Phát triển BHXH tự nguyện ở Nghệ An: Tiềm năng và thách thức

Năm 2020, mặc dù gặp nhiều khó khăn do đại dịch Covid-19 nhưng được sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo sát sao, kịp thời của BHXH Việt Nam, của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh, sự vào cuộc của các cấp ủy, chính quyền cơ sở cùng với sự nỗ lực của toàn ngành, trên địa bàn tỉnh Nghệ An, BHXH tự nguyện đang dần trở thành nền tảng quan trọng thực hiệnmục tiêu BHXH toàn dân theo tinh thần Nghị quyết 28-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về cải cách chính sách BHXH.

Nỗ lực đưa chính sách BHXH đến với nhân dân

Từ đầu năm đến nay, BHXH từ tỉnh đến huyện chủ động tham mưu với cấp ủy, chính quyền các cấp; phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành, đoàn thể huy động sự vào cuộc của hệ thống chính trị tăng cường, đẩy mạnh công tác tuyên truyền chính sách pháp luật về BHXH tự nguyện bằng những hình thức, nội dung thiết thực và linh hoạt trong cách tiếp cận.

Cán bộ, nhân viên BHXH tỉnh và Bưu điện tỉnh Nghệ An tổ chức diễu hành tuyên truyền chính sách BHYT, BHXH. Ảnh tư liệu: Công Kiên

Đặc biệt, thông qua hàng trăm hội nghị tuyên truyền, đối thoại chính sách được tổ chức chủ yếu vào ngày nghỉ, ban đêm ngay tại xóm, bản, làng; tổ chức thực hiện nghiêm túc Kế hoạch củaBHXH Việt Nam, của UBND tỉnh lấy tháng 5, tháng 7 hàng năm là tháng cao điểm thực hiện công tác truyên truyền về BHXH, BHYT, trên cơ sở đó, tổ chức lễ phát động, lễ ra quân đồng loạt từ tỉnh đến các huyện, thị xã, góp phần lan tỏa chính sách BHXH đến với đông đảo quần chúng nhân dân.

Tuyên truyền cho người dân về chính sách BHXH, BHYT. Ảnh tư liệu P.V

Nhờ nỗ lực triển khai đồng bộ các giải pháp nên nhận thức của mọi tầng lớp nhân dân ngày càng được nâng cao, số người tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn tỉnh đạt được thành tích đáng ghi nhận. Ước tính đến hết tháng 12/2020, toàn tỉnh có 75.012 người tham gia BHXH tự nguyện, tăng 25.047 người so với năm 2019; hiện, Nghệ An là địa phương đang dẫn đầu cả nước về số người tham gia BHXH tự nguyện, chiếm hơn 8% tổng số người tham gia toàn quốc. Trong đó, nhiều cấp ủy, chính quyền địa phương có sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát, số người tham gia BHXH tự nguyên tại địa phương có tốc độ tăng nhanh như: Yên Thành, Tân Kỳ, Đô Lương, Nghĩa Đàn, Thanh Chương, TX. Hoàng Mai...

Tiềm năng và thách thức

Mặc dù sau 2 năm triển khai Nghị quyết số 28-NQ/TW của BCH Trung ương khóa XII về cải cáchchính sách BHXH, công tác phát triển người tham gia BHXH tự nguyện đạt được những kết quả, chỉ tiêu tích cực, song việc triển khai chính sách BHXH tự nguyện trong thời gian tới trên địa bàn tỉnh vẫn còn không ít khó khăn, thách thức.

Tuyên truyền, tư vấn trực tiếp chính sách BHXH, BHYT cho tiểu thương ở các khu chợ trên địa bàn thành phố: Ảnh tư liệu Phan Liên

Hiện nay, tỷ lệ bao phủ BHXH (bao gồm số người tham gia BHXH bắt buộc và tham gia BHXH tự nguyện) mới chỉ đạt khoảng 17% lực lượng lao động trong độ tuổi; kết quả này có khoảng cách quá xa so với độ bao phủ chung của toàn quốc (32%) và mục tiêu đặt ra tại Nghị quyết số 28-NQ/TW. Số người tham gia BHXH tự nguyện chưa tương xứng với tiềm năng, chiếm tỷ lệ còn nhỏ so với lực lượng lao động trong độ tuổi của tỉnh.

Những khó khăn này xuất phát từ các nguyên nhân: Nghệ An là tỉnh có diện tích, địa bàn rộng, vị trí địa lý, địa hình phức tạp, giao thông đi lại khó khăn; dân số đông, đứng thứ 4 cả nước với trên 1,8 triệu người trong độ tuổi lao động, trong đó, nông dân và người làm việc ở khu vực phi chính thức chiếm tỷ lệ lớn (khoảng 70%); phần lớn nông dân và người lao động khu vực phi chính thức có thu nhập còn thấp, không ổn định; sự phối hợp trong tổ chức thực hiện chính sách BHXH tự nguyện của các cấp, các ngành với cơ quan BHXH chưa thường xuyên, có nơi coi đây là nhiệm vụ, trách nhiệm của riêng cơ quan BHXH.

Tư vấn về chính sách BHXH tự nguyện cho người dân ở phường Hưng Dũng (thành phố Vinh). Ảnh tư liệu Mỹ Hà

Ông Lê Viết Thức - Phó Giám đốc quản lý điều hànhBHXH Nghệ An chia sẻ: “Đó chỉ là những khó khăn mang tính chất ngắn hạn. Ngoài những khó khăn mang tính “ngắn hạn” kể trên thì chính sách BHXH cũng có tính đặc thù, đó là hướng tới bảo đảm an sinh xã hội trong dài hạn. Vì vậy, để phát triển BHXH tự nguyện bền vững, hướng tới BHXH toàn dân, trong thời gian tới cần có sự quán triệt sâu sắc và tổ chức thực hiện nghiêm, đồng bộ các nhóm giải pháp tại Nghị quyết số 28-NQ/TW của BCH Trung ương về cải cách chính sách BHXH, đặc biệt, quán triệt sâu sắc quan điểm để thực hiện tốt chính sách BHXH là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, là trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền, MTTQ, các tổ chức chính trị, xã hội, doanh nghiệp và của mỗi người dân. Tăng cường, phát huy và đề cao hàng đầu vai trò, năng lực, hiệu lực quản lý của Nhà nước về BHXH”.

Giải quyết chế độ cho người dân tại BHXH thành phố Vinh. Ảnh tư liệu Mỹ Hà

Riêng đối với ngành BHXH, tập trung triển khai những giải pháp trọng tâm: Tiếp tục chủ động tham mưu Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh trong chỉ đạo triển khai chính sách BHXH tự nguyện tại địa phương; phối hợp chặt chẽ với các cấp, các ngành, các tổ chức chính trị, xã hội, các đoàn thể tăng cường, đẩy mạnh công tác tuyên truyền chính sách pháp luật về BHXH tự nguyện bằng những hình thức, nội dung thiết thực, phù hợp với từng nhóm đối tượng; trong đó, tập trung thực hiện hình thức tuyên truyền, vận động, gắn với việc hướng dẫn, hỗ trợ người dân kê khai đăng ký tham gia thông qua việc tổ chức hội nghị tuyên truyền trực tiếp tại khối, xóm, bản, làng, cộng đồng dân cư, để từ đó giúp người dân giải tỏa những vướng mắc, băn khoăn, hiểu rõ quyền lợi thiết thực, ý nghĩa khi tham gia, củng cố thêm niềm tin và sự hài lòng đối với việc tham gia.

Tiếp tục phát triển, mở rộng, kiện toàn nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của hệ thống đại lý thu. Thực hiện tốt kế hoạch của BHXH Việt Nam về đẩy mạnh ứng dụng CNTT, từng bước hiện đại hóa hệ thống quản lý, gắn với đẩy mạnh CCHC theo hướng đơn giản, thuận tiện cho người dân tham gia.

Để hỗ trợ người dân tham gia BHXH tự nguyện, mới đây, BHXH Việt Nam đã đề nghị Bộ Tài chính nghiên cứu trình Chính phủ tăng mức hỗ trợ từ Nhà nước cho người tham gia BHXH tự nguyện, nhất là người thuộc hộ gia đình nghèo, cận nghèo để nhiều người có đủ khả năng tham gia BHXH tự nguyện, hạn chế số người đang tham gia nhưng vì không có điều kiện tiếp tục tham gia đã phải dừng đóng, hưởng BHXH 1 lần. Cụ thể: Nâng mức hỗ trợ từ 30% lên 50% đối với hộ nghèo; từ 25% lên 30% đối với hộ cận nghèo và từ 10% lên 20% đối với các đối tượng còn lại.