Một số định hướng về quy hoạch mạng lưới trường, lớp ở Nghệ An

Giảm 231 trường và điểm trường

Là địa bàn rộng, dân số đông, Nghệ An có hệ thống mạng lưới trường, lớp học khá lớn (bao gồm công lập và ngoài công lập).

Việc quy hoạch, xây dựng mạng lưới trường, lớp học hợp lý là yêu cầu quan trọng, đảm bảo sự phát triển giáo dục - đào tạo toàn diện và bền vững. Nhiệm vụ này đã được ngành Giáo dục và Đào tạo Nghệ An tích cực triển khai với nhiều giải pháp quyết liệt, sáng tạo, đem lại nhiều kết quả tích cực.

Trong giai đoạn từ năm 2021 đến nay, trên cơ sở bám sát Nghị quyết số 29, ngày 04/11/2013 của Bộ Chính trị (khóa XI) về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục - đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” mang tính “xương sống”; Sở Giáo dục và Đào tạo đã chủ động tham mưu cho Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành nhiều nghị quyết, quyết định, kế hoạch cụ thể hóa các chủ trương, chính sách phát triển bền vững giáo dục - đào tạo trên địa bàn tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 nói chung và triển khai quy hoạch mạng lưới trường, lớp học nói riêng.

Riêng thẩm quyền HĐND tỉnh đã ban hành 14 nghị quyết quan trọng; trong đó có nghị quyết quy định một số chính sách hỗ trợ các trường phổ thông dân tộc bán trú, trường THPT thực hiện thí điểm mô hình trường phổ thông dân tộc bán trú vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Đây là nghị quyết mà theo phản ánh từ có các địa phương, đã thúc đẩy việc thực hiện quy hoạch mạng lưới trường, lớp học bậc mầm non và phổ thông, đặc biệt là vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi diễn ra thuận lợi.

Bởi khi sáp nhập trường, sáp nhập các điểm trường lẻ về điểm trường chính có tổ chức mô hình nội trú, bán trú đã tạo dựng môi trường giáo dục toàn diện để học sinh gắn bó với trường, với lớp, từ đó phát triển toàn diện hơn, được phụ huynh và học sinh đồng tình ủng hộ.

Song song với sắp xếp, sáp nhập, giảm đầu mối các trường có quy mô nhỏ, điểm trường lẻ để tập trung nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, xây dựng môi trường sư phạm tốt và thúc đẩy giáo dục toàn diện cho học sinh; Nghệ An cũng tạo điều kiện khuyến khích các cơ sở giáo dục ngoài công lập phát triển, đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh với 84 trường, tăng 6 trường so với năm học 2020-2021.

Tỉnh cũng đã tích cực quy hoạch và đôn đốc triển khai thực hiện một số mô hình trường học mới, hoạt động giáo dục, tạo đột phá đổi mới căn bản, toàn diện, phát triển phẩm chất, năng lực người học. Như mô hình trường trọng điểm chất lượng cao; trường phổ thông dân tộc bán trú kiểu mới; mô hình trường mầm non, phổ thông tiên tiến theo xu hướng hội nhập quốc tế… Trong đó, mô hình trường trọng điểm chất lượng cao đã triển khai tại 9 trường trung học cơ sở và 5 trường trung học phổ thông.

Từ thực tiễn xây dựng mô hình trường trọng điểm chất lượng cao, thầy giáo Nguyễn Ngọc Thiện - Hiệu trưởng Trường THCS Hồ Xuân Hương (huyện Quỳnh Lưu) chia sẻ: “Ngoài được quan tâm hỗ trợ đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ dạy và học hiện đại, đáp ứng yêu cầu hội nhập; đối với học sinh có cơ hội được tiếp cận giáo dục toàn diện hơn, bao gồm về Tin học, ngoại ngữ, về kỹ năng sống, góp phần nâng cao phẩm chất và năng lực tốt, sẵn sàng hội nhập; đối với đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên có ý thức tự đào tạo, bồi dưỡng để trau dồi, nâng cao kiến thức, kỹ năng, phương pháp quản lý, dạy học; trong đó có một số môn được thực hiện dạy song ngữ Anh - Việt, như toán, khoa học tự nhiên”.

Bên cạnh nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho người học, đảm bảo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng tốt yêu cầu hội nhập quốc tế, thầy Nguyễn Trọng Đạt - Hiệu trưởng Trường Tôn Quang Phiệt (huyện Thanh Chương) cho biết: Trường trọng điểm chất lượng cao còn trở thành “vệ tinh” lan tỏa việc nâng cao chất lượng giáo dục đối với các trường khác trên địa bàn huyện.

Về giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học, tỉnh cũng quyết liệt sắp xếp. Từ năm 2021 đến nay, tỉnh đã giảm 1 trung tâm tỉnh; giảm 13 cơ sở giáo dục nghề nghiệp; sáp nhập Trường Cao đẳng Sư phạm Nghệ An vào Trường Đại học Kinh tế Nghệ An và đổi tên thành Trường Đại học Nghệ An. Cùng với sắp xếp, tỉnh cũng đã ban hành nhiều giải pháp nâng cao năng lực giáo dục – đào tạo, từng bước thích ứng với yêu cầu của quê hương, đất nước bước vào kỷ nguyên mới, với tỷ lệ lao động qua đào tạo cao hơn mặt bằng chung của cả nước, đạt 71,5%; trong đó, tỷ lệ có văn bằng, chứng chỉ đạt 31%.

Rà soát để quy hoạch tốt hơn

Bên cạnh những kết quả tích cực; thông qua chương trình giám sát chuyên đề về quy hoạch, sắp xếp mạng lưới trường, lớp tại các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh vừa qua, HĐND tỉnh cũng ghi nhận nhiều khó khăn, thách thức đang đặt ra.

Đáng quan tâm nhất hiện nay là trên địa bàn tỉnh vẫn đang còn nhiều điểm trường lẻ mầm non, tiểu học - mà theo GS. TS Thái Văn Thành - Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo: “Đây là một thách thức mà giai đoạn tới cần phải tiếp tục rà soát để quy hoạch tốt hơn”.

Cùng với đó, những điều kiện thực hiện chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 cũng như đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục còn hạn chế về nguồn lực. Chất lượng giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi còn hạn chế, đặc biệt là thiếu giáo viên tiếng Anh, giáo viên Tin học, nên khó khăn trong việc triển khai, nâng cao năng lực cho học sinh.

Công tác giáo dục toàn diện cho học sinh như phòng chống đuối nước, bạo lực học đường, kỹ năng sống chưa đồng bộ, đặt ra yêu cầu tiếp tục phải quy hoạch, điều chỉnh. Hệ thống trung tâm ngoại ngữ, giáo dục kỹ năng sống phát triển do nhu cầu của người dân và phát triển của doanh nghiệp theo cơ chế thị trường, nhưng công tác quản lý vẫn còn tồn tại.

Đối với giáo dục nghề nghiệp, công tác quy hoạch, sắp xếp vẫn đang đặt ra một số bất cập; chất lượng và hiệu quả đào tạo chưa đồng bộ. Tỷ lệ lao động có trình độ trung cấp, cao đẳng nghề còn thấp, chỉ đạt 21,6%. Nguồn nhân lực có tay nghề cao còn hạn chế, trong khi nhu cầu lao động có trình độ tay nghề cao trong bối cảnh hiện nay đang đặt ra bức thiết.

Về giáo dục đại học, việc tuyển sinh và đào tạo một số ngành nghề mới xã hội đang còn bất cập về quy mô, chất lượng; đồng thời, việc nghiên cứu và ứng dụng các nghiên cứu khoa học vào thực tiễn hạn chế.

“

Việc quy hoạch, sắp xếp mạng lưới trường, lớp cần đảm bảo phù hợp tình hình thực tế sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Đồng chí Nguyễn Nam Đình - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh

Từ thực tiễn nêu trên, đồng chí Nguyễn Nam Đình - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh đề nghị Sở Giáo dục và Đào tạo tiếp tục rà soát, tham mưu quy hoạch, sắp xếp lại mạng lưới trường lớp trên cơ sở bám sát các chủ trương của Trung ương và tỉnh về phát triển giáo dục bền vững, đạt chuẩn quốc gia và quốc tế; đồng thời phải trên tinh thần đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp; giáo dục – đào tạo phải đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và nguồn lao động cho các doanh nghiệp trong, ngoài tỉnh. Việc quy hoạch, sắp xếp mạng lưới trường, lớp cần đảm bảo phù hợp tình hình thực tế sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Ngoài thống nhất một số quan điểm chung, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh cũng đã gợi mở cụ thể một số định hướng trong quy hoạch mạng lưới trường lớp ở các bậc học. Trong đó, đối với giáo dục đại học cần tập trung xây dựng một số cơ sở trở thành “đầu tàu” của khu vực; với giáo dục nghề nghiệp cần rà soát để quy hoạch, sắp xếp, thu gọn đầu mối để đầu tư có trọng tâm, trọng điểm và nâng cao hiệu quả đào tạo; với giáo dục mầm non và phổ thông quan tâm nhân rộng các mô hình trường nội trú, bán trú hiện rất hiệu quả, tạo thuận lợi cho việc sắp xếp trường, lớp ở giai đoạn tiếp theo.

Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh cũng khẳng định: HĐND tỉnh sẵn sàng đồng hành với cùng với Sở Giáo dục và Đào tạo trong việc xem xét, ban hành các cơ chế chính sách để hiện thực hóa các định hướng phát triển giáo dục Nghệ An bền vững, trong đó có nhiệm vụ quy hoạch, sắp xếp mạng lưới trường, lớp trên địa bàn tỉnh phù hợp với thực tiễn.