Thấy gì qua các vụ đình công gần đây

(Baonghean.vn) - Thời gian gần đây những vụ đình công của công nhân, người lao động trên địa bàn tỉnh Nghệ An ngày càng tăng lên với số lượng người tham gia ngày càng đông đảo. Tuy nhiên, đại đa số các cuộc đình công này đều là tự phát và không có sự xuất hiện của các tổ chức công đoàn…

Cuộc đình công mới nhất của người lao động tại Công ty thương mại và xây dựng Đông Bắc trên tuyến xe buýt Vinh – Đô Lương không phải là cuộc đình công đầu tiên ở công ty này. Trước đó, do có nhiều bất cập trong việc thực hiện chính sách chế độ cho nhân viên nên hàng trăm lao động đã tập trung tại chi nhánh của công ty ở Thành phố Vinh để đòi quền lợi. Sau cuộc bãi công này, nhờ có sự vào cuộc của Liên đoàn lao động tỉnh, công đoàn ngành và một số ban ngành liên quan nhiều yêu cầu chính đáng của người lao động đã được công ty thực hiện.

Tuy nhiên mới đây, sau dịp Tết Nguyên đán Nhâm Thìn, trước việc một số lái xe bị công ty chấm dứt hợp đồng nhiều công nhân lao động đã tỏ thái độ bất bình. Chính vì thế, trong các ngày 11,12/2 công nhân lao động ở đây đã tổ chức đình công. Ngay khi vụ đình công xảy ra, cũng như những cuộc đình công khác UBND tỉnh đã có văn bản chỉ đạo ngành giao thông, công an, liên đoàn lao động tỉnh và chi nhánh Tổng Công ty Thương mại và Xây dựng Đông Bắc phối hợp, kiểm tra và xử lý vấn đề.

Qua đó, sau ba ngày làm việc nhiều nhiều nội dung công nhân yêu cầu về việc tăng lương, về thời gian làm việc, về bảo hiểm xã hội, về bồi thường thiệt hại do xe bị tai nạ…đã được công ty tiếp nhận và xử lý giải quyết. Tuy nhiên cũng qua các buổi làm việc này, nhiều vấn đề hạn chế về phía người lao động cũng đã được bộc lộ - ông Phạm Khánh Hà – chủ tịch Công đoàn ngành Giao thông vận tải cho biết.

Đây trước hết là cuộc bãi công mang tính tự phát. Cũng chính bởi thế nên dù tham gia với số lượng đông, tờ rơi và đơn từ được gửi đến các cơ quan chức năng rầm rộ nhưng đến khi công ty có thông báo mời công nhân đến làm việc thì không có bất cứ một công nhân nào đứng ra đại diện để làm việc với các bên liên quan.

Sau đó, công ty phải vận động và nhắn tin đền từng người mới có 8 lao động đến làm việc. Việc không có tổ chức, không có người đứng đầu đứng ra đại diện cũng là trường hợp đã từng gặp ở cuộc bãi công ở công ty may Minh Anh – Kim Liên diễn ra vào tháng 4/2011. Thời điểm đó, dù ban lãnh đạo công ty và đại diện công đoàn Sở Công thương, Công đoàn tỉnh, Khu kinh tế Đông Nam đã thống nhất thành lập một diễn đàn để người lao động nói lên các đề xuất của mình.

Thế nhưng, tuy vẫn đang có hàng trăm người đứng tập trung tại công ty nhưng lại không ai đủ bản lĩnh đứng ra thay mặt anh em trong nhà máy để nói lên tiếng nói. Chứng kiến sự lúng túng, thiếu tổ chức của người lao động, một đại diện của Liên đoàn lao động tỉnh đã có ý kiến: Các cuộc đình công của người lao động ở Nghệ An còn quá thiếu kinh nghiệm so với những cuộc đình công của công nhân lao động ở các khu công nghiệp tại miền Nam. Lý do chính là người lao động ở tỉnh ta chưa biết phát huy những lợi thế của công đoàn cơ quan, chưa biết thông qua tổ chức công đoàn để tìm người đại diện. Vì thế, dù số lượng người tham gia đông nhưng lại thiếu một người đủ năng lực, có uy tín đại diện được đại đa số công nhân lao động nói lên mục đích và nguyện vọng của tập thể.

Thứ nữa, các cuộc đình công hiện nay chủ yếu đều do một số phần tử xấu xúi dục, ép buộc. Tại cuộc đình công của công ty xe buýt Đông Bắc, nguyên do xuất phát từ một số người bị công ty chấm dứt hợp đồng sau Tết.

Tìm thiểu thực tế được biết, những người này những ngày trước tết đã tự ý bỏ việc ở công ty để hợp đồng với những nhà xe ngoài do mức lương cao gấp 2, gấp 3 so với công ty trả. Do tự ý nghỉ việc quá 7 ngày không có lý do chính đáng nên việc cắt hợp đồng là lẽ đương nhiên. Lực lượng thanh tra của xe buýt Đông Bắc cũng đã ghi lại được nhiều hình ảnh các lái xe này tuy đang xin nghỉ ốm, có việc gia đình nhưng lại đang lái xe ở tuyến khác. Quá bức xúc, những người này đã thuê các phần tử xấu, chặn đường các tuyến xe buýt và buộc các công nhân đang lái xe phải tạm nghỉ việc. Ở công ty may Minh Anh – Kim Liên, những người đứng ra tổ chức bãi công cũng là những người thường xuyên không đạt chỉ tiêu, thường xuyên vi phạm quy định của công ty…

Theo ông Phạm Khánh Hà: Nếu xét trên góc độ pháp luật, những cuộc bãi công, đình công mang tính chất tự phát đều là những cuộc bãi công trái pháp luật. Tuy nhiên hiện nay không phải người lao động nào cũng nhận thức được điều đó. Một trong những nguyên do chính là hiện nay người lao động nắm được luật lao động còn quá ít, bản thân các công ty lại quan tâm đến vấn đề lợi nhuận hơn vấn đề này.

Do không hiểu luật nên tình trạng chung của các lao động khi kí hợp đồng đã không đọc kỹ các điều kiện ràng buộc, dẫn đến những mâu thuẫn phát sinh sau khi đi làm. Về phía các tổ chức công đoàn, hiện nay những công ty có quy mô lớn đều đã có nhưng đa phần người làm công tác công đoàn chủ yếu là cán bộ kiêm nhiệm. Lãnh đạo công đoàn đồng thời cũng là các vị trí chủ chốt trong công ty nên chưa thực sự gần gũi với anh em lao động, chưa thực sự sâu sát với quyền lời công ty. Điều đó, giải thích vì sao người lao động chưa thông qua tổ chức công đoàn để đại diện cho tiếng nói của mình và đó cũng là hạn chế của các tổ chức công đoàn hiện nay.

Mỹ Hà