Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nghệ An lý giải việc chưa xây dựng Bia chứng tích cống Hiệp Hòa

Không phù hợp!

Bia chứng tích cống Hiệp Hòa được Tỉnh ủy đồng ý cho chủ trương xây dựng tại Công văn số 3257-CV/TU ngày 5/6/2018. 2 năm sau, vào ngày 26/6/2020, tại Văn bản 505/UBND-BTD, UBND tỉnh giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhiệm vụ “xem xét, triển khai thực hiện chủ trương của Tỉnh ủy, UBND tỉnh về lập dự án xây dựng Bia chứng tích công trình cống Hiệp Hòa”.

Tổng hợp các tài liệu liên quan cho thấy, để thực hiện nhiện vụ của Tỉnh ủy, UBND tỉnh giao, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chỉ đạo Ban Quản lý dự án nông nghiệp và phát triển nông thôn phối hợp tư vấn và các đơn vị liên quan nghiên cứu, đánh giá các phương án thực hiện.

Đến ngày 21/12/2021, căn cứ Báo cáo số 255/NAPMU-KT ngày 14/12/2021 Ban Quản lý dự án nông nghiệp và phát triển nông thôn, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có Văn bản số 4767/SNN-QLXD xin ý kiến UBND tỉnh về phương án xây dựng hạng mục Bia tưởng niệm cống Hiệp Hòa thuộc gói thầu KC1-Hợp phần 1-Dự án JICA 2.

Bìa bài viết “Hiệp Hòa, lời hứa chưa thành…” trên Báo Nghệ An điện tử.

Tại đây, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn dự kiến vị trí xây dựng Bia tưởng niệm cống Hiệp Hòa; thông tin chi tiết 2 phương án xây dựng, trong đó phương án 1 xây dựng Khu nhà bia tưởng niệm với tổng diện tích 400m², phương án 2 gồm xây dựng Khu nhà bia tưởng niệm, khu vực phụ trợ cảnh quan và bãi đỗ xe cho khách về dâng hương với tổng diện tích khoảng 3.900m². Trường hợp thực hiện phương án 1, nguồn kinh phí dự kiến hơn 1,76 tỷ đồng; còn với phương án 2, sẽ cần khoản kinh phí trên 4,49 tỷ đồng. Sở NN&PTNT cũng xác định rõ nguồn vốn thực hiện là “lấy từ chi phí hạng mục Sửa chữa cống điều tiết Hiệp Hòa thuộc gói thầu KC1”.

Xét báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND tỉnh chỉ đạo Sở này rà soát, cập nhật tình hình thực hiện của hạng mục nêu trên; cung cấp hồ sơ, tài liệu và làm việc với các sở, ngành, đơn vị: Xây dựng, Văn hóa - Thể thao, Tỉnh đoàn, UBND huyện Đô Lương và các cơ quan liên quan để hoàn thiện hồ sơ thủ tục và triển khai thực hiện (Văn bản số 9957/UBND-NN ngày 21/12/2021).

Vài ngày sau khi có chỉ đạo của UBND tỉnh, các Sở Xây dựng, Văn hóa - Thể thao và Tỉnh đoàn đã có văn bản phúc đáp Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, nội dung cơ bản thống nhất lựa chọn phương án 1, bên cạnh đó, có đưa ra một số góp ý để công trình được đảm bảo an toàn, phù hợp thuần phong mỹ tục, phát huy được cảnh quan không gian, tạo được mỹ quan…

Văn bản số 3671/SNN-QLXD ngày 12/10/2022 của Sở NN&PTNT về việc báo cáo dừng thực hiện xây dựng “Bia tưởng niệm cống Hiệp Hòa” và một số văn bản liên quan.

Tuy nhiên, đến ngày 21/9/2022, Ban quản lý dự án Đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn có Tờ trình số 91/TTr.BQLDA-KT3 gửi Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc xin chủ trương điều chỉnh, bổ sung (lần 7) gói thầu KC1 - Kênh chính và CTTK đoạn từ K0+300 đến K12+000, thuộc Dự án Khôi phục nâng cấp hệ thống thủy lợi Bắc Nghệ An. Tại đây, đối với việc xây dựng Bia chứng tích cống Hiệp Hòa, Ban quản lý dự án Đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn báo cáo “Qua các ý kiến của UBND tỉnh và các sở, ngành cho thấy đây là công trình mang tính chất văn hóa và tâm linh lớn của tỉnh Nghệ An, để thực hiện được vượt quá thẩm quyền của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Mặt khác, do đặc thù của dự án JICA 2 sử dụng nguồn vốn vay ODA của Chính phủ Nhật Bản để khôi phục, nâng cấp hệ thống thủy lợi Bắc Nghệ An phục vụ cấp nước sinh hoạt và nâng cao hiệu quả tưới tiêu. Nếu xây dựng hạng mục Bia tưởng niệm cống Hiệp Hòa theo ý kiến của các sở, ngành thì sẽ không thực hiện được”.

Đến ngày 28/9/2022, Ban này tiếp tục có Văn bản số 103/BQLDA-KT3 về việc xây dựng “Bia tưởng niệm cống Hiệp Hòa” gửi Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, báo cáo việc thực hiện xây dựng Bia tưởng niệm hạng mục “Sửa chữa cống điều tiết Hiệp Hòa tại K7+274,4” gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Vì đây là “công trình mang tính chất văn hóa tâm linh và đang có nhiều ý kiến khác nhau. Mặt khác, do đặc thù của dự án JICA 2 sử dụng nguồn vốn vay ODA của Chính phủ Nhật Bản để khôi phục, nâng cấp hệ thống thủy lợi Bắc Nghệ An phục vụ cấp nước sinh hoạt và nâng cao hiệu quả tưới tiêu, nếu xây dựng hạng mục Bia tưởng niệm cống Hiệp Hòa theo ý kiến của các sở, ban, ngành thì sẽ không phù hợp với các quy định của nhà tài trợ”.

Ban này đề nghị Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn báo cáo UBND tỉnh “không xây dựng hạng mục Bia tưởng niệm cống Hiệp Hòa tại gói thầu KC1, dự án Khôi phục, nâng cấp hệ thống thủy lợi Bắc Nghệ An, đồng thời có chủ trương sử dụng nguồn vốn xã hội hóa để xây dựng…”.

Bản vẽ phối cảnh Nhà bia chứng tích cống Hiệp Hòa.

Đã báo cáo UBND tỉnh…

Vào ngày 21/10/2022, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có Văn bản số 3805/SNN-QLXD gửi Ban quản lý dự án Đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn, thống nhất tạm dừng chưa thực hiện việc xây dựng công trình Bia tưởng niệm cống Hiệp Hòa do “chưa đủ điều kiện để thực hiện theo quy định”.

Đến ngày 12/10/2022, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có Văn bản số 3671/SNN-QLXD về việc báo cáo dừng thực hiện xây dựng “Bia tưởng niệm cống Hiệp Hòa”, thuộc gói thầu KC1, Dự án Khôi phục, nâng cấp hệ thống thủy lợi Bắc Nghệ An (JICA 2) với nội dung: “Trong hồ sơ dự toán và khối lượng hợp đồng của gói thầu KC1, hạng mục Sửa chữa cống điều tiết Hiệp Hòa tại K7+274,4 có nội dung xây dựng Bia tưởng niệm với giá trị 2,059 tỷ đồng để tưởng niệm các nạn nhân đã tử nạn trong quá trình xây dựng cống Hiệp Hòa năm 1978. Tuy nhiên, việc thực hiện hạng mục nêu trên chưa phù hợp với nguyên tắc cơ bản trong quản lý nhà nước về vốn ODA, vốn vay ưu đãi (Mục 2, Điều 6, Nghị định số 114/2021/NĐ-CP ngày 16/12/2021) và không phù hợp với mục tiêu tổng quát của dự án (thông qua việc đầu tư sửa chữa, nâng cấp các công trình đầu mối, hệ thống kênh mương và cơ sở vật chất nhằm góp phần đảm bảo an ninh lương thực quốc gia, xóa đói, giảm nghèo, đồng thời tăng cường năng lực cho đội ngũ quản lý và người hưởng lợi trong khai thác, vận hành có hiệu quả hệ thống công trình thủy lợi).

Do vậy, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn báo cáo UBND tỉnh Nghệ An về việc không sử dụng nguồn vốn vay JICA để đầu tư xây dựng Bia tưởng niệm cống Hiệp Hòa, thuộc Gói thầu KC1, Dự án Khôi phục, nâng cấp hệ thống thủy lợi Bắc Nghệ An (JICA 2)”.

Cống Hiệp Hòa, nơi xảy ra sự cố tai nạn lao động năm 1978.

Trao đổi với PV Báo Nghệ An chiều 15/5, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Thành Vinh nhìn nhận, công trình Bia tưởng niệm cống Hiệp Hòa là công trình văn hóa tâm linh, đồng thời, ông khẳng định không thể sử dụng nguồn vốn JICA để thực hiện dự án này. Ông Phùng Thành Vinh thông tin, quan điểm của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, việc xây dựng Bia chứng tích cống Hiệp Hòa là rất tốt, vì công lao của những người đi trước cần được ghi nhớ, thể hiện tinh thần “Uống nước nhớ nguồn”. Tuy nhiên, việc thực hiện cần phải đảm bảo chặt chẽ.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Thành Vinh nói: “Nếu vận dụng được nguồn thì cũng tốt nhưng do không thể vận dụng nên Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn căn cứ nhiệm vụ UBND tỉnh giao, đã có văn bản báo cáo UBND tỉnh từ tháng 10/2022”.

Khi được hỏi rằng, tại Văn bản số 3671/SNN-QLXD, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn báo cáo và đề nghị UBND tỉnh không sử dụng nguồn vốn JICA thực hiện công trình Bia chứng tích cống Hiệp Hòa, nhưng chưa có đề xuất, hoặc kiến nghị gì, ông Phùng Thành Vinh trả lời: Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn báo cáo tình hình thực tế như vậy chứ không kiến nghị vì việc xác định nguồn nào, đơn vị nào thực hiện thì Sở không có thẩm quyền. Ở góc độ cá nhân, tôi nghĩ công trình này thuộc công trình văn hóa tâm linh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ thực hiện các công trình phục vụ sản xuất, vì vậy, nên chuyển về ngành có chuyên môn để thực hiện…

Ngôi miếu nhỏ bên cống Hiệp Hòa.

Hạng mục công trình Khu Nhà bia tưởng niệm cống Hiệp Hòa rất có ý nghĩa để tưởng nhớ công ơn của những người tử nạn trong quá trình xây dựng cống Hiệp Hòa, đáp ứng nguyện vọng của các thân nhân người tử nạn và phát huy truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam.

Trích Văn bản số 4767/SNN-QLXD ngày 17/12/2021 của Sở NN&PTNT

Việc xây dựng Nhà bia ghi danh, lưu dấu sự kiện xảy ra tại cống Hiệp Hòa, xã Hòa Sơn, huyện Đô Lương là việc làm rất có ý nghĩa để tri ân các lực lượng đã hy sinh tại đây vào năm 1978…

Trích Văn bản số 3685/SVHTT-QLDSVH ngày 28/12/2021 của Sở VH&TT