Về mường, vui Tết đoàn kết

(Baonghean) - Từ sáng sớm, khắp các nẻo đường trên những bản làng vùng cao vang vọng tiếng cồng chiêng. Mỗi khi tiếng cồng, tiếng chiêng vang lên với những âm thanh trầm bổng vang vọng núi rừng, như âm vang dòng suối, lan xa trong thung lũng vọng lại những âm thanh giao thoa cùng núi trời. Tiếng cồng, tiếng chiêng ngân lên da diết như mời gọi mọi người con của bản mường về với Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc...

Trong âm thanh rộn rã của tiếng cồng chiêng, dìu dặt tiếng sáo và những điệu xòe Thái như mời gọi, ông Nguyễn Lê Lợi - Chủ tịch MTTQ huyện Con Cuông cho biết: Năm nay, huyện chọn tổ chức Ngày hội Đại đoàn kết tại bản Nưa xã Yên Khê. Bản Nưa vẫn còn đó những mái nhà sàn cổ, tiếng hát lăm và điệu lăm vông truyền qua bao thế hệ, tạo nên sức cuốn hút với cộng đồng.

Hội rượu cần ở bản Nưa.

Bản Nưa nằm trên tuyến đường từ Quốc lộ 7A vào 2 xã Môn Sơn, Lục Dạ, vùng Mường Quạ xưa. Bản Nưa cùng với bản Tờ, Nà Pha, Tân Hương được người dân lân cận gọi với cái tên chung là Mường Xiềng. Nhưng những cụ cao tuổi nhất cũng chẳng ai nhớ được trung tâm mường ở đâu, và người đứng đầu cái thiết chế bản mường cũ trong vùng là ai. Người ta chỉ biết rằng mường Xiềng có bản Nưa, ngày trước gọi là bản Xiềng Noong, bởi có một cái ao lớn. Người ta kể rằng, xưa kia đây là nơi giặc áo đen giết chết vô số binh sỹ và người dân, máu chảy thành đầm. Cảnh binh đao xưa đã đi vào huyền thoại, những trận bom Mỹ trút xuống bản làng cũng đã qua gần nửa thế kỷ nay. Bây giờ bản Nưa đang vươn mình xây dựng bản làng. Những lần chạy xe máy trên tuyến đường vào Mường Quạ, đi qua những vườn cam trĩu quả, đồng lúa và vườn chè ngát xanh chạy mãi tận chân núi Pù Ông, tôi lại thấy dâng lên một niềm vui khó tả.

Hôm nay, trong cái se lạnh của buổi sáng đầu đông, những nẻo đường ở bản Nưa như tấp nập hơn. Ai cũng chung một niềm vui Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc ở khu dân cư. Già Lượng vốn là cán bộ Hội Nông dân huyện nghỉ hưu, được “dân bầu, xã cử” làm Trưởng ban công tác mặt trận. Già cho biết: Bản có 152 hộ, hiện chỉ còn lại 18 hộ nghèo. Đó là nhờ người dân đã biết nỗ lực vươn lên trong cuộc sống. Ai cũng chăm lo trồng cam, trồng chè, cải thiện thu nhập. Trưởng bản Vi Văn Giao khoe: 10 năm về trước, có một đoàn khách du lịch nước ngoài tìm đến leo núi Phá Phầng rồi chọn bản Nưa làm nơi nghỉ chân. Sau đó, họ còn có nhiều lần ghé thăm vì cảm mến tình người, những mái nhà sàn, điệu dân ca và những món ngon nơi đây. Thế là từ đó bản Nưa thành một trong những điểm du lịch cộng đồng ở vùng cao được tổ chức UNESCO công nhận. Dẫu chỉ có mỗi năm vài lượt ghé thăm, nhưng những vị khách xa thường mang lại động lực cho dân bản trong việc bảo tồn sinh hoạt cộng đồng. Tôi bước chân vào ngày hội trong những ý nghĩ vui, nâng chén rượu đầy trong Ngày hội Đại đoàn kết, trong điệu cồng chiêng rộn rã, trong lời ca tha thiết: “Tôi là con nai tìm về chốn cũ, con chim “nộc pàu” trở lại bãi ăn xưa”. Tiếng chiêng ngân lên những vòng lăm vông như xiết chặt thêm mối thâm tình đoàn kết. Bản đã thực sự vào hội...

Rời Bản Nưa tôi sang thăm mường Khủn Tinh. Hôm nay, người dân bản Cáng, xã Châu Đình (Quỳ Hợp) đang náo nức vui “Tết” đoàn kết. Đường vào Bản Cáng còn gian nan. Những đợt mưa vừa qua khiến con đường thêm lầy lội. Dẫu vậy, niềm háo hức đến với ngày hội vẫn thúc giục chúng tôi vượt đường xa vào với bản Cáng. Nhà văn hóa cộng đồng bản từ sáng đã rất đông người đến vui hội. Những phụ nữ Thái rực rỡ trong trang phục truyền thống với nụ cười tươi; những cụ già móm mém nhai trầu; những em nhỏ xúng xính trong bộ quần áo mới... Tất cả đều tề tựu đông đủ. Ngày vui này, bên chóe rượu cần nồng đượm, người già kể cho lớp trẻ nghe về sự tích mường Khủn Tinh; về truyền thống, bản sắc tốt đẹp của dân tộc; về sức mạnh đoàn kết của bà con dân bản… để từ đó, thấy thêm yêu, thêm quý, thêm gắn bó với bản mình, thêm bền chặt tình làng, nghĩa xóm, cùng chung sức, đồng lòng dựng xây bản làng ấm no, giàu đẹp.

Phụ nữ Thái bản Cáng múa sạp trong Ngày hội Đại đoàn kết.

Bản Cáng hiện có 98 hộ dân với 452 nhân khẩu; 100% hộ dân thuộc đồng bào dân tộc Thái. Trong những năm qua, nhờ sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, đời sống vật chất, tinh thần của bà con dân bản không ngừng được nâng cao. Đến thời điểm này, tổng thu nhập của xóm đạt 6,2 tỷ đồng. Trong đó, thu nhập từ cây mía đạt 5,2 tỷ đồng. Thông qua các phong trào phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, đến nay, tỷ lệ hộ nghèo của bản Cáng giảm còn 27,5%. Thực hiện cuộc vận động Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam phát động, thời gian qua, nhân dân bản Cáng tiếp tục giữ vững danh hiệu đơn vị văn hóa, cảnh quan, môi trường làng bản sạch đẹp, năm 2014, bản không có người sinh con thứ 3, không có tệ nạn xã hội, không có người nghiện ma túy. Trong chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, ở bản Cáng có 15 hộ tự nguyện hiến đất mở đường với tổng diện tích gần 2.500m2.

Năm nay, trong Ngày hội Đại đoàn kết, người dân bản Cáng làm lễ cúng trâu, chỉ là một con trâu nhỏ cho người dân vui hội. Vui và vinh dự hơn, năm nay, người dân bản Cáng được đón cán bộ tỉnh về chung vui; được nhận quà tỉnh tặng, được nghe lãnh đạo tỉnh dặn dò, gửi gắm. Nhịp múa sạp như thêm say sưa hơn bên những chóe rượu cần, bản làng như nhộn nhịp, đoàn kết hơn trong điệu múa sạp rộn ràng…

Hữu Vi