Những cánh đồng dần sạch rác thải thuốc bảo vệ thực vật ở Nghệ An

Gom hộ rác thải

Gia đình có 3 sào lúa và thường phải sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, không chỉ thu gom rác thải của mình, mà những lúc ra đồng, bà Nguyễn Thị Hải ở xã Diễn Nguyên, huyện Diễn Châu còn tranh thủ nhặt từng cái bao bì, chai lọ đựng thuốc sau khi sử dụng của người khác đem gom lại, đưa đến bỏ vào bể chứa rác thải nằm gần đó.

“

Trước đây không có bể chứa thì chấp nhận đem về bỏ chung trong rác thải sinh hoạt, thậm chí vứt luôn trên bờ ruộng. Nhưng có bể rồi, xã cũng thường xuyên tuyên truyền, nói rõ những tác hại của bao bì, chai lọ thuốc nên không bỏ vào bể là thấy áy náy. Trên đồng thỉnh thoảng vẫn có người vứt lại sau khi phun nên nếu gặp là tôi lại gom cho vào bể chứa tập trung, đỡ ảnh hưởng môi trường cũng như làm sạch, đẹp đồng ruộng".

Bà Nguyễn Thị Hải- xã Diễn Nguyên, huyện Diễn Châu

Năm 2019, từ sự hỗ trợ của Chương trình “Xây dựng hệ thống bể thu gom xử lý bao bì, vỏ chai thuốc bảo vệ thực vật sau khi sử dụng ngoài đồng ruộng, tuyên truyền cho người dân về tác hại của tồn dư thuốc BVTV tới con người và cộng đồng”, huyện Diễn Châu xây dựng được 850 bể thu gom xử lý bao bì, vỏ chai thuốc bảo vệ thực vật sau khi sử dụng ngoài đồng ruộng tại 10 xã: Diễn An, Diễn Hải, Diễn Hoa, Diễn Hồng, Diễn Nguyên, Diễn Phúc, Diễn Thái, Diễn Tháp, Diễn Thọ và Diễn Trường.

Với tổng diện tích đất sản xuất lúa 2.827 ha, nhu cầu bể chứa tại các xã này là 942 bể. Trước đó, trên địa bàn đã có 49 bể, cộng thêm số lượng bể chứa được hỗ trợ xây dựng trong năm 2023, 10 xã này chỉ còn thiếu 43 bể chứa.

Ông Lê Thế Hiếu - Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Diễn Châu cho biết: Những năm trước đây, bằng nỗ lực của người dân và các địa phương, đến cuối năm 2018, huyện Diễn Châu đã trang bị được 2.647 bể chứa. Sau khi được sự hỗ trợ, tại các vùng trồng lúa của huyện, đã cơ bản đáp ứng yêu cầu theo quy định, tạo điều kiện thuận lợi để huyện chỉ đạo các xã tập trung tuyên truyền nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm của người dân, khắc phục đáng kể tình trạng rác thải vứt bừa bãi trên đồng ruộng tại huyện Diễn Châu.
Huyện Đô Lương có diện tích hơn 12.000 ha cây hàng năm, trong đó có 8.972 ha không bị ngập lụt. Theo ông Nguyễn Kim Ngọc - Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện: Đến nay, trên địa bàn đã được hỗ trợ xây dựng 1.428 bể chứa, các xã cũng đầu tư lắp đặt thêm. Tuy nhiên, không chỉ số bể hiện có chưa đáp ứng yêu cầu, mà nhìn chung ý thức người dân trong vấn đề thu gom vẫn còn nhiều hạn chế, thậm chí tại những vùng đã được lắp đặt hệ thống bể chứa, rác thải thuốc bảo vệ thực vật vẫn được bà con vứt bừa bãi theo thói quen.

Trước tình hình đó, huyện Đô Lương đã chỉ đạo các xã tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, triển khai, lồng ghép trong các cuộc họp xóm, họp hội phụ nữ… Hầu hết các bể được đặt tại các trục giao thông chính, đi lại thuận lợi, đảm bảo khoảng cách phù hợp để thuận tiện cho việc thu gom rác thải. Một số xã còn đẩy mạnh kiểm tra, nhắc nhở về các trường hợp vi phạm của người dân.

Nhờ nỗ lực đồng bộ các giải pháp, tình trạng vứt bỏ bừa bãi bao bì, chai lọ thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng tại huyện Đô Lương đã giảm hẳn. Bà Nguyễn Thị Thuận ở xã Hòa Sơn chia sẻ: Không chỉ bị nhắc nhở trên loa phát thanh và trong các cuộc họp xóm, mà chính những người dân cùng sản xuất trên cánh đồng cũng nhắc nhở nhau nếu thấy vi phạm. Vì thế, nhiều khi dù có vội cũng phải thu nhặt hết chai lọ, bao bì bỏ vào trong bể chứ không dám vứt trên bờ như trước đây.

Phối hợp, đẩy mạnh tuyên truyền

Nghệ An có diện tích gieo trồng hàng năm trên 300 nghìn ha cây trồng các loại, mỗi năm lượng thuốc bảo vệ thực vật được sử dụng lên đến 300-400 tấn, tương ứng có từ 25-30 tấn bao bì, vỏ chai thuốc các loại được thải ra. Nhiều năm qua, tình trạng bao bì, vỏ chai thuốc sau khi sử dụng được bỏ lại trên bờ ruộng, mương nước là thực trạng phổ biến, tiềm ẩn nguy cơ làm mất an toàn vệ sinh thực phẩm, ảnh hưởng xấu tới sức khỏe con người, làm ô nhiễm môi trường.

Từ năm 2017 đến nay, thực hiện Chương trình "Xây dựng hệ thống bể thu gom xử lý bao bì, vỏ chai thuốc bảo vệ thực vật sau khi sử dụng ngoài đồng ruộng, tuyên truyền cho người dân về tác hại của tồn dư thuốc BVTV tới con người và cộng đồng”, Nghệ An đã hỗ trợ xây dựng được gần 7.000 bể thu gom loại rác thải cực kỳ nguy hiểm này tại các huyện Yên Thành, Anh Sơn, Đô Lương, Thanh Chương, Diễn Châu…

“

Để có thể phát huy tác dụng của hệ thống bể chứa bao bì, chai lọ thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng, thì ý thức của người sản xuất - những người trực tiếp sử dụng thuốc là một trong những điều kiện, yêu cầu đầu tiên và mang tính quyết định.

Ông Nguyễn Tiến Đức - Chi Cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh.

Chính vì vậy, đồng thời với đầu tư xây dựng, vấn đề tuyên truyền nhằm góp phần thay đổi nhận thức của người dân cũng là nội dung được Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh tập trung thực hiện nhiều năm qua, nhằm góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm, từng bước thay đổi thói quen vứt bỏ bừa bãi bao bì vỏ chai thuốc bảo vệ thực vật ra đồng ruộng.

Ông Nguyễn Tiến Đức - Chi Cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh cho biết: Chúng tôi phối hợp với UBND các xã tổ chức hội nghị, tuyên truyền trên hệ thống loa phát thanh của xã; đồng thời, phối hợp với các cơ quan báo chí xây dựng phóng sự, viết bài tuyên truyền cho người nông dân về tác hại của tồn dư thuốc bảo vệ thực vật đối với con người và cộng đồng. Một số địa phương như huyện Yên Thành còn gắn trách nhiệm xã, xóm trong xử lý các trường hợp cố tình không thực hiện thu gom theo đúng quy định của Luật Môi trường.
Do chủ yếu được làm bằng ni lông và chai nhựa nên bao bì, vỏ chai thuốc bảo vệ thực vật rất khó phân hủy, thậm chí trong điều kiện tự nhiên, chúng có thể tồn tại hàng chục, hàng trăm năm. Ngoài ra, lượng thuốc tồn dư trong chai lọ, bao bì khi loại rác thải nguy hiểm này được vứt bừa bãi ra môi trường, sẽ bay vào không khí, đặc biệt bị rửa trôi theo nguồn nước, chảy vào kênh mương, ao, hồ, gây ô nhiễm môi trường đất và nước, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người. Thời gian tới, tỉnh vẫn tiếp tục thực hiện chương trình nhằm tiến tới khép kín hệ thống bể chứa, tập trung tuyên truyền nâng cao nhận thức, với mục tiêu vì những cánh đồng sạch bao bì, chai lọ thuốc bảo vệ thực vật sau khi sử dụng.