Nắm bắt kịp thời, giải quyết rốt ráo

(Baonghean) - Trong những năm qua, trên địa bàn tỉnh, các vụ việc khiếu kiện, các hành vi phản đối tập thể của nhân dân có dấu hiệu ngày càng phức tạp. Tùy vào từng sự việc cụ thể để có hướng giải quyết khác nhau nhưng tựu trung, để các vụ việc trên không chuyển biến thành các điểm “nóng” thì vai trò chủ động vào cuộc, nắm bắt kịp thời tâm tư, nguyện vọng của nhân dân và có hướng xử lý rốt ráo của các cấp ủy đảng là hết sức quan trọng...

“Nóng” quản lý chợ và đất đai HTX

Thành phố Vinh là địa bàn phát sinh nhiều khiếu nại, tố cáo nhất tỉnh. Hàng năm, TP.Vinh tiếp khoảng 2.000 đến 3.000 lượt công dân; tiếp nhận, xử lý trên 3.000 vụ việc, chiếm trên 60% lượt tiếp công dân và vụ việc toàn tỉnh. Đáng chú ý, trong số các vụ việc khiếu kiện đông người nổi lên trên địa bàn thành phố gần đây, các vụ việc liên quan đến quản lý chợ chiếm tỷ lệ nhiều nhất, tiếp đó là chuyển đổi HTX và thu hồi đất các khu tập thể, đất các dự án…

Bà con tiểu thương chợ Vinh đến gặp gỡ, đối thoại với UBND Thành phố Vinh. Ảnh: Nguyên Khoa

Riêng chợ Vinh có 2 lần, mỗi lần có hàng chục tiểu thương khiếu nại. Tương tự, các vụ việc khiếu nại tại HTX Bến Thủy (chợ Đại học Vinh), chợ đêm Cao Thắng và chợ Ga Vinh, do BQL chợ thu phí không đúng quy định; quá trình quản lý, sử dụng phí có biểu hiện thiếu minh bạch và vụ lợi… nên bà con tiểu thương cũng làm đơn khiếu nại tập thể.

Một nhóm vụ việc khác làm phát sinh khiếu nại đông người trên địa bàn TP. Vinh là lĩnh vực quản lý đất đai HTX. Các xã viên và nguyên xã viên HTX Trung Đô, Bình Vinh (Hưng Bình) và Bốc xếp Bến Thủy cho rằng quá trình chuyển đổi, trong đó nhất là chuyển đổi đất đai, tài sản từ Ban Chủ nhiệm cũ sang Ban Chủ nhiệm mới có khuất tất, HTX đã nhận tiền hỗ trợ khi thu hồi đất nhưng không chi trả cho xã viên nên hàng trăm người đã làm đơn khiếu nại và phản ứng rất quyết liệt khiến quá trình giải quyết mất rất nhiều thời gian và công sức. Ông Trương Văn Tý, Chánh Thanh tra Thành phố Vinh cho biết: Các vụ việc khiếu nại thông thường, việc giải quyết quy trình khá đơn giản nhưng các vụ việc khiếu kiện đông người việc giải quyết rất phức tạp và mất nhiều thời gian; chịu áp lực lớn. Chỉ cần kết luận thiên lệch một chút là không chỉ không chấm dứt được vụ việc mà còn nảy sinh tiếp khiếu, tiếp tố.

Để hạn chế các vụ việc nổi cộm, bức xúc trong nhân dân, vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền địa phương, đơn vị nơi xảy ra vụ việc là hết sức quan trọng. Mà trực tiếp ở đây là vai trò, trách nhiệm thuộc về cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng ngay tại cơ quan, đơn vị xảy ra khiếu kiện. Tuy nhiên, có một thực tế, những nơi xảy ra khiếu kiện bức xúc đông người thì vai trò của đảng viên và người đứng đầu khá yếu kém, mờ nhạt. Đơn cử tại HTX chợ Bến Thủy và chợ Ga Vinh, mặc dù các đơn vị này đều có tổ chức đảng và đảng viên nhưng do năng lực tự phê bình và phê bình yếu kém, hơn nữa các sai phạm liên quan đến người đứng đầu nên không phát hiện, ngăn ngừa được.

Bên cạnh đó, theo đồng chí Lê Viết Miên, Bí thư Đảng ủy phường Bến Thủy thì, hiện nay mối liên hệ giữa Ban quản trị HTX chợ với cấp ủy, chính quyền địa phương là quan hệ ngang vì con người do UBND thành phố bổ nhiệm, quản lý; chi bộ, đảng bộ BQL các chợ không sinh hoạt ở phường nên việc giám sát, nắm tình hình rất hạn chế. Thực tế, khi các vụ việc như ở HTX chợ Bến Thủy hay HTX Bốc xếp, địa phương là nơi phát sinh khiếu nại nhưng không có thẩm quyền giải quyết và khi cấp trên về đối thoại, giải quyết, địa phương có trách nhiệm mời nhân dân tổ chức đối thoại.

Bài học sâu sát và kịp thời

Còn tại khu vực nông thôn, việc khiếu kiện hoặc có các hành vi phản đối tập thể của nhân dân cũng đã xảy ra ở một số nơi. Đơn cử tại xã Châu Bình (Quỳ Châu), từ ngày 8 đến 12/6/2013, do một số đối tượng kích động nhân dân một số bản của Châu Bình đã chặt phá, xâm lấn, chia lô đất rừng thuộc khu vực Lâm trường Cô Ba quản lý. Với sự vào cuộc của các cấp ủy đảng, chính quyền và các ban, ngành liên quan giải thích, vận động, người dân mới giảm dần và chấm dứt việc chặt phá. Hiện nay, chính quyền địa phương đang tiến hành cấp đất cho nhân dân. Đồng chí Kim Văn Duyên – Chủ tịch UBND xã Châu Bình cho biết: “Xã đang làm các thủ tục cần thiết để giao 1.135 ha đất của Lâm trường Cô Ba về cho dân, phấn đấu hoàn thành giao tại thực địa vào ngày 30/6/2014”.

Nhìn lại diễn biến vụ việc cho thấy, vai trò của các cấp ủy đảng ở Châu Bình còn lúng túng trong vấn đề xử lý ban đầu. Sự việc người dân đồng loạt chặt phá rừng, xâm lấn đất rừng trái pháp luật xảy ra từ ngày 8/6/2013 nhưng đến ngày 10/6/2013, xã Châu Bình mới báo cáo cho Huyện ủy, UBND huyện Quỳ Châu. Chính thông tin báo cáo chậm, đã dẫn đến sự việc lan ra nhiều bản, phức tạp và khó xử lý. Điều này cho thấy, việc nắm bắt thông tin, dư luận nhân dân của hệ thống chính trị cơ sở còn chậm; khi sự việc xảy ra, công tác phân tích, đánh giá vụ việc thiếu kịp thời và chưa lường hết mức độ nghiêm trọng của vụ việc. Trao đổi về vấn đề này, đồng chí Lương Văn Đại – Bí thư Đảng ủy xã Châu Bình thẳng thắn: Vụ việc vừa qua diễn biến phức tạp là do công tác nắm bắt thông tin ở cơ sở chưa kịp thời; việc lãnh đạo, chỉ đạo chưa quyết liệt và xử lý khó khăn do thông tin chậm.

Một dạng vụ việc khác dễ dẫn đến gây bức xúc trong nhân dân, đó là là các sai phạm trong việc thực hiện chế độ, chính sách đối với người có công và người hưởng chế độ bảo trợ xã hội xảy ra ở nhiều địa phương. Đơn cử như tại xã Thanh Chi, huyện Thanh Chương, hàng loạt các sai phạm của cán bộ xã về thực hiện các chế độ này trong suốt một thời gian dài đã gây bức xúc trong nhân dân. Khi vụ việc ở Thanh Chi bị phát giác, huyện Thanh Chương đã ra quyết định kỷ luật đối với các tập thể, cá nhân liên quan, cụ thể: Cảnh cáo tập thể ban thường vụ đảng ủy xã; miễn nhiệm chức vụ bí thư đảng ủy xã; cách chức chủ tịch xã; miễn nhiệm chức vụ phó chủ tịch xã; khai trừ khỏi đảng, buộc thôi việc cán bộ chính sách.

Mặc dù các hình thức xử lý đã được thực thi nghiêm khắc và hệ thống chính trị tại Thanh Chi đã được củng cố. Tuy nhiên, nhìn lại vụ việc có thể thấy dẫn đến hậu quả trên trong suốt một thời gian dài là do tinh thần phê và tự phê bình, công tác kiểm tra đảng ở Thanh Chi bị buông lỏng. Điều này đặt ra câu hỏi về sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng. Đồng chí Đặng Anh Dũng – Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Thanh Chương đánh giá: Qua sự việc ở xã Thanh Chi để lại nhiều bài học, trong đó bài học lớn nhất là vai trò lãnh đạo, chỉ đạo, năng lực của người chủ trì còn yếu dẫn đến sự lãnh đạo của bí thư đảng ủy, thường vụ đảng ủy với hệ thống chính trị bị buông lỏng.

Không chỉ tại Quỳ Châu hay Thanh Chương mà tại các khu vực nông thôn khác đang xảy ra nhiều vấn đề bức xúc của nhân dân liên quan đến đất đai, ô nhiễm môi trường, thực hiện chế độ, chính sách, bảo trợ xã hội đã diễn ra. Thực tế đó đòi hỏi các tổ chức đảng và hệ thống chính trị phải nâng cao vai trò và phát huy hiệu quả trong xử lý các khiếu nại tập thể.

Quyết liệt và rốt ráo

Trước những vụ việc bức xúc, nổi cộm của nhân dân cả ở khu vực thành thị và nông thôn như đã phản ánh ở trên đòi hỏi các cấp ủy đảng, chính quyền và các ngành liên quan phải chủ động vào cuộc, nắm bắt thông tin nhanh để kịp thời có biện pháp tháo gỡ cho phù hợp với tình hình và tính chất của mỗi vụ việc. Tại Thành phố Vinh, Ban Thường vụ Thành ủy đã có quy định mỗi tuần ít nhất 1 lần lãnh đạo thành phố dành thời gian để nghe và cho ý kiến chỉ đạo đối với các vụ việc phức tạp, nhạy cảm. Cùng với phân công các cấp ủy phụ trách theo dõi mảng công tác, hàng tháng qua giao ban Ban Thường vụ Thành ủy đều dành thời gian nghe UBND và đại diện các phòng, ban báo cáo các vụ việc nổi cộm phức tạp để cho ý kiến xử lý, do đó hiệu quả của công tác xử lý khiếu kiện được nâng cao.

Bên cạnh đó, từ năm 2012, Thành ủy Vinh đã có chỉ thị về tăng cường vai trò trách nhiệm của cấp ủy và người đứng đầu trong giải quyết khiếu nại, tố cáo. Trên cơ sở chỉ thị này, UBND thành phố chỉ đạo Thanh tra thành phố chủ trì phối hợp mỗi năm tiến hành kiểm tra trách nhiệm của người đứng đầu trong giải quyết khiếu nại tố cáo và thực thi công vụ tại 2 - 3 UBND cấp phường, xã. Qua kiểm tra trong 2 năm lại đây, UBND thành phố đã chấn chỉnh, uốn nắn và kiểm điểm một số người đứng đầu một số phường, xã thiếu quan tâm đối với công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại; đồng thời rà soát, chỉ đạo giải quyết các khiếu nại phức tạp ngay ở cơ sở.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, một trong những kinh nghiệm hay của Thành phố Vinh trong việc giải quyết các vụ việc phức tạp đông người và có vướng mắc, lúng túng thì xin chỉ đạo kịp thời của lãnh đạo tỉnh hoặc các sở, ngành liên quan để có hướng điều chỉnh và xử lý dứt điểm, hạn chế được tình trạng “trống đánh xuôi, kèn thổi ngược” trong kết luận xử lý. Bên cạnh đó, mỗi khi người dân khiếu kiện, nhất là khiếu kiện đông người, đứng ở góc độ người dân, thành phố mạnh dạn đề xuất với tỉnh xem xét và “nói không” với một số dự án thiếu tính khả thi như thu hồi một số như Dự án chợ nhà Đỉn (phường Hưng Dũng) hay điều chỉnh phương án sắp xếp tại Khu tập thể Việt Đức (phường Hồng Sơn) là một ví dụ, qua đó chấm dứt được khiếu nại.

Còn tại Quỳ Châu, sau khi vụ việc xâm lấn và chặt phá rừng được giải quyết, cấp ủy đã triển khai các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng của các tổ chức cơ sở đảng, tăng cường nắm tình hình cơ sở. Tại xã Châu Bình, Ban Thường vụ Đảng ủy xã cũng đã nghiêm khắc nhìn nhận và rút kinh nghiệm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo. Đồng chí Lương Văn Đại – Bí thư Đảng ủy xã Châu Bình cho biết: “Sau vụ việc, Đảng ủy xã đã tiến hành kiểm tra lại một số chi ủy, chi bộ nhằm nâng cao chất lượng hoạt động; đồng thời, tăng cường các đồng chí trong BCH Đảng bộ xã thường xuyên về cơ sở, sinh hoạt với cơ sở để nắm bắt kịp thời tư tưởng, tâm tư nguyện vọng của nhân dân nhằm có hướng xử lý, giải quyết”.

Đồng chí Lang Văn Chiến – Bí thư Huyện ủy Quỳ Châu cũng nêu rõ hướng chỉ đạo của Huyện ủy sau khi họp đánh giá, rút kinh nghiệm sau vụ việc ở Châu Bình là tập trung chỉ đạo hệ thống chính trị ở cơ sở phải nắm chắc tình hình, chủ động giải quyết từ cơ sở, đồng thời phải báo cáo kịp thời cho cấp huyện để có hướng xử lý nếu vượt quá khả năng giải quyết. Cũng liên quan đến vấn đề giải quyết các bức xúc nổi cộm ở cơ sở, đồng chí Lang Văn Chiến cho biết thêm: Đối với các kiến nghị của nhân dân mà thẩm quyền xử lý vượt qua cấp huyện như việc cấp đất từ lâm trường về cho người dân, đề nghị các cấp, ngành liên quan vào cuộc kịp thời, để cùng huyện xem xét, giải quyết các kiến nghị của nhân dân.

Tại huyện Thanh Chương, qua các sự việc sai phạm trong việc thực hiện chế độ chính sách cho nhân dân của cán bộ, huyện Thanh Chương đã thẳng thắn nhìn nhận và chỉ đạo nhiều giải pháp nhằm hạn chế các sự việc bức xúc, nổi cộm tại địa phương. Đó là sử dụng nhiều giải pháp tổng thể bao gồm: công khai, dân chủ, minh bạch, phổ biến pháp luật cho nhân dân; thực hiện tốt công tác dân vận chính quyền, tăng cường đối thoại với nhân dân để xử lý các sự việc khi mới phát sinh. Đặc biệt, khi xác định được sai phạm của cán bộ trong các vụ việc, quan điểm xử lý của huyện hết sức rõ ràng. “Phải xử lý nghiêm cán bộ dù sai phạm ở mức độ nào. Bởi làm nghiêm với cán bộ cũng chính là bảo vệ cán bộ”, đồng chí Đặng Anh Dũng khẳng định.

Tại địa bàn Thành phố Vinh, để giảm các khiếu kiện đông người phức tạp, theo đồng chí Trương Văn Tý, Chánh Thanh tra TP. Vinh là phải tiếp tục hoàn thiện cơ chế quản lý đất đai, tài chính đối với các chợ, trung tâm thương mại và HTX. Các vụ việc khiếu nại tại HTX Trung Đô, HTX Bốc xếp Bến Thủy, HTX chợ Bến Thủy, chợ Ga Vinh đã làm nảy sinh không ít các bất cập, lỗ hổng trong quản lý tài chính, đất đai. Hiện nay, Ban quản lý các chợ và Ban quản trị các HTX đã và đang được giao quản lý quỹ đất lớn, trong đó có những lô đất vàng, vị trí đắc địa nhưng hành lang pháp lý chưa đầy đủ, năng lực quản lý của đội ngũ còn nhiều bất cập nên rất dễ xảy ra sai phạm trong quá trình chuyển đổi….

Như vậy, có thể thấy giải quyết các vấn đề bức xúc của nhân dân không để xảy ra “điểm nóng” đang là vấn đề đặt ra và nhận được sự quan tâm từ cấp ủy, chính quyền ở thành thị đến nông thôn. Trong quá trình đó, qua các sự việc trên đây có thể thấy rằng, để giải quyết nhanh, kịp thời; đảm bảo quyền lợi, hài hòa lợi ích của các bên liên quan phụ thuộc rất lớn năng lực, vai trò lãnh đạo của các tổ chức cơ sở đảng và trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền.

Nguyễn Hải - Thành Duy