Trà ướp hoa sen xứ Nghệ: 'Báu vật' tinh túy từ thiên nhiên
Trà là “báu vật” tinh tuý chắt lọc từ thiên nhiên, đặc biệt phải nhắc đến trà ướp hoa sen. Ở Nghệ An, trà ướp hoa sen được xem là một trong những loại trà thượng phẩm, nức tiếng từ xa xưa, góp phần tạo nên hương sắc riêng trong văn hóa trà Việt.
Trà là “báu vật” tinh túy chắt lọc từ thiên nhiên, đặc biệt phải nhắc đến trà ướp hoa sen. Ở Nghệ An, trà ướp hoa sen được xem là một trong những loại trà thượng phẩm, nức tiếng từ xa xưa; góp phần tạo nên hương sắc riêng trong văn hóa trà Việt.
Làng Sen - Nơi hội tụ tinh hoa đất trời
Từ xa xưa, hoa sen gắn bó với đời sống vật chất, tinh thần của người dân Việt Nam. Trong tâm thức của người Việt, hoa sen là biểu tượng của sự thuần khiết, trong sáng, thanh cao và còn được xem là quốc hoa, tượng trưng cho khí phách, bản sắc tâm hồn Việt.
Làng Sen (xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An) - quê hương của Bác Hồ kính yêu, nơi mà trong tâm thức của đồng bào cả nước đã là “quê chung”. Về “quê chung”, ai mà chẳng thả nhẹ bước chân qua những “rào râm bụt đỏ hoa quê”; ai mà chẳng nhẹ nhõm đứng trước đồng sen ngan ngát, hít căng lồng ngực hương thơm thanh cao của loài quốc hoa tươi đẹp.
Theo các bậc cao niên tại xã Kim Liên, tên Làng Sen - quê nội của Bác xuất phát bởi, nơi đây xưa kia có hai bàu sen mọc tự nhiên. Lấy tên hoa đặt tên cho làng, đẹp đến thế và cũng ý nhị đến thế, như một lời nhắc nhủ cháu con gìn giữ nếp sống khiêm nhường, thanh sạch muôn đời.
Cũng lạ lùng loài hoa bé nhỏ ấy, nom mong manh thế mà cũng mãnh liệt thế. Sen sinh trưởng trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, nở rực rỡ nhằm mùa nắng nóng, khô cằn. Loài sen Kim Liên, Nam Đàn, cứ mải miết, nỗ lực mà vươn mình lên từ cằn cỗi, như chính con người nơi đây. Phải chăng vì vậy mà sen được trồng ở xứ Nghệ sở hữu những phẩm chất khác biệt với sen ở những vùng khác về độ to của bông hoa, cánh hoa có màu hồng tươi thắm rực rỡ, hương thơm đậm đà đặc trưng.
Cây sen cũng là loài cây kỳ lạ, khi từ gốc đến ngọn chẳng có gì là không hữu ích. Nhiều bộ phận trên cây sen là dược liệu quý để chữa bệnh và bồi bổ sức khỏe con người. Nói chuyện sen thì nói mãi không hết, ca ngợi sen thì ca ngợi biết bao giờ nguôi. Loài hoa bé nhỏ vươn lên từ đầm lầy ấy đã “đi” vào ca dao, thơ phú, văn chương, điện ảnh…; “đi” cả vào trong bữa cơm thường ngày của người dân xứ Nghệ; và “đi” khắp muôn nơi, chuyên chở khát vọng đưa ẩm thực và du lịch Nghệ An vươn xa đến bạn bè thập phương.
Ngày nay, diện tích trồng sen ở xã Kim Liên ngày càng được mở rộng. Chính quyền, người dân xã Kim Liên đã xây dựng, tôn tạo các hồ sen nhằm tạo nên cảnh quan và phát triển kinh tế qua việc chế biến, bán các sản phẩm từ sen. Ước tính, tổng diện tích trồng sen ở Kim Liên vào khoảng 30 ha.
Tinh túy trà ướp hoa sen
Hương hoa sen là những gì tinh tuý nhất của trời đất hội tụ. Vì vậy, trà ướp sen là một vật phẩm quý giá, xưa kia chỉ những gia đình quyền quý mới có điều kiện thưởng thức.
Không mang nét hào hoa hình thức như trà sen nơi khác, không chặt chẽ quy cách thưởng trà cầu kỳ, mà trà sen xứ Nghệ lại ghi dấu ở sự dân dã, gần gũi, mộc mạc. Trà ướp hoa sen xứ Nghệ chỉ cần tập trung vào chất lượng trà và hoa sen, cùng kỹ thuật ướp và một vài lưu ý nhỏ khi pha là đã có được bình trà ngon. Nơi lý tưởng để thưởng thức trà sen có thể là dưới mái hiên hay ngay trên cánh đồng, trông ra hồ sen xanh ngát mênh mang gió. Người uống trà có thể ngắm cảnh, làm thơ, hàn huyên tâm sự hay trầm ngâm tự tại.
Ngay trên chính mảnh đất Làng Sen quê Bác, thương hiệu trà ướp hoa sen Phúc An Farm đã được hình thành và ra đời, bởi chính những con người sinh ra và lớn lên trên mảnh đất này.
Những búp trà sen Phúc An Farm được sản xuất từ những bông sen gieo trồng trên quê hương Bác Hồ, với sự chăm bẵm, dày công nghiên cứu tâm huyết của người con nơi đây. Do vậy, trà ướp hoa sen Phúc An Farm đã trở thành lựa chọn hàng đầu, không chỉ vì chất lượng mà còn bởi khả năng kết nối và thể hiện thành ý sâu sắc.
Các đầm sen của Phúc An Farm được canh tác hoàn toàn theo phương pháp hữu cơ. Sản phẩm trà sen Phúc An Farm đạt chứng nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh, cam kết không pha lẫn bất cứ loại hương liệu nào, chỉ có hương mộc của hoa sen. Quy trình sản xuất, trồng trọt, chăm bón, thu hái, sơ chế tạo ra thành phẩm đều được thực hiện nghiêm ngặt theo quy trình khép kín.
Hoa sen thường nở khi mặt trời mọc. Vì vậy, công đoạn hái sen cũng cần chọn đúng thời điểm vào sáng sớm tinh mơ khi trời vừa hửng sáng. Thời điểm này, hơi sương và tinh túy của đất trời còn đọng lại trong đài và nhụy của hoa sen, đó là khoảnh khắc để lưu giữ trọn vẹn hương thơm của sen. Hoa sen cũng phải chọn những bông hoa hàm tiếu, bung nở đủ độ, không nở to quá hoặc nhỏ quá. Với sự kỹ lưỡng trong việc tuyển chọn, thông thường trong số 300 - 400 bông sen thì người làm trà ở Phúc An Farm chỉ chọn được khoảng 100 bông đạt tiêu chuẩn.
Từng cánh sen, từng nhụy hoa đều được chọn lựa cẩn thận, không vội vã. Đó là khoảnh khắc mà người làm trà kết nối sâu sắc với đất trời, cảm nhận từng hơi thở của thiên nhiên. Họ như hòa vào nhịp điệu chậm rãi, tĩnh lặng của vũ trụ, để tìm thấy sự bình an trong tâm hồn.
Công đoạn quan trọng tiếp theo là lấy gạo sen, đòi hỏi sự tỉ mẩn, khéo léo và tinh tế. Gạo sen là những hạt trắng có hình dáng như hạt gạo, trên những nhụy vàng thanh mảnh. Đây là túi đựng hương của hoa sen. Lấy gạo sen cũng cần một không gian hoàn toàn kín, hạn chế quạt gió, tránh làm khô gạo, bay bớt hương cũng như bị các tạp chất lẫn vào. Những người làm trà cố gắng lấy gạo nhanh nhất khi hái sen từ đầm về, tránh ảnh hưởng hương sen. Phần gạo sen sau khi tách ra khỏi hoa sen được mang đi ướp cùng trà; cần từ 1.500 - 2.000 bông sen để lấy gạo ướp ra một kg trà sen.
Trà dùng để ướp sen cũng được tuyển chọn kỹ lưỡng. Loại trà mà Phúc An Farm lựa chọn để ướp hoa sen là trà Shan Tuyết cổ thụ của Hà Giang, mọc hoàn toàn tự nhiên trên đỉnh núi cao, mây mù che phủ quanh năm. Hay như sử dụng trà đinh, trà nõn tôm thượng hạng của Thái Nguyên. Mỗi loại trà mang lại hương vị khác nhau, tùy thuộc nhu cầu, khẩu vị, giúp khách hàng có thêm nhiều sự lựa chọn.
Công đoạn quan trọng không kém đó là ướp trà, xen kẽ một lớp trà là một lớp gạo sen rải đều trên mặt, sau đó được ủ hương trong khoảng từ 24h đến 48h, tùy thuộc vào nhiệt độ của phòng. Trong khoảng thời gian này các nghệ nhân sẽ liên tục kiểm tra, khi nào trà đạt hương sẽ chuyển sang công đoạn sấy. Đây là công đoạn quyết định thành phẩm trà có thành công hay không. Sấy làm sao cho trà ướp hoa sen vừa khô và ngát hương thơm mới đạt chuẩn.
Để có những sản phẩm chất lượng, Phúc An Farm đã đầu tư, trang bị máy móc tiên tiến, hiện đại, sử dụng công nghệ sấy thăng hoa. Quá trình sấy từ làm lạnh ở nhiệt độ sâu đến sấy thăng hoa cần đến 48- 60 giờ đồng hồ để có một mẻ trà chuẩn nhất, bông đẹp mà vẫn đượm hương. Với công nghệ sấy hiện đại này sẽ giúp giữ được trọn vẹn hương vị, vị trà và sen hoà quyện vào nhau, thấm nhuần tinh tuý đất trời. Cuối cùng thành phẩm sẽ được đóng gói vào túi chân không bảo quản kỹ lưỡng.
Ngoài cách ướp trà sen “gạo” như trên, còn có cách ướp trà sen “xổi”. Với cách ướp này sẽ rút ngắn được thời gian cho ra thành phẩm nhưng không thể bảo quản lâu dài như cách ướp trên. Người làm trà vẫn lựa chọn hái về những bông hoa hàm tiếu, đạt chuẩn vào lúc sáng sớm. Tiếp đến, trà nương nhẹ nhàng, khéo léo tách cánh sen và cho trà vào trong bông sen để ướp. Cuối cùng, bông sen sẽ được buộc chặt bằng lạt mềm và cắm vào nước. Qua đêm, sen nở cánh là đã ướp trà xong, có thể bỏ trà ra pha thưởng thức.
Với người làm trà, trà ướp hoa sen không chỉ là một sản phẩm hàng hoá, mà còn là ẩn chứa sâu kín một phần tâm hồn họ. Mỗi mẻ trà là một tác phẩm nghệ thuật, một biểu hiện của tình yêu và sự tận tụy. Khi hương sen lan tỏa, khi vị trà thấm đượm, người thưởng trà sẽ cảm nhận được không chỉ vị ngọt thanh của trà, mà còn là sự kiên nhẫn và lòng nhiệt huyết của người làm trà.
Anh Nguyễn Xuân Huy - nhà sáng lập Phúc An Farm chia sẻ: “Trà ướp hoa sen Phúc An Farm không chỉ là nông sản quê hương, mà còn chứa đựng linh hồn và hồn cốt của xứ Nghệ. Mỗi chén trà sen là sự kết tinh của đất trời và tâm hồn người dân nơi đây, mang đến một hương vị đậm đà, tinh tế; đồng thời thể hiện thành ý và sự trân trọng của người làm trà và người biếu tặng”.
