Về xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc những ngày tháng 11, người trồng cam nơi đây như chộn rộn hơn vì đã bước vào mùa “ăn cả năm” nên ai cũng tất bật chăm sóc những gốc cam quý, là nguồn thu nhập chính sau cả năm dài đầu tư, chăm chút. Mặc dù vậy, theo bà con chia sẻ thì vụ cam năm nay vẫn nhiều khó khăn.
Vừa nhặt xong khoảng 10 quả cam rụng để gọn vào góc vườn, bà Nguyễn Thị Liễu, xóm Phượng Sơn, xã Nghi Diên cho biết: Thời điểm cam ra hoa, đậu quả, ai cũng phấn khởi vì thấy số lượng quả trung bình mỗi cây năm nay cao hơn so với các năm trước. Những tưởng bà con sẽ có một mùa bội thu thì những trận mưa lớn cuối tháng 9 vừa rồi đã khiến các vườn cam bị úng nước, đặc biệt là những vườn ở khu vực trũng. Sau khi nước rút xuất hiện tình trạng cam rụng dù vỏ vẫn còn xanh mởn. Đến nay, dù số lượng quả rụng đã giảm bớt nhưng nguồn thu của bà con cũng giảm mạnh.
Nói rồi, bà Liễu chỉ tay vào một gốc cam nằm sát cạnh tường rào, ngậm ngùi: Như gốc này ước tính cũng gần 200 quả, cho thu nhập cả chục triệu đồng. Vậy mà sau những trận mưa, ngày nào cũng có quả rụng, đến nay chỉ còn khoảng 80 quả đang treo trên cây, không biết có duy trì được đến Tết hay không…
Cách đó không xa, gia đình bà Nguyễn Thị Thắm ở xóm Phượng Sơn cũng trong tình cảnh tương tự. Nhà bà Thắm có 120 gốc cam Xã Đoài lòng vàng từ 4 - 6 năm tuổi, dù đã chủ động theo dõi diễn biến thời tiết, đào rãnh thoát nước cạnh ao gần vườn nhưng vườn cam của bà Thắm cũng không tránh khỏi thiệt hại.
Bà Thắm chia sẻ: “Đặc tính của cây cam là không chống chịu với ngập úng. Đây là năm thứ 2 liên tiếp, bà con trồng cam xã Nghi Diên phải đối mặt với thời tiết bất lợi trong mỗi vụ cam… Riêng gia đình tôi, số lượng cam bị rụng ước tính hàng trăm quả kể từ đợt mưa cuối tháng 9 đến nay”.
Không chỉ khó khăn về thời tiết mà hiện nay, những gốc cam Xã Đoài tại Nghi Diên lại bị tấn công bởi côn trùng, trong đó nhiều nhất là ruồi vàng. Côn trùng này xuất hiện từ thời điểm quả còn non, dùng ống hút của mình đục xuyên qua lớp vỏ của cam, làm cho quả bị hư hỏng và rụng sớm. Vết bị đục có màu đen, mềm, ứ nhựa kích thước nhỏ, khó phát hiện. Chỉ khi nhìn kỹ trên mặt vỏ quả xuất hiện vết thâm đen thì việc phòng trừ đã muộn.
Mặc dù vậy, cách phòng tránh loại côn trùng này rất khó vì nếu sử dụng thuốc bảo vệ thực vật thì sẽ ảnh hưởng đến chất lượng cam, đối với các biện pháp thủ công như bọc quả lại, hay chong đèn để thu hút ruồi bay xa khỏi vườn cam cũng chưa đạt được hiệu quả cao. Do đó, người trồng cam Xã Đoài năm nay đang gặp "khó khăn kép" khi vừa lo quả rụng, vừa đối phó với côn trùng phá cam.
Được biết, trên địa bàn xã Nghi Diên hiện nay có hàng chục hộ trồng cam Xã Đoài lòng vàng với diện tích khoảng 30ha. Để duy trì sự phát triển ổn định, phòng trừ các loại sâu bệnh, gìn giữ giống cam quý, chính quyền địa phương đang khuyến cáo bà con chăm sóc theo hướng hữu cơ, vừa giúp cây phát triển tốt vừa bảo vệ môi trường lâu dài.
