​​Nguy cơ mất an toàn trong sử dụng nồi hơi ươm tơ

(Baonghean) - Các hộ dân ở làng nghề dâu tằm tơ Xuân Như (Đặng Sơn - Đô Lương) lâu nay chủ yếu sử dụng nồi hơi áp suất “tự chế” để phục vụ ươm tơ. Tại làng nghề đã từng xảy ra 2 vụ phụt nồi hơi gây thương vong cho người làm nghề. Tuy nhiên, người dân vẫn chưa lường hết được những nguy cơ mất an toàn trong việc sử dụng nồi hơi tự chế này.

Được biết, làng nghề dâu tằm tơ Xuân Như (Đặng Sơn-Đô Lương) hiện có trên 90 hộ theo nghề dâu tằm tơ. Trong đó có 6 hộ chuyên thu mua chế biến ươm tơ thường xuyên sử dụng nồi hơi không an toàn. Như gia đình chị Trần Thị Liên ở xóm 2, năm 2011 đã từng bị phụt nồi hơi trong lúc đang ươm tơ. Chị Trần Thị Liên nhớ lại: Khi đó tôi và khoảng 10 lao động đang mải làm thì nồi hơi phụt nước, nhiều người đã bỏ chạy, những người đứng gần bị bỏng nhẹ. May mà chỉ phụt hơi chứ nổ thì hậu quả sẽ khó lường. Thế nồi hơi chị mua ở đâu? Tôi hỏi, chị Liên nói: Nồi hơi do gia đình “tự chế” bằng sắt và tôn, không có hệ thống van và đồng hồ, khi nước nhiệt độ quá nóng đã bị phụt. Hiện nay gia đình chị đã mua nồi hơi khác để sử dụng, tuy có van xả hơi nhưng cũng đều tự chế, trong khi chị Liên hoàn toàn không có kiến thức về sử dụng nồi hơi.

Công nhân ươm tơ bên cạnh nồi hơi ở Làng nghề dâu tằm tơ Xuân Như

Chúng tôi đến xưởng ươm tơ của gia đình anh Trần Văn Đông ở xóm 3, có hơn chục lao động đang miệt mài với công việc ươm tơ. Sát bên là lò lửa củi đỏ rực đang phục vụ nồi hơi áp suất. Anh Đông cho biết: Nồi hơi do tôi tự mua sắt về cuốn, nồi có van xả tự chế nhưng không có đồng hồ. Anh Đông quả quyết: “Tôi mua sắt dày về cuốn, hơi nước nóng được xả ra máng ươm tơ liên tục nên không thể nổ được”. Chị Nguyễn Thị Bình - một công nhân làm thuê cho gia đình anh Đông nói: “Mỗi ngày ươm tơ được trả công hơn 100.000 đồng, còn vấn đề nồi hơi có nổ hay phụt nước thì chúng tôi cũng không biết được, vì lâu nay cũng chưa thấy xảy ra sự cố”.

Ông Trần Văn Lượng - Bí thư chi bộ xóm 3 xã Đặng Sơn lo lắng: Hầu hết các nồi hơi ở làng nghề dâu tằm tơ Xuân Như đều có công suất lớn, chứa trên 1m3 nước nóng. Nồi hơi chủ yếu do các gia đình mua nguyên vật liệu về thuê thợ hàn “tự chế”, không theo một tiêu chuẩn an toàn nào. Đa số người sử dụng đều không có kiến thức vận hành nồi hơi. Chúng tôi đã có đơn kiến nghị lên các cơ quan liên quan đề nghị được hỗ trợ, tư vấn cách sử dụng nồi hơi an toàn. Đoàn chức năng có về kiểm tra và cho lắp van xả hơi nhưng không đồng bộ, nhiều người không biết sử dụng. Hiện nay, nồi thì có van xả, nồi không có cả van xả lẫn đồng hồ báo. Hiện có gần 100 lao động ươm tơ của làng nghề Xuân Như thường xuyên làm việc sát nồi hơi, nguy cơ nổ nồi hơi đe dọa đến tính mạng có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Theo các chuyên gia, những nồi hơi không đảm bảo thường dễ nổ gây hậu quả lớn. Như nổ áp lực (nổ vật lý): do kết cấu và vật liệu chế tạo nồi hơi không đảm bảo an toàn; không có chế độ kiểm tra định kỳ để phát hiện tình trạng kết cấu thiết bị không có khả năng chịu áp lực. Bỏng: do hơi nước nóng bị rò rỉ qua các van khóa, van an toàn, bể ống thủy sáng, than cháy văng bắn qua cửa lò. Trên nồi hơi phải có đủ các thiết bị an toàn sau: Van an toàn lắp đúng theo thiết kế, van xả hơi, rơ le áp suất, van xả đáy, đồng hồ áp lực. Trước khi vận hành nồi hơi, công nhân phải kiểm tra đầy đủ các cơ cấu an toàn, hệ thống điện, đồng hồ chỉ áp suất và tình trạng các van khóa lắp đặt trên nồi hơi. Để bảo đảm an toàn cho những người lao động tại các làng ươm tơ dệt lụa, đề nghị các cơ quan có chức năng vào cuộc, kiểm tra ngăn chặn kịp thời cách làm tự phát, không đảm bảo an toàn mà bà con vẫn làm lâu nay.

Văn Trường