Mỹ thúc đẩy liên kết châu Á, gửi thông điệp đến Triều Tiên

(Baonghean) - Bỏ lại sau lưng những vấn đề nội bộ ở Washington, ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson cuối tuần này sẽ lên đường thăm 3 nước Đông Nam Á và dự một loạt hội nghị quan trọng tại khu vực. Không chỉ là lời khẳng định cam kết với châu Á, chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ còn để chuẩn bị cho những kế hoạch của chính quyền Tổng thống Donald Trump tại đây.

Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 1/8 ra thông cáo cho biết Ngoại trưởng Rex Tillerson sẽ đi thăm 3 nước Đông Nam Á gồm Philippines, Thái Lan và Malaysia từ ngày 5-9/8.

Tại điểm dừng chân đầu tiên ở thủ đô Manila của Philippines, ông Tillerson sẽ tham dự Diễn đàn Khu vực của Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) - ARF, Hội nghị Bộ trưởng Đông Á, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ-ASEAN và Hội nghị bộ trưởng Sáng kiến Hạ nguồn sông Me Kong. Trong các cuộc họp này, Ngoại trưởng Tillerson sẽ gặp gỡ những người đồng cấp và thảo luận một loạt vấn đề, trong đó có phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên, an ninh hàng hải và chống khủng bố.

Tiếp đó, Ngoại trưởng Tillerson sẽ tới Thái Lan để viếng Nhà vua quá cố Bhumibol Adulyadej và thảo luận với giới chức nước chủ nhà về việc củng cố quan hệ đối tác Mỹ-Thái Lan cũng như các vấn đề của khu vực.

Tại Kuala Lumpur, ông Tillerson sẽ gặp gỡ các quan chức Malaysia để thảo luận tăng cường hợp tác song phương về một loạt vấn đề trong năm kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ Mỹ-Malaysia. Chuyến thăm của Ngoại trưởng Tillerson được mô tả là nhằm tái khẳng định cam kết của chính quyền Tổng thống Donald Trump về việc mở rộng và tăng cường hơn nữa lợi ích an ninh, kinh tế của Mỹ tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson có nhiệm vụ khẳng định cam kết của Mỹ với khu vực châu Á. Ảnh: Reuters

Gắn kết với châu Á

Chính sách của Mỹ với châu Á - Thái Bình Dương dưới chính quyền Tổng thống Donald Trump tiếp tục được khẳng định với chuyến thăm này. Và nó trái ngược với những dự báo trước đó. Nước Mỹ vẫn sẽ can dự tại khu vực có vị trí chiến lược này.

ASEAN sẽ vẫn là đối tác mạnh của Mỹ. Ảnh: The Diplomats

Các quan ngại được nhắc tới trong suốt cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016 và cả những tháng đầu nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump, đó là tân Tổng thống Mỹ sẽ triệt để cắt giảm sự can dự tại châu Á - Thái Bình Dương.

Thay vì gia tăng các cam kết an ninh với đồng minh và đối tác của Mỹ, chính quyền mới ở Nhà Trắng được tin rằng sẽ tập trung vào trừng phạt các quốc gia có thâm hụt thương mại lớn với Mỹ, đi kèm với việc xa lánh các diễn đàn đa phương.

Kết cục của sự thay đổi chính sách này là ảnh hưởng và vai trò của Mỹ sẽ lụi tàn tại đây, còn các nước trong khu vực sẽ phải tự điều chỉnh các mối quan hệ theo hướng gần gũi hơn với Trung Quốc. Nhưng những nhận định này đã được chứng minh là không chính xác, với các hoạt động ngoại giao kể từ đầu năm tới nay.

“Chính quyền của Tổng thống Trump không hề đảo ngược đường hướng chính sách đối với khu vực này. Thậm chí, chính quyền hiện tại còn mạnh mẽ hơn chính quyền Obama trong nhiều vấn đề”, Alexander L. Vuving - giáo sư của Trung tâm Châu Á - Thái Bình Dương Daniel K. Inouye về nghiên cứu an ninh nhận định trong một bài viết mới đây.

Có rất nhiều thực tế để chứng minh rằng nước Mỹ do Tổng thống Donald Trump lãnh đạo không hề “đóng cửa” với khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Tới lúc này, thay đổi quan trọng nhất trong chính sách của Mỹ với châu Á - Thái Bình Dương vẫn chỉ là việc Washington duy trì quan điểm rút lui khỏi Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP). Nhưng vẫn chưa thấy có, hoặc ít có khả năng xảy ra việc Mỹ thực thi các biện pháp bảo hộ mậu dịch lớn.

Nước Mỹ đã không chọn cách áp đặt thuế nhập khẩu nặng với những quốc gia có thâm hụt thương mại lớn. Thay vào đó là việc ngồi vào bàn đàm phán để giải quyết chuyện mất cân bằng cán cân thương mại. Ví dụ như Nhật Bản, quốc gia đứng thứ hai về thâm hụt thương mại với Mỹ lần đầu tiên đã có cuộc đối thoại về vấn đề này.

Theo nhà nghiên cứu Ashley Townsend của Trung tâm Nghiên cứu Mỹ, Đại học Sydney, Australia, có 3 nhân tố quyết định cách tiếp cận của Mỹ đối với khu vực châu Á- Thái Bình Dương. Thứ nhất, tiếp tục đối đầu với Trung Quốc trong một loạt vấn đề song phương. Và Mỹ cần xem Trung Quốc là đối thủ chiến lược cần phải được ngăn chặn.

Thứ hai, tiếp tục hỗ trợ với các đồng minh và đối tác nhưng trên cơ sở có đi có lại. Mỹ sẽ vẫn tán thành các cam kết đảm bảo an ninh với điều kiện “chia sẻ trách nhiệm”. Thậm chí là bao gồm cả việc tạo ra việc làm mới cho người Mỹ.

Thứ ba, chính quyền Trump sẽ thúc đẩy các yếu tố quân sự, quốc phòng trong chiến lược “Xoay trục sang châu Á” của cựu Tổng thống Barack Obama. Chính sách này còn được gọi là “Quân sự trên hết” nhấn mạnh tới sự hiện diện, liên minh trọng yếu, ngăn chặn và sự sẵn sàng của quân đội Mỹ.

Chính vì thế, Tổng thống Trump đã đề xuất tăng ngân sách quốc phòng vào năm 2018 lên 54 tỷ USD, đồng thời thiết lập “sự hiện diện mạnh mẽ hơn ở các tuyến hàng hải quốc tế quan trọng, và cả các yết hầu”, bao gồm Biển Đông.

Chuyên gia Ashley Townsend cho rằng động thái này sẽ bắt đầu cho một sự trở lại của quân đội Mỹ sau nhiều năm thu mình. Các đối tác của Mỹ tại khu vực cũng nhanh chóng thích nghi với những thay đổi mới này. Nhiều hoạt động đối ngoại đã và đang được tích cực xúc tiến nhằm gắn kết hơn nữa các lợi ích của Mỹ tại khu vực.

Lời nhắn gửi Triều Tiên

Một điều gây ngạc nhiên là trước khi bắt đầu chuyến công du châu Á, ngoại trưởng Rex Tillerson ngày 1/8 tuyên bố Mỹ không phải là kẻ thù và cũng không tìm cách lật đổ chế độ ở Triều Tiên. Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson nêu rõ: “Chúng tôi không tìm cách lật đổ, thay đổi chế độ tại Triều Tiên. Chúng tôi cũng không tìm cách đẩy nhanh quá trình thống nhất 2 miền Triều Tiên và cũng sẽ không xin lỗi vì đã đưa quân vượt vĩ tuyến 38 (tức ranh giới phân định Triều Tiên và Hàn Quốc)”.

Cuộc khủng hoảng trên Bán đảo Triều Tiên dự kiến là một chủ đề quan trọng trong chuyến công du này, khi ngoại trưởng Mỹ sẽ dự một loạt cuộc gặp song phương và đa phương nhằm thảo luận các vấn đề an ninh tại khu vực. Tuyên bố của ông Tillerson được đưa ra trong bối cảnh nhiều quan chức cấp cao tại Mỹ, trong đó có cả Tổng thống Donald Trump từng cảnh báo có thể tính đến giải pháp quân sự đối với vấn đề Triều Tiên.

Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump từng trao đổi về khả năng sử dụng vũ lực đối với Triều Tiên với Thượng nghị sĩ Lindsey Graham. Theo ông Donald Trump, Mỹ buộc phải làm điều này nhằm ngăn chặn khả năng Triều Tiên có thể sử dụng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa tấn công các mục tiêu trên đất Mỹ.

Vấn đề hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên sẽ vẫn là chủ đề quan trọng trong chuyến đi. Ảnh: KCNA

Chính vì thế, thông điệp của Ngoại trưởng Tillerson là mục tiêu hàng đầu của Mỹ là tìm cách đối thoại với Triều Tiên. Tuy nhiên, điều này đi kèm với một điều kiện là Triều Tiên phải từ bỏ kho vũ khí hạt nhân của mình. Và chắc chắn trong chuyến thăm này, Ngoại trưởng Mỹ sẽ tìm cách để xây dựng một mặt trận dư luận tại khu vực nhằm giải quyết vấn đề tại bán đảo Triều Tiên.

Thanh Sơn