Năm thế kỷ văn nôm người Nghệ

(Thái Kim Đỉnh biên soạn, tập I, NXB Nghệ An, 2011)

(Baonghean) - Chiến thắng Bạch Đằng giang oanh liệt của nhân dân ta năm 938 đã mở ra thời kỳ độc lập, tự chủ của nước Đại Việt, đồng thời cũng khai sinh ra nền văn học viết Việt Nam. Nhưng nền văn học ấy lại viết bằng chữ nước ngoài là chữ Hán. Mãi gần bốn thế kỷ sau, cuối thế kỷ XIII, văn học viết bằng tiếng mẹ đẻ mới xuất hiện. Thứ chữ được dùng là chữ Nôm, sáng tạo trên cơ sở là chữ Hán. Văn chương quốc âm viết bằng chữ Nôm ra đời là một hiện tượng đặc biệt quan trọng, là bước phát triển mới mẻ trong lịch sử văn học, văn hóa nước ta.

Bìa cuốn sách

Xứ Nghệ, Châu Hoan xưa (gồm cả Hà Tĩnh) là đất hiếu học, xưa nay nổi tiếng là xứ sở của sĩ phu. Mảnh đất này với “non xanh nước biếc như tranh họa đồ’’, mặc dù khí hậu khắc nghiệt, luôn thách đố con người bằng hạn hán, gió Lào, bão lụt… nhưng vẫn không ngăn được những rung cảm mãnh liệt và đằm thắm trong tâm hồn con người xứ Nghệ.

Thơ văn Nôm của người Nghệ trong năm thế kỷ qua, vừa tiêu biểu cho cả nước, vừa mang đậm nét tính cách Nghệ không trộn lẫn.

Với niềm tự hào chính đáng về quê hương, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian lão thành Thái Kim Đỉnh đã tập hợp được một khối lượng tư liệu khá dồi dào, khẳng định được vai trò, vị trí to lớn của văn Nôm người Nghệ qua năm thế kỷ trong kho tàng văn học Việt Nam.

Cuốn sách được in ấn đẹp, bìa cứng, nội dung chia làm hai phần. Phần thứ nhất: khảo luận; phần thứ hai: tác phẩm.

Ở phần khảo luận, tác giả đã giới thiệu khái quát năm thế kỷ văn Nôm người Nghệ. Hơn 70 trang sách viết đầy tâm huyết, giàu cảm xúc, công phu đem đến cho độc giả những kiến thức, tư liệu quý giá.

Ở phần tác phẩm, giới thiệu tác phẩm của 30 tác giả: Nguyễn Biểu, Phan Chính Nghị, Nguyễn Văn Giai, Lê Đăng Tiên, Lê Đăng Truyền, Đinh Nho Hoàn, Nguyễn Huy Tựu, Nguyễn Nghiễm, Nguyễn Huy Oánh, Phan Kính, Lê Hữu Trác, Ngô Phúc Lâm, Nguyễn Thiếp, Hồ Đắc Thọ, Nguyễn Khản, Phạm Nguyễn Du, Nguyễn Hữu Chỉnh, Nguyễn Hưng Hàng, Nguyễn Huy Quýnh, Võ Xuân Kiểu, Trần Duy Tự, Nguyễn Huy Tự, Nguyễn Thiện, Nguyễn Trung Ý, Phan Huy Ích, Nguyễn Thị Đài, Nguyễn Du, Dương Trí Tạn, Nguyễn Huy Vinh, Nguyễn Hành.

Cả 30 tác giả đều được giới thiệu tiểu sử và chọn lọc những tác phẩm văn học Nôm tiêu biểu với nhiều thể loại như: biền văn, thơ Luật (Đường), phú, văn tế, văn hịch, văn khiếu khổ, văn thúc ước, câu đối, các thể thơ dân tộc… Các tác giả được xếp theo thứ tự thời gian, các tác phẩm được chú thích rõ ràng nên người đọc rất dễ theo dõi.

Dù ở thể loại sáng tác nào, văn Nôm người Nghệ qua năm thế kỷ vẫn thực sự có giá trị lâu dài. Đó không chỉ là sự khẳng định về niềm tự tôn dân tộc mà còn là những áng văn thơ làm rung động trái tim của biết bao thế hệ người Việt Nam!

Năm thế kỷ văn Nôm người Nghệ (tập I) là sách NXB Nghệ An thực hiện, do UBND tỉnh Nghệ An đặt hàng. Mong rằng trong thời gian tới, NXB Nghệ An sẽ xuất bản tiếp tập II đáp ứng sự mong mỏi của bạn đọc xa gần!

Bùi Ngọc (NXB Nghệ An)