Tăng thuế các sản phẩm thuốc lá để giảm tiêu thụ

Tăng thuế thuốc lá không chỉ giúp giảm tiêu thụ thuốc lá, cứu sống con người mà còn góp phần tăng nguồn thu ngân sách đáng kể cho nhà nước. Đó là nhận định của các chuyên gia trong Hội thảo “Cập nhật thông tin về ngày thế giới không thuốc lá 31-5-2014 và thực hiện Luật Phòng chống tác hại thuốc lá” được tổ chức tại Khách sạn Hà Nội (Ba Đình, Hà Nội) vào chiều qua, 26-5.

Tăng thuế thuốc lá để giảm tiêu thụ còn góp phần vào việc tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, sử dụng thuốc lá gây tử vong cho gần sáu triệu người mỗi năm trên toàn cầu. Trong đó, hơn 600 nghìn ca tử vong do các bệnh liên quan đến hút thuốc thụ động.

Nghiên cứu chi phí y tế cho năm nhóm bệnh liên quan đến hút thuốc lá ở Việt Nam do Văn phòng Health Bridge Cannada tại Việt Nam, Đại học Y tế Công cộng Hà Nội thực hiện năm 2010-2011 cho thấy, chi phí y tế cho điều trị các loại bệnh do thuốc lá gây ra năm 2011 là hơn 23 nghìn tỷ đồng, chiếm 0,91% tổng GDP trong năm.

Các nghiên cứu về sử dụng thuốc lá trong thanh thiếu niên ở Việt Nam cũng cho thấy, độ tuổi bắt đầu hút thuốc lá ngày càng có xu hướng trẻ hóa. Có tới 21,6% nam thanh niên từ 16 đến 24 tuổi là người hút thuốc lá.

Theo các chuyên gia, một trong những nguyên nhân khiến cho tỷ lệ thanh thiếu niên ở Việt Nam hút thuốc lá cao là do giá các sản phẩm thuốc lá còn rẻ đã tạo điều kiện để thanh thiếu niên dễ tiếp cận với các sản phẩm thuốc lá và nhanh chóng trở thành người nghiện thuốc lá.

Do đó, việc tăng thuế chính là biện pháp hữu hiệu để hạn chế thanh thiếu niên hút thuốc lá, giảm gánh nặng bệnh tật và tử vong trong dài hạn đối với cộng đồng. Bên cạnh đó, tăng thuế các sản phẩm thuốc lá giúp tăng nguồn thu ngân sách cho nhà nước.

Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là cần phải tăng bao nhiêu phần trăm so với mức thuế hiện nay thì sẽ giảm được tiêu dùng?

Về vấn đề này, ông Đào Thế Sơn, giảng viên Trường đại học Thương mại, chuyên gia tư vấn cho Văn phòng Phòng chống tác hại của thuốc lá (VINACOSH) (Bộ Y tế) cho rằng, hiện nay Bộ Tài chính đang thực hiện tăng thuế theo một lộ trình, từ nay đến năm 2015 tăng mức thuế tiêu thụ đặc biệt từ 65% lên 75%, sau đó đến năm 2018 sẽ tăng từ 75% lên 85% là mức tăng thấp.

Ông Sơn phân tích: “Mức tăng trưởng bình quân thu nhập trên đầu người hiện nay là 5%/năm, trong khi đó lộ trình tăng thuế thuốc lá ba năm tăng thuế một lần là 10%. Với mức tăng thuế đó, giá bán lẻ thuốc lá tăng từ thuế sẽ không theo kịp tốc độ tăng trưởng thu nhập cũng như mức độ lạm phát. Như vậy, xét theo xu thế giá thuốc lá tại Việt Nam sẽ ngày càng giảm đi nếu chúng ta tính tương đối so với thu nhập. Nói cách khác, sức mua thuốc lá sẽ càng ngày càng tăng và người ta sẽ càng mua được nhiều thuốc lá hơn”.

Đồng quan điểm với chuyên gia tư vấn VINACOSH, Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm cũng cho rằng Bộ Tài chính cần phải nâng mức tăng mức thuế thuốc lá lên khoảng 200% so thuế hiện nay thì mới có tác dụng trong việc giảm tiêu thụ thuốc lá.

“Hiện nay, theo quy định của Bộ Tài chính, mức thuế tiêu thụ đặc biệt là hơn 65% so với giá xuất xưởng thì tới năm 2020 cần phải hơn 130% thì đạt được các mục tiêu về sức khỏe và y tế. Ngoài ra, việc tăng theo một lộ trình như vậy thì theo ước tính của chúng tôi, trong tương lai giảm được gần 500 nghìn ca tử vong và nguồn thu của chính phủ ước tính mỗi năm có thể tăng thêm được khoảng hơn 10 nghìn tỷ đồng” - bác sĩ Lâm nhấn mạnh.

Khẳng định tác dụng của việc tăng thuế thuốc lá trong việc phòng chống tác hại của nó đối với cộng đồng trong giai đoạn hiện nay, PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Chánh văn phòng VINACOSH đề xuất Bộ Tài chính xem xét và điều chỉnh mức tăng thuế đối với thuốc lá trong thời gian tới, đồng thời kêu gọi cộng đồng tiếp tục chung tay cùng Bộ Y tế phòng chống tác hại của thuốc lá bằng những việc làm cụ thể như: xây dựng văn hóa không khói thuốc ở công sở, nơi công cộng và các danh lam thắng cảnh, giáo dục ý thức nói không với thuốc lá cho học sinh từ lớp mẫu giáo, đặc biệt đẩy mạnh công tác truyền thông để tạo một hiệu ứng mạnh mẽ hơn nữa trong cộng đồng vì một Việt Nam không khói thuốc.

Theo NDĐT