Những vấn đề cần giải quyết ở Khu tái định cư Thủy điện Bản Vẽ

(Baonghean) - Dự án Thủy điện Bản Vẽ, tổng số hộ phải di dời của 33 bản, 9 xã thuộc vùng lòng hồ là 3.022 hộ với 14.324 khẩu, trong đó bố trí ở huyện Thanh Chương 2.123 hộ, 555 hộ bố trí tại huyện Kỳ Sơn, 232 hộ di dân theo nguyện vọng. 100% đồng bào ở đây là người dân tộc, gồm dân tộc Khơ Mú, Ơ Đu và dân tộc Thái, tỷ lệ hộ nghèo cao nhất của cả nước chiếm 89,63%, thu nhập bình quân 6 triệu đồng/ người/năm. Do vậy khi chuyển về Khu tái định cư thực sự gặp không ít khó khăn.

Bà con Khu tái định cư ở xã Thanh Hương chăm sóc vườn ươm giống keo lai.
Ảnh: Trần Tố

Việc bồi thường tái định cư theo đánh giá chung của các đoàn kiểm tra Trung ương, tỉnh chủ đầu tư cơ bản đã thực hiện đúng theo quy định, xây dựng hạ tầng cơ sở, đường giao thông thuận lợi, điện nước đáp ứng đầy đủ. Trường học, văn phòng ủy ban, nhà văn hóa thôn, bản khang trang, đại đa số nhà ở của các hộ gia đình cũng đảm bảo. Diện tích lúa nước BQLDA Thủy điện 2 đã khai hoang bàn giao khoảng 50 ha và dân khai hoang của dân khoảng 70 ha, còn lại là đất màu đồi. Công tác chuẩn bị tái định cư và lựa chọn địa điểm tái định cư của chủ đầu tư làm tốt, chính sách tạm thời cơ bản được dân ủng hộ, điều kiện sản xuất không quá khó khăn như một số khu vực tái định cư của một số công trình khác trong cả nước.

Vậy tại sao sau 7 năm đồng bào đến nơi ở mới đời sống vẫn nghèo, khó khăn? Một số gia đình phải bán nhà quay lại nơi ở cũ để làm ăn sinh sống? Nguyên nhân là do trình độ sản xuất còn lạc hậu, chưa thích nghi với nơi ở mới, tư tưởng trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước còn nặng. Bên cạnh đó, còn do chính sách tái định cư chưa rõ ràng, một số cam kết giữa dân và chủ đầu tư cùng chính quyền địa phương chưa xong, như: còn thiếu đất cho dân, nhà ở xây dựng cho dân có một số bị sập mái; một số cầu tràn dân đi lại còn gặp khó khăn trong mùa mưa lụt. Đặc biệt là sự gắn kết phối hợp giữa chủ đầu tư và các cấp chính quyền cơ sở, các ban ,ngành của tỉnh chưa cao, phương án sản xuất lâu dài của dân chưa được quan tâm đúng mức. Đội ngũ cán bộ cơ sở từ xã xuống bản còn yếu, các ngành chuyên môn chưa chú trọng đi sâu đi sát dân, chưa cầm tay chỉ việc cụ thể trong phổ biến kinh nghiệm khoa học kỹ thuật khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư; chưa có những đề án hay ổn định sản xuất gắn với chương trình nông thôn mới...

Trong cuộc làm việc mới đây với lãnh đạo tỉnh, đồng chí Hồ Xuân Hùng - cố vấn Ban chỉ đạo Trung ương về Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới phát biểu cho rằng, để cải thiện được cuộc sống lâu dài, giảm nghèo, bớt khó khăn, phát triển bền vững cho đồng bào tái định cư Dự án Thủy điện Bản Vẽ nói riêng và một số vùng tái định cư khác nói chung, cần có sự chung tay của cả hệ thống chính trị và doanh nghiệp. Cần phân định rõ trách nhiệm của từng bên giữa chủ đầu tư và các cấp chính quyền trong việc tháo gỡ khó khăn cho người dân để chủ động vào cuộc.

Hậu tái định cư của Thủy điện Bản Vẽ sẽ không có hồi kết... khi sự vào cuộc của các bên chưa rốt ráo, tích cực, còn thoái thác trách nhiệm, coi việc tháo gỡ khó khăn cho bà con là của người khác chứ không phải của mình.

CÔNG DÂN