Trung Quốc đang làm gì để hiện thức hoá giấc mơ công nghệ 6G?

Cuộc đua giành vị trí dẫn đầu trong công nghệ di động thế hệ tiếp theo, 6G, đang diễn ra vô cùng khốc liệt. Các nhà nghiên cứu và doanh nghiệp viễn thông hàng đầu Trung Quốc đang dồn toàn lực để xây dựng nền tảng vững chắc cho tương lai. Với lợi thế vượt trội về nhân tài, bằng sáng chế và kinh nghiệm triển khai 5G, Trung Quốc đặt mục tiêu dẫn đầu trong cuộc đua nghiên cứu và phát triển 6G, bất chấp những thách thức địa chính trị ngày càng gia tăng.

Trong giai đoạn chuyển giao công nghệ đầy biến động, thế giới đang đứng trước ngưỡng cửa của một kỷ nguyên mới với sự ra đời của mạng 6G. Những bình luận sôi nổi gần đây càng khẳng định tầm quan trọng chiến lược của việc định hình các tiêu chuẩn và công nghệ cốt lõi cho thế hệ mạng tiếp theo. Mặc dù còn nhiều điều chưa rõ, nhưng có thể khẳng định rằng 6G sẽ mang đến những đột phá về tốc độ, độ trễ và băng thông, vượt xa những gì mà 5G có thể làm được

Công nghệ này hứa hẹn sẽ tạo ra một cuộc cách mạng trong kết nối toàn cầu, tích hợp liền mạch các hệ thống truyền thông trên không, trên biển và trên đất liền, mở đường cho những ứng dụng đột phá chưa từng có.

Trung Quốc đặt mục tiêu đưa công nghệ 6G vào ứng dụng thương mại vào năm 2030. Theo đó, Bộ trưởng Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc Jin Zhuanglong khẳng định: “Chúng tôi sẽ đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu và phát triển công nghệ 6G, hướng tới những đột phá công nghệ mang tính bước ngoặt”.

Những nỗ lực của Trung Quốc trong nghiên cứu và phát triển công nghệ 6G

Với quyết tâm dẫn đầu cuộc cách mạng công nghệ, các kỹ sư viễn thông Trung Quốc đã đạt được một thành tựu đáng ghi nhận khi xây dựng thành công mạng lưới thử nghiệm thực địa 6G đầu tiên trên thế giới tích hợp thông tin liên lạc và trí thông minh vào tháng 7 vừa qua. Đây được xem là một bước tiến quan trọng, mở ra những khả năng ứng dụng vô hạn trong tương lai của công nghệ 6G.

Theo nhóm nghiên cứu, mạng thử nghiệm thực địa 6G đã đạt được cải thiện gấp 10 lần về các số liệu truyền thông quan trọng, bao gồm dung lượng, phạm vi phủ sóng và hiệu quả mạng. Vì vậy, thử nghiệm này sẽ đóng vai trò là nền tảng tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức tiến hành nghiên cứu ban đầu các công nghệ then chốt 6G.

“Cuộc đua phát triển công nghệ 6G đang diễn ra vô cùng khốc liệt với sự tham gia của nhiều cường quốc như Liên minh châu Âu, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc. Tuy nhiên, với nền tảng hạ tầng 5G vững chắc và những tiến bộ vượt bậc trong nghiên cứu, Trung Quốc đang nắm giữ những lợi thế cạnh tranh đáng kể để dẫn đầu trong kỷ nguyên 6G”, ông Wen Ku, Tổng giám đốc Hiệp hội Tiêu chuẩn truyền thông Trung Quốc khẳng định.

Theo số liệu mới nhất từ Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc, với hơn 3,8 triệu trạm gốc 5G đã được lắp đặt, chiếm đến 60% tổng số trạm gốc 5G trên toàn cầu tính đến cuối tháng 5 vừa qua, Trung Quốc đang dẫn đầu thế giới về triển khai mạng lưới 5G. Sự phát triển thần tốc này đã giúp hơn 60% người dùng di động Trung Quốc được trải nghiệm công nghệ 5G hiện đại.

Đáng chú ý, hơn 94.000 ứng dụng 5G đã được triển khai tại Trung Quốc, bao phủ rộng khắp các ngành công nghiệp như sản xuất, khai thác mỏ, lưới điện, cảng biển và chăm sóc sức khỏe, cho thấy quy mô lớn của việc ứng dụng công nghệ này.

Ông Wen Ku chia sẻ: “Việc thúc đẩy triển khai 5G giống như xây dựng một cây cầu và con đường tốt cho 6G, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của 6G trong tương lai. Nói cách khác, 5G chính là nền tảng vững chắc để chúng ta tiến tới kỷ nguyên 6G”.

Trung Quốc cũng đã nhanh chóng nắm bắt cơ hội và giành được vị trí dẫn đầu trong cuộc đua công nghệ 6G. Theo một cuộc khảo sát năm 2021 của công ty truyền thông Nhật Bản Nikkei và công ty nghiên cứu Cyber ​​Creative Institute, Trung Quốc đã sở hữu tới 40,3% tổng số đơn xin cấp bằng sáng chế 6G trên toàn cầu, vượt xa các đối thủ cạnh tranh như Mỹ (35,2%), Nhật Bản (9,9%), Châu Âu (8,9%) và Hàn Quốc (4,2%). Điều này chứng tỏ Trung Quốc đã có một bước khởi đầu rất mạnh mẽ và đang nỗ lực không ngừng để duy trì vị thế tiên phong trong công nghệ này.

Trong ngành viễn thông, các quốc gia đi đầu về công nghệ di động thế hệ cũ thường có lợi thế tiên phong trong các thế hệ di động tiếp theo. Theo báo cáo của công ty tài chính China Galaxy Securities (Trung Quốc), điều này giúp họ dẫn dắt thị trường và thúc đẩy sự phát triển chung của ngành công nghiệp di động.

Ông Yang Guang, chuyên gia phân tích cấp cao tại công ty nghiên cứu và tư vấn công nghệ Omdia nhận định: “Trung Quốc xem mạng di động là hạ tầng cốt lõi và luôn đầu tư mạnh mẽ. Chính sách này giúp các nhà mạng thuộc sở hữu nhà nước hoàn thành tốt trách nhiệm xã hội, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các ngành công nghiệp liên quan”.

Trong khi đó, các nhà khai thác viễn thông tại châu Âu và Mỹ, với tư cách là các doanh nghiệp tư nhân, đặt lợi nhuận lên hàng đầu. Vì thế, họ thường ưu tiên cắt giảm chi phí vận hành hơn là đầu tư mạnh vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng mới, ông Yang Guang chia sẻ thêm.

Tăng cường hợp tác để thúc đẩy phát triển 6G

Trái ngược hoàn toàn với tư duy khép kín của một số quốc gia trong phát triển viễn thông, Trung Quốc đã nhấn mạnh rằng 6G đòi hỏi sự đồng thuận và hợp tác chặt chẽ của tất cả các bên liên quan trong ngành công nghiệp, học viện nghiên cứu và ứng dụng toàn cầu. Điều này sẽ tạo ra sức sống lớn hơn và bầu không khí đổi mới sôi động hơn.

Thứ trưởng Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc Zhang Yunming đã nhiều lần kêu gọi nỗ lực hơn nữa để tăng cường hợp tác quốc tế nhằm thúc đẩy việc xây dựng các tiêu chuẩn thống nhất toàn cầu về 6G.

Ông Wang Zhiqin, người đứng đầu Nhóm thúc đẩy IMT-2030 (6G), một tổ chức hàng đầu trực thuộc chính phủ nhằm thúc đẩy 6G và hợp tác quốc tế tại Trung Quốc cho biết, các công ty viễn thông của Trung Quốc và nước ngoài đều đã tham gia vào các cuộc thử nghiệm và kiểm tra kỹ thuật 6G tại Trung Quốc, vì 6G đang chuyển từ khái niệm sang giai đoạn quan trọng của những đột phá công nghệ tiềm năng.

Ông Wang Zhiqin cho biết, các công ty công nghệ lớn như Nokia Shanghai Bell, Ericsson, China Mobile, China Telecom, China Unicom, Huawei, ZTE, Vivo và Inspur đã tham gia vào các cuộc thử nghiệm và kiểm tra kỹ thuật 6G của Trung Quốc.

Sự phát triển 6G của Trung Quốc tuân thủ nguyên tắc hợp tác cởi mở, tăng cường trao đổi quốc tế và đã ký kết các thỏa thuận hợp tác với các đối tác tại Hàn Quốc, Châu Âu và Ấn Độ.

Vào tháng 2 vừa qua, một nhóm gồm 10 quốc gia, bao gồm Mỹ và Vương quốc Anh đã tuyên bố rằng họ đã xác nhận một bộ nguyên tắc để hỗ trợ phát triển mạng 6G an toàn và bền vững.

Dong Yifan, Trợ lý nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Châu Âu thuộc Viện Quan hệ quốc tế đương đại Trung Quốc có trụ sở tại Bắc Kinh, cho rằng cuộc đua giành ưu thế trong việc thiết lập tiêu chuẩn 6G đang trở nên khốc liệt. Ông nhận định: “Các nước phát triển do Mỹ dẫn đầu đang cố gắng đoàn kết để lấy lại vị thế dẫn đầu mà họ đã mất trong cuộc đua 5G. Họ hiểu rõ rằng 6G không chỉ là một công nghệ mới mà còn là một chiến trường quan trọng để thúc đẩy đổi mới và chuyển đổi công nghiệp toàn cầu”.

Hành động của Mỹ nhằm thành lập một nhóm nhỏ để kiềm chế Trung Quốc trong lĩnh vực viễn thông quốc tế không chỉ đơn thuần là một động thái cạnh tranh thông thường. Đây là một phần trong chiến lược bao vây toàn diện nhằm hạn chế sự phát triển của Trung Quốc, một quốc gia đang nổi lên như một cường quốc công nghệ hàng đầu thế giới.

Việc cô lập Trung Quốc khỏi hệ sinh thái viễn thông toàn cầu không chỉ gây tổn hại đến lợi ích của Bắc Kinh mà còn làm chậm quá trình đổi mới và phát triển của toàn ngành, bởi Trung Quốc đã và đang đóng góp những đóng góp đáng kể vào sự tiến bộ của công nghệ viễn thông.

Việc Mỹ gây sức ép lên các đồng minh như Vương quốc Anh để loại bỏ thiết bị viễn thông của các công ty Trung Quốc như Huawei và ZTE khỏi mạng 5G, dưới cái cớ lo ngại về an ninh quốc gia, thực chất là một cuộc chiến thương mại và công nghệ có tính chất chính trị cao.

Alex Sinclair, Giám đốc Công nghệ của Hiệp hội các nhà khai thác thông tin di động toàn cầu (GSMA), đã lên tiếng cảnh báo về nguy cơ “sân nhỏ, hàng rào cao” trong quá trình phát triển công nghệ 6G. Ông nhấn mạnh rằng sự cô lập trong lĩnh vực này sẽ là một bước thụt lùi nghiêm trọng, gây ảnh hưởng tiêu cực đến toàn bộ ngành công nghiệp di động.

Thay vào đó, Sinclair kêu gọi một sự hợp tác toàn cầu, nơi các nhà mạng, giới học thuật, các viện nghiên cứu và các công ty công nghệ cùng chung tay xây dựng các tiêu chuẩn 6G, nhằm khai thác tối đa tiềm năng của công nghệ thế hệ tiếp theo.

Các nhà mạng viễn thông lớn đang tích cực thử nghiệm công nghệ 6G

Huang Yuhong, Tổng giám đốc Viện nghiên cứu di động Trung Quốc đã khẳng định rằng cuộc đua phát triển công nghệ 6G đang bước vào giai đoạn nước rút. Theo ông, Trung Quốc đặt mục tiêu đưa 6G vào ứng dụng thương mại vào năm 2030, trong khi tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế về phát triển công nghệ viễn thông (3GPP) dự kiến sẽ bắt đầu thảo luận về các tiêu chuẩn 6G từ năm 2025.

Với thời gian gấp rút như vậy, các hoạt động nghiên cứu và phát triển 6G trên toàn cầu nói chung và Trung Quốc nói riêng đang được tiến hành, hứa hẹn sẽ mang đến những đột phá công nghệ đáng kinh ngạc.

Theo đó, China Mobile, nhà mạng viễn thông lớn nhất thế giới tính theo số lượng thuê bao điện thoại di động, đã phóng thành công vệ tinh đầu tiên trên thế giới để thử nghiệm kiến trúc 6G vào tháng 2 vừa qua, đánh dấu cột mốc trong nỗ lực khám phá công nghệ truyền thông mặt đất và không gian tích hợp.

Vệ tinh thử nghiệm quỹ đạo tầm thấp của Trái Đất (LEO) là vệ tinh đầu tiên sử dụng kiến trúc thiết kế 6G, được phát triển chung bởi China Mobile và Viện Đổi mới vệ tinh siêu nhỏ thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc.

China Mobile cho biết, hệ thống này sử dụng phần mềm và phần cứng trong nước, hỗ trợ tái thiết phần mềm trên quỹ đạo, triển khai linh hoạt các chức năng mạng lõi và quản lý tự động, nâng cao hiệu quả và độ tin cậy của hoạt động mạng lõi vệ tinh trên quỹ đạo.

Bay quanh quỹ đạo Trái Đất ở độ cao khoảng 500 km, các vệ tinh này có những ưu điểm như độ trễ thấp và tốc độ truyền dữ liệu cao so với vệ tinh quỹ đạo tầm cao. Là một nền tảng quan trọng cho các mạng lưới tích hợp không gian và mặt đất trong tương lai, các vệ tinh quỹ đạo tầm thấp có thể giải quyết những khó khăn về vùng phủ sóng mà các mạng di động mặt đất đang gặp phải nhằm cung cấp dịch vụ internet vệ tinh băng thông cao hơn trên toàn cầu.

China Mobile cho biết họ có kế hoạch tiến hành các thí nghiệm trên quỹ đạo dựa trên các vệ tinh thử nghiệm này, đẩy nhanh quá trình tích hợp và phát triển các ngành công nghệ từ không gian đến mặt đất.

“Để hiện thực hóa thương mại 6G vào năm 2030, các trạm gốc để hình thành mạng 6G phải sẵn sàng vào khoảng năm 2029”, ông Huang nói thêm.

Theo báo cáo của công ty phân tích thị trường Market Research Future, thị trường 6G toàn cầu dự kiến ​​sẽ đạt 340 tỷ USD vào năm 2040, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm trên 28% trong giai đoạn 2031-2040.

Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, đặc biệt là Trung Quốc, nơi chú trọng hơn đến truyền thông vệ tinh và những cải tiến công nghệ liên quan sẽ dẫn đầu xu hướng này, báo cáo của Market Research Future cho biết.

Bên cạnh đó, China Unicom, một công ty viễn thông lớn khác của Trung Quốc cũng đang nỗ lực khám phá các công nghệ tiềm năng chính cho 6G. Công ty dự kiến ​​sẽ hoàn thành nghiên cứu kỹ thuật và khám phá các kịch bản ứng dụng ban đầu cho công nghệ 6G vào năm 2025.

China Unicom cho biết họ sẽ thúc đẩy sự hợp tác chặt chẽ giữa ngành công nghiệp, cộng đồng học thuật và các viện nghiên cứu để thực hiện đổi mới hợp tác trong công nghệ và kiến ​​trúc mạng 6G.

Trước đây, các công ty Trung Quốc đã làm việc với các tổ chức quốc tế để thiết lập các tiêu chuẩn cho công nghệ 3G, 4G và 5G. Để thúc đẩy việc hình thành các tiêu chuẩn 6G thống nhất trên toàn cầu, Trung Quốc cũng nên tiếp tục tăng cường quan hệ đối tác và hợp tác với các đối tác nước ngoài.

Nâng cấp quan trọng đối với 5G

Trong khi ứng dụng thương mại của 6G vẫn còn là câu chuyện của vài năm nữa, các công ty viễn thông Trung Quốc cũng đang nỗ lực phát triển công nghệ 5.5G (5G-Advanced), đây là bản nâng cấp quan trọng cho mạng 5G về chức năng và phạm vi phủ sóng, đồng thời mở đường cho các công nghệ 6G. Chẳng hạn, 5G-Advanced có tốc độ đường xuống tối đa 10 gigabit mỗi giây để đáp ứng các yêu cầu dịch vụ ngày càng đa dạng.

Wang Tao, Giám đốc điều hành của Tập đoàn công nghệ Huawei cho biết, hơn 60 nhà khai thác viễn thông và đối tác trên toàn cầu đã công bố sự ra mắt của 5G-Advanced và hơn 30 thiết bị hỗ trợ 5G-Advanced sẽ ra mắt trong năm nay, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong kỷ nguyên số.

Ông Wang Tao cho biết, 5G-Advanced là con đường cho ngành công nghiệp di động bảo vệ các khoản đầu tư hiện có, đồng thời tạo ra các cơ hội kinh doanh mới. Ông kêu gọi liên tục cải tiến công nghệ 5G-Advanced để duy trì sức sống cho ngành công nghiệp 5G và hiện thực hóa tầm nhìn thay đổi xã hội của công nghệ.

Song song với việc thương mại hóa 5G-Advanced ngày càng mạnh mẽ, trí tuệ nhân tạo (AI) đang mở ra những chân trời mới cho ngành viễn thông. Theo nhận định của lãnh đạo Huawei, năm 2024 là năm chứng kiến sự giao thoa sâu sắc giữa 5G-Advanced và AI ngay trên các thiết bị di động, mở ra kỷ nguyên mới nơi các dịch vụ thông minh trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày.