ họp từ đầu nhiệm kỳ lại nay của HĐND tỉnh khóa XVI, nhiệm kỳ 2011 – 2016, ngoại trừ các kỳ chuyên đề thì 6 kỳ được tổ chức vào giữa và cuối năm đều đã lựa chọn đúng và trúng nhiều vấn đề bức xúc của đời sống kinh tế - xã hội; những ý kiến, kiến nghị của cử tri để đưa vào chất vấn. Mỗi kỳ họp có 3 - 4 vấn đề thuộc các lĩnh vực quản lý Nhà nước của các cơ quan thuộc UBND tỉnh được HĐND tỉnh phản ánh rõ nét tại các kỳ họp thông qua hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn; làm rõ thực trạng, nguyên nhân, trách nhiệm và giải pháp giải quyết đối với từng vấn đề đưa ra. Đơn cử như tại kỳ họp thứ 9, đó là 4 vấn đề về quản lý di tích văn hóa, hoạt động lễ hội, công nhận các danh hiệu văn hóa trên địa bàn tỉnh còn nhiều bất cập; công tác quản lý vận tải hành khách, vận tải hàng hóa trên địa bàn tỉnh còn chưa nghiêm, trình trạng trật tự an toàn giao thông còn diễn biến phức tạp, tai nạn giao thông, xe quá khổ, quá tải vẫn còn nhiều; tình trạng người dân miền núi thiếu đất sản xuất đã diễn ra nhiều năm nay, trong khi đó một số nông, lâm trường, tổng đội TNXP quản lý và sử dụng đất rừng quá lớn.

Hay tại kỳ họp thứ 10 cuối năm 2013 vừa qua, vấn đề được lựa chọn đưa lên “bàn nghị sự” chất vấn và trả lời chất vấn thuộc ba ngành Giáo dục và Đào tạo, Công Thương, Xây dựng với hàng loạt vấn đề. Đó là tình trạng lạm thu, công tác quản lý, tiếp nhận, sắp xếp bố trí giáo viên, giáo viên vi phạm đạo đức nghề nghiệp, vi phạm chính sách dân số kế hoạch hoá gia đình, tham gia các dịch vụ bán hàng đa cấp trong trường học và học sinh vi phạm pháp luật, bất cập trong việc liên thông liên kết đào tạo; công tác quản lý quy hoạch, đầu tư xây dựng, cơ chế vận hành xả lũ của các nhà máy thủy điện, hệ thống hồ, đập, tiến độ bàn giao quản lý điện nông thôn, giá điện, chất lượng điện; chất lượng nước sinh hoạt cung cấp cho người dân chưa đảm bảo...

Đại biểu chất vấn tại kỳ họp thứ 10 - HĐND tỉnh khóa XVI

Rõ ràng, các vấn đề được đưa ra chất vấn tại các kỳ họp đều được Thường trực HĐND tỉnh cân nhắc kỹ lưỡng trên cơ sở ý kiến, kiến nghị của cử tri, thông qua hoạt động giám sát, khảo sát của HĐND tỉnh, qua kênh báo chí. Trước khi đưa ra quyết định cuối cùng, Thường trực cũng đã tổ chức cuộc họp gồm lãnh đạo UBND, UB MTTQ tỉnh và các Ban HĐND tỉnh, đại diện một số cơ quan báo chí để thống nhất đưa vào chương trình nghị sự. Ông Nguyễn Ngọc Nguyên – Phó Chủ tịch UB MTTQ tỉnh nêu ý kiến: Thông qua tiếp xúc, lắng nghe ý kiến của nhân dân, MTTQ tỉnh đã ghi nhận sự phản hồi tích cực từ nhân dân. Cử tri tỉnh nhà đánh giá cao hoạt động chất vấn và chất vấn trong những kỳ họp HĐND tỉnh gần đây.

Cử tri cho rằng, HĐND tỉnh đã lựa chọn được những nội dung trọng tâm, để qua đó xem xét, đánh giá hiệu quả công tác của cơ quan, đơn vị và người đứng đầu cơ quan, đơn vị được giao trả lời chất vấn tại kỳ họp. Đó là một thành công của hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp. Thông qua phiên chất vấn, cử tri sẽ thấy rất rõ và giám sát được năng lực, trách nhiệm và sự hiểu biết của đại biểu HĐND tỉnh và người trực tiếp được giao trả lời chất vấn. Ai cũng thấy trách nhiệm của mình và thấy mình cần phải nỗ lực hơn nữa để đáp ứng yêu cầu và nguyện vọng của cử tri. Ông Trần Văn Hòa ở khối 1, phường Vinh Tân, Thành phố Vinh, chia sẻ: “Qua theo dõi trên các phương tiện thông tin đại chúng, chúng tôi vui mừng vì những ý kiến kiến nghị của chúng tôi về giá nước cao, thiếu nước sinh hoạt và chất lượng nước chưa đảm bảo đã được các đại biểu HĐND tỉnh đưa ra chất vấn. Chúng tôi tin tưởng trong thời gian tới, các tồn tại trong vấn đề nước sinh hoạt của người dân sẽ được cải thiện. Tin tưởng vào những người đại diện cho tiếng nói cử tri luôn làm hết trách nhiệm của mình”.

PV Báo Nghệ An phỏng vấn cử tri

Thẳng thắn và trách nhiệm

Nhìn từ thực tế các phiên chất vấn và trả lời chất vấn thời gian qua cho thấy, không khí chất vấn, trả lời chất vấn tại hội trường khá thẳng thắn, có trách nhiệm, có tranh luận, đối thoại với tinh thần xây dựng cao. Người trả lời chất vấn trả lời nhiều vấn đề quan trọng, nghiêm túc kiểm điểm, đánh giá tình hình thực hiện theo chức năng nhiệm vụ được giao và cũng đã nhận rõ trách nhiệm của mình. Để nâng cao chất lượng chất vấn, ngoài việc phát huy trí tuệ, trách nhiệm và bản lĩnh của từng đại biểu HĐND tỉnh, trước phiên chất vấn và trả lời chất vấn, các Ban và các tổ đại biểu HĐND tỉnh đều tập hợp các vấn đề liên quan đến Ban mình, địa bàn của tổ mình để xây dựng từng câu hỏi thuộc các vấn đề được đưa ra chất vấn nhằm định hướng, gợi mở cho các đại biểu HĐND đặt câu hỏi chất vấn làm rõ các vấn đề quan tâm. Nhờ đó các câu hỏi mà các đại biểu HĐND nêu chất vấn đều đúng trọng tâm, thiết thực, phản ánh được ý kiến, nguyện vọng của cử tri.

Để tạo không khí sôi nổi tại phiên chất vấn, một số ý kiến của cử tri trong tỉnh gửi đến kỳ họp thông qua đường dây nóng. HĐND tỉnh đã chuyển tải tinh thần, ý kiến đó thông qua đại biểu HĐND tỉnh chất vấn các ngành. Bằng cách làm này, các phiên chất vấn gần đây đã rất sôi nổi, thể hiện sự thẳng thắn, trách nhiệm của các đại biểu. Đơn cử tại kỳ họp thứ 10 vừa qua có tới 31 câu hỏi của đại biểu HĐND tỉnh trực tiếp chất vấn tại hội trường, 26 cuộc điện thoại từ đường dây nóng tham gia chất vấn. Có thể nói thông qua diễn đàn chất vấn và trả lời chất vấn, cử tri theo dõi kỳ họp đã có những nhận diện rõ từng gương mặt đại biểu với vai trò, trách nhiệm, trí tuệ, bản lĩnh như thế nào. Cử tri Đậu Huy Long ở phường Cửa Nam cho rằng, chất lượng phiên chất vấn và trả lời chất vấn ngoài phụ thuộc vào việc lựa chọn vấn đề đưa ra có trọng tâm hay không thì bản lĩnh, trí tuệ, sự hiểu biết của cả người hỏi và người trả lời chất vấn có tính quyết định. Gần đây, cử tri thấy được HĐND tỉnh đã làm được điều này, có một số gương mặt “sáng giá” về bản lĩnh, trí tuệ, sự hiểu biết và cao hơn cả là trách nhiệm với Đảng, với dân.

Theo dõi các kỳ họp HĐND tỉnh thấy rõ, chủ tọa kỳ họp đã xử lý linh hoạt các tình huống, gợi ý hoặc truy vấn đúng việc, đúng lúc và nhắc nhở những nội dung trả lời không đúng trọng tâm câu hỏi hoặc trả lời quá dài, vòng vo, thiếu thẳng thắn, trách nhiệm từ phía người trả lời; đồng thời yêu cầu các đại biểu chất vấn nêu thẳng câu hỏi, tránh giải thích và câu hỏi phải đúng vấn đề chất vấn, đúng thẩm quyền của người trả lời chất vấn. Để tạo “sức nặng”, sau từng nội dung chất vấn đối với từng ngành, chủ tọa kỳ họp đều có đánh giá, nhận xét phần giải trình và trả lời chất vấn từ phía lãnh đạo ngành và chất vấn của đại biểu HĐND tỉnh, đồng thời có kết luận rõ và giao nhiệm vụ cho UBND tỉnh, từng ngành đề ra các nhiệm vụ, giải pháp trước mắt, lâu dài để khắc phục những tồn tại, vướng mắc trong quá trình thực thi trách nhiệm trước dân.

Kết thúc phiên chất vấn và trả lời chất vấn, chủ tọa kỳ họp tiếp tục có đánh giá tổng quát toàn bộ phiên chất vấn, làm rõ những cái được và chưa được trong phiên chất vấn tại từng kỳ họp, các vấn đề được kết luận rõ ràng, phân định trách nhiệm của cơ quan, cá nhân có thẩm quyền. Cả đại biểu HĐND tỉnh và cử tri tỉnh nhà vẫn còn ấn tượng mãi lời của Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Trần Hồng Châu ở phần kết luận phiên chất vấn tại kỳ họp thứ 10 vừa qua, rằng: “...những vấn đề đưa ra chất vấn đều là những vấn đề “nóng”, vấn đề nước, lẽ ra là rất “mát” thì lại “nóng” sôi sùng sục... HĐND tỉnh và cử tri rất mong các đồng chí đứng đầu các ngành nhận rõ khuyết điểm, xác định rõ trách nhiệm, có lỗi thì xin lỗi, có lời hứa rõ ràng để nhân dân đỡ nóng lòng chứ chưa thể mát lòng...”. Đặc biệt, bắt đầu từ kỳ họp thứ 9 và thứ 10, sau mỗi kỳ họp, Thường trực HĐND tỉnh đều ra thông báo kết luận yêu cầu UBND tỉnh và các ngành, các cấp liên quan giải quyết các vấn đề được đại biểu nêu lên tại phiên chất vấn; giao Thường trực HĐND tỉnh, các Ban HĐND tỉnh và đại biểu HĐND tỉnh tiếp tục theo dõi, giám sát việc thực hiện những lời hứa sau chất vấn của UBND trong thời gian tiếp theo; giao UBND tỉnh phân công chỉ đạo các ngành khẩn trương có giải pháp cụ thể để giải quyết nhanh những ý kiến, kiến nghị của cử tri và đại biểu HĐND tỉnh, đồng thời có báo cáo trả lời việc thực hiện, giải quyết các lời hứa tại kỳ họp trước vào trước kỳ họp tiếp theo...

Chất vấn là hoạt động giám sát đặc biệt quan trọng của cơ quan dân cử. Vì vậy, những vấn đề tồn tại, hạn chế, những vấn đề chưa có thể đạt tới trong các kỳ chất vấn thời gian qua tiếp tục sẽ được HĐND tỉnh đổi mới, nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả chất vấn để ngày càng đáp ứng sự kỳ vọng của cử tri vào hoạt động này. Để hoạt động chất vấn, trả lời chất vấn và giải quyết kiến nghị của cử tri tại các kỳ họp HĐND tỉnh thực sự có chiều sâu, mang ý nghĩa thiết thực, giải quyết được những vấn đề bức xúc, mang tính thời sự, đòi hỏi phải có sự cố gắng, nỗ lực của chính Thường trực, các Ban, các Tổ và từng đại biểu HĐND tỉnh, sự phối hợp, tham gia tích cực của UB MTTQ, UBND tỉnh cùng các ngành, các cấp và toàn thể cử tri trong tỉnh nói chung.

Minh Chi