Na Loi: Vùng biên cương xây dựng mục tiêu phát triển bền vững

Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên

Xã Na Loi được thành lập ngày 01/7/2025 trên cơ sở sáp nhập nguyên trạng xã Đoọc Mạy và xã Na Loi (thuộc huyện Kỳ Sơn cũ). Là xã nằm ở khu vực miền núi cao, tiếp giáp trực tiếp với nước bạn Lào. Với đường biên giới dài gần 7 km tiếp giáp với huyện Noọng Hét (tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào), Na Loi giữ vị trí địa - chính trị đặc biệt quan trọng trong chiến lược vệ quốc phòng, an ninh.

Na Loi có diện tích tự nhiên 141,86 km², phần lớn là đồi núi, địa hình phức tạp, dốc cao, xen lẫn những thung lũng hẹp. Hệ thống sông, suối khá dày, trong đó, có nhiều khe, suối nhỏ, tạo đa dạng sinh học và điều kiện thuận lợi cho sản xuất nông, lâm nghiệp, chăn nuôi và cung cấp nguồn nước sinh hoạt cho nhân dân.

Toàn xã có 11 bản với 852 hộ, tổng dân số 4.321 người, có 4 đồng bào dân tộc cùng sinh sống; bao gồm: đồng bào Khơ mú 997 người (chiếm 23,07%); đồng bào Mông 2.090 người (chiếm 48,37%); đồng bào Thái 1.213 người (chiếm 28,07%); đồng bào Kinh 21 người (chiếm 0,49%).

Khí hậu ở Na Loi mang đặc trưng của vùng núi cao Bắc Trung Bộ, mùa Đông lạnh và có sương mù, có vùng tiểu khí hậu mát quanh năm (vùng Đoọc Mạy cũ). Mùa Hè tương đối nóng, mưa nhiều và thường xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở. Tuy nhiên, điều kiện tự nhiên đa dạng lại tạo cho Na Loi nguồn tài nguyên phong phú về rừng, đất và dược liệu quý, thuận lợi để phát triển kinh tế lâm nghiệp, chăn nuôi đại gia súc và các sản phẩm nông nghiệp đặc hữu như gà đen, lợn đen, nuôi cá mát, trồng lúa tẻ thơm Na Loi.

Lịch sử hình thành và truyền thống

Xã Na Loi là địa bàn sinh sống lâu đời của đồng bào các dân tộc thiểu số, chủ yếu là dân tộc Mông, Thái, Khơ Mú. Trải qua lịch sử khai phá, cư trú và bảo vệ quê hương, đồng bào xã Na Loi đã hình thành nên những bản làng truyền thống với nền văn hóa đậm đà bản sắc, có nhiều phong tục, tập quán, lễ hội độc đáo gắn với đời sống tâm linh, với phương thức sản xuất nông nghiệp.

Trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, nhân dân xã Na Loi cùng đồng bào huyện Kỳ Sơn (cũ) đóng góp sức người, sức của, vừa sản xuất vừa chiến đấu bảo vệ quê hương, góp phần vào thắng lợi chung của dân tộc. Trong thời kỳ đổi mới, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Na Loi tiếp tục phát huy truyền thống đoàn kết, cần cù, vượt khó, ra sức xây dựng quê hương ngày càng phát triển.

Dân cư, văn hóa - xã hội

Toàn xã Na Loi có tổng dân số 4.321 người, phân bố tại 11 bản, trong đó, tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số chiếm trên 99%. Người dân chủ yếu sinh sống bằng nghề trồng lúa, ngô, chăn nuôi trâu, bò, lợn, gà, gắn với bảo vệ và phát triển rừng.

Đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào xã Na Loi rất phong phú, thể hiện qua các phong tục, tập quán, tín ngưỡng, lễ hội truyền thống, các làn điệu dân ca, dân vũ như múa xòe, múa khèn, thổi khèn bè, khèn môi… Đây là những giá trị đặc sắc, góp phần làm nên bản sắc văn hóa riêng của vùng đất biên giới này.

Trong những năm qua, xã Na Loi đã quan tâm phát triển giáo dục, y tế và các lĩnh vực văn hóa - xã hội. Toàn xã có 5 trường học (2 trường mầm non, 2 trường tiểu học, 1 trường THCS), có 2 trạm y tế. Hệ thống trường lớp từng bước được kiên cố hóa, tỷ lệ trẻ em đến trường tăng lên đáng kể, đạt trên 95%. Công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân được nâng cao nhờ mạng lưới y tế cơ sở, kết hợp với y học cổ truyền. Tuy đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn, song tinh thần đoàn kết cộng đồng, sự gắn bó keo sơn của đồng bào các dân tộc vẫn là nguồn lực quan trọng để xã từng bước phát triển.

Kinh tế và xây dựng nông thôn mới

Nền kinh tế xã Na Loi hiện chủ yếu dựa vào nông nghiệp, lâm nghiệp và chăn nuôi. Người dân đã biết kết hợp sản xuất nương rẫy với phát triển trồng rừng, khai thác lâm sản ngoài gỗ, phát triển đàn trâu bò, gà đen, vịt bầu, lợn đen, dệt thổ cẩm … Một số mô hình kinh tế hộ gia đình, tổ hợp tác, làng nghề bước đầu đem lại hiệu quả, góp phần nâng cao thu nhập.

Nhờ sự quan tâm của Nhà nước, nhiều công trình hạ tầng thiết yếu như đường giao thông, điện lưới quốc gia, trường học, trạm y tế đã được đầu tư, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Xã Na Loi cũng đang từng bước triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia, trong đó, chú trọng phát triển hạ tầng giao thông, nâng cao đời sống văn hóa, giảm nghèo bền vững, cải thiện môi trường và xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh.

Quốc phòng, an ninh và đối ngoại

Với vị trí là xã biên giới, xã Na Loi giữ vai trò trọng yếu trong công tác bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia. Trong những năm qua, cấp ủy, chính quyền và lực lượng vũ trang địa phương, dân quân tự vệ và bộ đội biên phòng, luôn phối hợp chặt chẽ, thường xuyên tuần tra, kiểm soát biên giới, ngăn chặn hoạt động xâm nhập, buôn lậu, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội.

Công tác đối ngoại phong phú, cấp ủy, chính quyền và nhân dân xã Na Loi thường xuyên tổ chức các hoạt động trao đổi, giao lưu, thăm hỏi định kỳ, các hoạt động chuyên đề, đột xuất với chính quyền, các đơn vị địa phương và nhân dân các huyện, bản có chung đường biên giới của nước bạn Lào. Nhân dân hai bên biên giới có quan hệ gần gũi, thường xuyên thăm hỏi, trao đổi hàng hóa, hỗ trợ lẫn nhau trong đời sống và sản xuất, góp phần xây dựng đường biên hòa bình, hữu nghị, hợp tác cùng phát triển.

Định hướng phát triển

Cả nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, phát triển nhanh và bền vững trên nền tảng khoa học - công nghệ, đổi mới, sáng tạo và chuyển đổi số. Thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, sắp xếp bộ máy trong hệ thống chính trị ngày càng tinh, gọn, mạnh, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. Nhiệm kỳ 2025 - 2030, Đảng bộ xã Na Loi tiếp tục kế thừa những thành quả đạt được trong những nhiệm kỳ qua, phát huy sức mạnh tổng thể, tạo khí thế mới để quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu, chỉ tiêu đã đề ra.

Những thành quả đạt được trong thời gian qua là tiền đề quan trọng để đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế - xã hội; bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Xã Na Loi luôn nhận được sự quan tâm, giúp đỡ của các cấp, ban, ngành cấp tỉnh, của các nhà tài trợ, doanh nghiệp…

Cán bộ và Nhân dân các dân tộc trong xã vốn có truyền thống cần cù lao động, luôn luôn đoàn kết, chấp hành tốt chủ trương, pháp luật của Nhà nước, sự chỉ đạo sâu sát của Tỉnh ủy, HĐND và UBND tỉnh, ra sức thi đua yêu nước, thực hiện thắng lợi các chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước đề ra.

Song xã cũng đứng trước những thách thức đó là: Xuất phát điểm về kinh tế thấp; Tiềm năng, nội lực hạn chế, cơ sở hạ tầng còn nhiều yếu kém, nguồn thu ngân sách trên địa bàn hạn chế, đời sống của đại bộ phận dân cư còn nhiều khó khăn, có tỷ lệ hộ nghèo cao. Trình độ năng lực một số cán bộ còn yếu. Xã là địa bàn trọng điểm về an ninh, quốc phòng, diễn biến phức tạp của thời tiết và dịch bệnh sẽ là những yếu tố ảnh hưởng không nhỏ đến công tác lãnh đạo, chỉ đạo và triển khai thực hiện các nhiệm vụ trên địa bàn xã.

Đảng bộ xã Na Loi xác định mục tiêu cho nhiệm kỳ mới: Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng bộ, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh. Phát huy dân chủ, đổi mới, sang tạo, sức mạnh đại đoàn kết, đồng thuận các dân tộc. Chăm lo phát triển kinh tế, chú trọng phát triển kinh tế hộ gia đình, tổ hợp tác, hợp tác xã, hình thành kinh tế hàng hóa. Nâng cao chất lượng giáo dục, y tế, xây dựng và thực hiện các thiết chế văn hóa; giữ gìn và phát huy các giá trị bản sắc văn hóa các dân tộc Mông, Thái, Khơ Mú trên địa bàn xã. Tăng cường đảm bảo quốc phòng, an ninh, củng cố vững chắc quan hệ đối ngoại với các đơn vị, địa phương nước bạn Lào có chung đường biên giới. Huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực, phát huy nội lực, khơi dậy khát vọng, quyết tâm xây dựng xã Na Loi sớm thoát khỏi xã nghèo, phát triển bền vững.

Trong đó, một số định hướng trọng tâm giai đoạn tới, xã Na Loi đặt mục tiêu đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng phát triển nông, lâm nghiệp bền vững, kết hợp khai thác lợi thế về dược liệu, chăn nuôi đại gia súc, trồng rừng gắn với chế biến, đồng thời, phát triển dịch vụ thương mại. Bên cạnh đó, xã tiếp tục quan tâm đến phát triển giáo dục, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc, gắn với phát triển du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái.

Về quốc phòng - an ninh, xã Na Loi quyết tâm giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân và biên phòng vững chắc. Công tác đối ngoại nhân dân tiếp tục được tăng cường, củng cố tình đoàn kết, hữu nghị đặc biệt Việt - Lào, góp phần giữ gìn biên giới hòa bình, ổn định, hợp tác.

Na Loi - mảnh đất biên giới xa xôi của Tổ quốc tuy còn nhiều khó khăn, nhưng giàu truyền thống, giàu bản sắc và đầy tiềm năng phát triển. Với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, sự nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền và đồng bào các dân tộc, xã Na Loi sẽ luôn nỗ lực, đoàn kết vươn lên khắc phục khó khăn, hoàn thành các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh và đối ngoại.