Nghệ An nỗ lực phủ kín hệ thống bể chứa rác thải thuốc bảo vệ thực vật

Nguy cơ tiềm ẩn

Là tỉnh có quy mô nông nghiệp lớn, Nghệ An gieo trồng khoảng 370.000 ha cây trồng các loại, sử dụng từ 400-500 tấn thuốc bảo vệ thực vật. Cũng từ đó, trên địa bàn toàn tỉnh có khoảng 30 - 40 tấn bao bì, vỏ chai thuốc bảo vệ thực vật các loại được thải ra.

Thực tế, tại những vùng chưa có bể thu gom, nguồn rác thải nguy hiểm này cơ bản được người nông dân vứt lại trên bờ ruộng, kênh mương, trở thành nguy cơ tiềm ẩn, ảnh hưởng môi trường đất và nước, làm mất an toàn vệ sinh thực phẩm, ảnh hưởng rất xấu tới sức khỏe con người.

Thực hiện chương trình xây dựng hệ thống bể thu gom xử lý bao bì, vỏ chai thuốc bảo vệ thực vật sau khi sử dụng ngoài đồng ruộng, tuyên truyền cho người dân về tác hại của tồn dư thuốc bảo vệ thực vật tới con người và cộng đồng, từ năm 2017 đến 2021, Nghệ An xây dựng được 4.134 bể tại các huyện Diễn Châu, Đô Lương, Thanh Chương và Yên Thành.

Tính đến tháng 3/2022, trên địa bàn tỉnh đã có 15.536 bể thu gom bao bì, vỏ chai thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng.

Bể chứa rác thải bảo vệ thực vật tại huyện Yên Thành. Ảnh tư liệu: Xuân Hoàng

Tuy nhiên, theo tính toán, để đảm bảo yêu cầu theo quy định, chúng ta phải xây dựng được 51.330 bể. Hiện nay, toàn tỉnh vẫn còn thiếu 35.794 bể thu gom. Một số địa phương đang thiếu bể trầm trọng là Nghi Lộc, TX. Hoàng Mai, Quỳ Hợp, Tương Dương...

Theo ông Nguyễn Tiến Đức - Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh, việc hoàn thiện hệ thống bể thu gom rác thải thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng trên đồng ruộng là yêu cầu rất cấp thiết.

“Theo nghiên cứu của Viện Môi trường nông nghiệp thuộc Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam, thông thường lượng thuốc bảo vệ thực vật còn sót lại trong bao bì chiếm khoảng 10% tổng số thuốc tiêu thụ, trong khi ở những vùng chưa lắp đặt bể chứa rác thải, hầu hết người dân vứt bừa bãi bao bì, vỏ chai thuốc bảo vệ thực vật ra đồng ruộng, gây tác hại xấu đến sức khỏe cộng đồng. Đây là vấn đề thực sự đáng báo động”, ông Nguyễn Tiến Đức cho hay.

Nông dân Nghệ An sử dụng thuốc bảo vệ thực vật phun cho lúa. Ảnh: Quang An

Để giải quyết vấn đề nguy cơ tiềm ẩn của bao bì, vỏ chai thuốc bảo vệ thực vật bỏ lại trên đồng ruộng sau khi phun thuốc đối với môi trường và sức khỏe cộng đồng, Liên Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành Thông tư liên bộ để hướng dẫn các địa phương trong việc thu gom, vận chuyển và xử lý bao gói thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng. Theo đó, xây dựng các bể chứa rác thải là một trong những giải pháp hàng đầu.

Nỗ lực khép kín hệ thống bể chứa tại huyện Đô Lương

Đô Lương là huyện trung du của tỉnh, có khoảng 12.000 ha cây trồng hàng năm, trong đó, 8.972 ha đất cao, không bị ngập lụt có thể đặt bể thu gom bao bì, vỏ chai thuốc bảo vệ thực vật. Theo quy định, tổng lượng bể cần đặt cho diện tích cây trồng hàng năm của huyện là 2.991 bể. Năm 2020, huyện được hỗ trợ xây dựng 873 bể thu gom từ chương trình của tỉnh. Đến nay, toàn huyện Đô Lương có 1.011 bể chứa, thiếu 1.980 bể.

Theo ông Trần Ngọc Thuận - Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Đô Lương, việc thiếu các bể thu gom đã dẫn đến tình trạng người dân vứt bừa bãi bao bì, vỏ chai bảo vệ thực vật ra bờ ruộng, mương nước. Điều này tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng thông qua việc tích tụ hóa chất thuốc bảo vệ thực vật trong nguồn nước, trong đất, trong nông sản, gây mất an toàn vệ sinh thực phẩm, ảnh hưởng tới sức khỏe con người và cộng đồng.

Trong khi đó, nhu cầu sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật trên địa bàn huyện đang tăng lên từng ngày, bởi các đối tượng dịch hại trên cây lúa như sâu cuốn lá, rầy các loại, bệnh đạo ôn, hay sâu đục thân, sâu đục bắp, sâu ăn lá và các đối tượng sâu hại mới du nhập như sâu keo mùa Thu, bệnh lùn sọc đen trên lúa... ngày càng diễn biến phức tạp, không theo quy luật, đòi hỏi phải phòng trừ liên tục.

Trên những diện tích sản xuất cây trồng ngắn ngày, hệ thống bể chứa rác thải thuốc bảo vệ thực vật vẫn còn rất thiếu. Ảnh tư liệu: Minh Thái

Năm nay, huyện Đô Lương tiếp tục được đầu tư xây dựng thêm 555 bể chứa tại 6 xã gồm Đặng Sơn, Lam Sơn, Thái Sơn, Thuận Sơn, Tràng Sơn và Trung Sơn. 6 xã này có gần 2.000 ha đất sản xuất nông nghiệp (hơn 1.400 ha lúa và 538 ha rau màu, cây ngắn ngày), nhu cầu bể chứa là 723 cái, nhưng đến nay chưa có bể nào.

Ông Nguyễn Tiến Đức cho biết, để góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm của người dân về tác hại của bao bì, vỏ chai thuốc cũng như tồn dư thuốc bảo vệ thực vật, ngoài sự vào cuộc của ngành Nông nghiệp thì vai trò của các địa phương cũng hết sức quan trọng.

Hiện nay, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh đang thực hiện cùng lúc nhiều biện pháp để từng bước thay đổi thói quen vứt bỏ bừa bãi bao bì, vỏ chai thuốc bảo vệ thực vật ra đồng ruộng của người sản xuất. Bên cạnh việc xây dựng hệ thống bể thu gom, đơn vị đang đẩy mạnh công tác tuyên truyền trên phương tiện thông tin đại chúng.

Nông dân Nghệ An phòng trừ sâu bệnh hại trên cánh đồng màu. Ảnh tư liệu: Quang An

Tại huyện Đô Lương, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh sẽ phối hợp với huyện tổ chức 12 cuộc hội nghị với 600 người dân tham gia, nhằm phổ biến, nâng cao ý thức, trách nhiệm cho bà con về tác hại của tồn dư thuốc bảo vệ thực vật đối với con người và cộng đồng; đồng thời, tuyên truyền trên hệ thống loa phát thanh của xã về các nguồn gây ô nhiễm môi trường hiện nay ở Việt Nam, ảnh hưởng của thuốc bảo vệ thực vật tới môi trường, sức khỏe con người và cộng đồng, hướng dẫn công tác thu gom bao bì, vỏ chai thuốc sau khi sử dụng...

Phú Hương