Vững vàng "cây cao bóng cả"
(Baonghean) - Người cao tuổi (NCT) là dấu nối giữa thời kỳ kháng chiến và thời kỳ xây dựng bảo vệ Tổ quốc. Cho dù ở thời kỳ nào thì người cao tuổi cũng đều có những đóng góp, cống hiến cho gia đình và xã hội. Phát huy truyền thống "Kính lão đắc Thọ", những năm qua, cuộc vận động toàn dân chăm sóc người cao tuổi được gia đình và các cấp, ngành, địa phương quan tâm với nhiều hoạt động thiết thực.
Giữ nếp nhà, dựng phong trào
Cụ Nguyễn Bá Vinh (Cát Văn, Thanh Chương) năm nay đã ngoại 80, niềm tự hào lớn nhất của cụ là các con đều trưởng thành, các cháu chăm ngoan học giỏi. Cụ luôn mẫu mực trong mọi tác phong, sinh hoạt hàng ngày để con cháu noi theo. Đều đặn mỗi buổi sáng, cụ dậy tập thể dục; tuổi già sức yếu, cụ chọn cho mình những công việc nhẹ nhàng để làm; thường xuyên răn dạy con cháu nói điều hay, làm việc nghĩa; đôn đốc các cháu học hành. Liên tục nhiều năm liền gia đình cụ được công nhận là gia đình văn hóa điển hình của xã, của huyện; các cháu biết kính trên nhường dưới; gia đình hòa thuận, yên vui; nề nếp gia phong được giữ vững.
Gia đình cụ Lò Thị Tiến (90 tuổi, bản Luồng, xã Châu Bính, Quỳ Châu) có 4 thế hệ cùng chung sống. Với trải nghiệm gần trọn cuộc đời, cụ luôn răn dạy con cháu sống hiếu thuận với ông bà, cha mẹ; giáo dục truyền thống gia tộc cho con cháu; động viên con cháu giữ vững hòa khí. Do đó, dù trong nhà có tới 4 thế hệ cùng chung sống, quan niệm sống, lối sống dù có khác nhau, nhưng chưa bao giờ để xảy ra bất hòa, gia đình cụ được suy tôn là gia đình truyền thống tiêu biểu của huyện. Trong mỗi gia đình, NCT đóng vai trò quan trọng, họ là cái gốc, là tấm gương để con cháu noi theo; là yếu tố quyết định nề nếp gia phong trong mỗi nhà. Những năm qua, phong trào "Ông bà mẫu mực, con cháu thảo hiền" được hội viên NCT phát huy có hiệu quả, trên 90% gia đình hội viên đạt danh hiệu gia đình văn hóa.
Không chỉ "giữ nếp nhà", NCT còn là trụ cột trong việc bảo tồn, gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc ở các địa phương. Không "đành lòng" để các giá trị văn hóa của dân tộc mình bị lãng quên, người cao tuổi ở Quỳ Hợp, với niềm đam mê và trách nhiệm của mình đang nỗ lực tìm mọi cách để lưu truyền, gìn giữ "vốn xưa" của dân tộc. Hội người cao tuổi huyện tham mưu cho chính quyền địa phương thành lập các CLB "Sống vui, khỏe, có ích", trong đó lấy hoạt động sinh hoạt văn hóa, văn nghệ làm nòng cốt, mỗi chi hội người cao tuổi ở thôn, bản thành lập một tổ văn nghệ, phục vụ các hoạt động lễ hội, văn hóa tại địa bàn mình. Tiêu biểu có nghệ nhân Trương Sông Hương (làng Dũa, Thọ Hợp), nghệ nhân Vi Thị Phiên (Mường Ham, Châu Cường). Ở Con Cuông hiện có 12 CLB văn hóa Thái do các cụ sáng lập và đảm nhận vai trò chủ nhiệm, điển hình có các cụ Lương Văn Nghiệp (bản Cằng, xã Môn Sơn) chuyên sưu tầm, chế tác các nhạc cụ dân tộc; cụ Vi Thị Lan (bản Tờ, xã Yên Khê) tích cực truyền dạy cho lớp trẻ trong thôn, trong xã các làn điệu dân ca Thái. Hiện nay, các CLB văn hóa, văn nghệ ở các địa phươngtrên địa bàn tỉnh đều do NCT chủ nhiệm. Họ tự nguyện mở các lớp dạy dân ca, dân nhạc, dân vũ cho những người đam mê, cho lớp trẻ; bày vẽ, chỉ dẫn cho thế hệ sau cách ủ rượu cần, cách làm các món ăn truyền thống, cách dệt thổ cẩm, cách trang trí váy áo... Chính NCT là những người "giữ lửa" cho các giá trị văn hóa đặc sắc đó.
Đội Văn nghệ NCT phường Lê Mao (TP.Vinh).
Người cao tuổi đóng vai trò nòng cốt trong các phong trào khuyến học, khuyến tài ở địa phương. Điển hình như cụ Cao Kim Sơn (giáo viên về hưu ở Khai Sơn, Anh Sơn) là người khơi nguồn cho phong trào "Tiếng trống khuyến học". Với vai trò là người cán bộ khuyến học, thầy thường xuyên thúc giục con em trong thôn, trong xã vươn lên học tập, bỏ tiền túi tặng thưởng cho những em vượt khó học giỏi; bỏ công sức đi kêu gọi, vận động học trò cũ tặng học bổng, máy vi tính cho các trường khó khăn trên địa bàn huyện. Chỉ tính riêng trong năm 2011 này, thầy đã vận động được trên 200 triệu đồng tặng gần 40 bộ máy vi tính cho các trường vùng khó Đức Sơn, Lạng Sơn, Bình Sơn. Hay như cụ Hoàng Nghĩa Hội dù cận kề tuổi 80 nhưng vẫn đảm nhận vai trò Phó Chủ tịch thường trực Hội Khuyến học Nghĩa Đàn, tích cực vận động Quỹ khuyến học, vận động học sinh bỏ học trở lại trường... Tính đến nay, trong tổng số hơn 35.000 hội viên khuyến học trên địa bàn tỉnh thì có hơn 120.000 hội viên là người cao tuổi; 100% Ban khuyến học dòng họ đều do người cao tuổi làm trưởng ban...
Với kinh nghiệm qua nhiều năm công tác, người cao tuổi tích cực tham gia vào phong trào xây dựng Đảng, chính quyền địa phương. Số người cao tuổi tham gia công tác đảng, chính quyền trên địa bàn tỉnh đến nay có gần 3.600 người; mặt trận và các đoàn thể khác trên 10.000 người; tổ an ninh nhân dân: 5.366 người; tổ hòa giải: 8.771 người... Cụ Nguyễn Hữu Hùng, Chủ tịch Hội NCT phường Lê Mao (TP.Vinh) cho biết: "Hầu hết khối trưởng, bí thư chi bộ trên địa bàn phường đều do người cao tuổi đảm nhận, 70% ngõ phố văn minh do NCT làm ngõ trưởng. Với kinh nghiệm công tác lâu năm, với uy tín của mình, các cụ đã đóng góp tích cực vào phong trào khối, phố..."
Phát huy vai trò "Tuổi cao gương sáng", các cụ còn đi đầu trong phong trào "Sản xuất kinh doanh giỏi". Hiện, toàn tỉnh có trên 184.000 người cao tuổi trực tiếp tham gia lao động sản xuất (chiếm 55% tổng số NCT). Trong đó có trên 112.000 người cao tuổi là chủ hộ sản xuất kinh doanh; hơn 1.570 người là chủ các trang trại và hợp tác xã sản xuất; gần 400 cụ là chủ các doanh nghiệp. Trong thời gian qua, các cấp Hội đã tổ chức suy tôn gần 16.300 NCT làm kinh tế giỏi. Điển hình như cụ Lê Tiến Đàm (Nghĩa Bình, Nghĩa Đàn), thành lập công ty TNHH sản xuất gạch tuy-nen, doanh thu mỗi năm 5-6 tỷ đồng, tạo công ăn việc làm cho hàng chục lao động. Đó là ông Vi Tuyền Quynh (bản Tân Lập, xã Thanh Sơn, Thanh Chương), khi về tái định cư ở quê mới, ông đã đi đầu trong việc khai hoang ruộng nước, tận dụng đất vệ đồi trồng chè, trồng sắn... cải thiện cuộc sống; vận động bà con làm theo mình, từng bước khắc phục khó khăn. Ông được bà con dân bản coi là "khuyến nông viên" của bản...
Thời gian qua, người cao tuổi trong toàn tỉnh luôn gương mẫu đi đầu trong mọi phong trào, hoạt động, đóng góp không nhỏ trong việc gìn giữ nề nếp gia phong, xây dựng đời sống văn hóa, xây dựng chính quyền và tiên phong phát triển kinh tế.
CLB "Thái cực trường sinh" của NCT phường Trường Thi (TP.Vinh).
Xã hội hóa chăm sóc người cao tuổi
Bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe người cao tuổi là hoạt động nhân đạo, trực tiếp bảo đảm nguồn nhân lực quý cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đó cũng chính là một trong những chính sách ưu tiên hàng đầu của Đảng và Nhà nước ta với các bậc cao niên. Cuộc vận động "Toàn xã hội chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi" nhận được sự quan tâm, hưởng ứng của các cấp, các ngành, các tổ chức đoàn thể và cá nhân trong toàn tỉnh.
Thực hiện NĐ 67/2007/NĐ-CP về trợ cấp hàng tháng cho các cụ đủ 80 tuổi trở lên, hiện toàn tỉnh có gần 26.000 người hưởng chế độ, với số tiền chi trả hàng tháng khoảng 4,7 tỷ đồng; trên 115.000 người cao tuổi được cấp thẻ BHYT; bình quân mỗi năm có khoảng 365.000 lượt NCT được khám và cấp phát thuốc miễn phí. Trong 3 năm qua, đã xóa 2.596 nhà tạm cho người cao tuổi nghèo với kinh phí gần 14 tỷ đồng; quyên góp được gần 4 tỷ đồng quỹ "Một triệu áo ấm tặng người cao tuổi nghèo" cơ bản tặng đủ áo ấm cho NCT nghèo trong toàn tỉnh. Đây là hoạt động mang ý nghĩa nhân văn cao cả, thể hiện sự quan tâm, chăm sóc của xã hội đối với NCT kém may mắn trong xã hội, động viên họ sống vui, khỏe, có ích.
Truyền thống "Mừng Thọ đầu năm" đã trở thành nét đẹp ở mỗi khối, phố, làng, bản. Vào dịp Tết đến, Xuân về, hàng vạn bậc cao niên trên địa bàn tỉnh lại háo hức chờ đón lễ mừng Thọ do con cháu, các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương tổ chức với nghi lễ trang trọng, không khí đầm ấm, vui tươi. Đây cũng là dịp để con cháu tỏ rõ lòng hiếu thuận với ông bà, cha mẹ; thể hiện đạo lý 'Kính già, già để tuổi cho" của dân tộc
Bắt đầu từ năm 2005, UBND tỉnh cho phép các cấp Hội NCT lập Quỹ chăm sóc NCT. Đến nay, toàn tỉnh có 90% xã, phường có quỹ. Bằng các hình thức như: đóng góp của nhân dân; vận động con cháu; kêu gọi các doanh nghiệp... đến nay, đã vận động được trên 25 tỷ đồng. Từ nguồn quỹ này, các địa phương tổ chức các hoạt động như: thăm hỏi các cụ khi ốm đau, hoạn nạn; hỗ trợ vốn không hoàn lại cho hội viên nghèo; tổ chức các hoạt động phúc lợi xã hội dành cho NCT... Điển hình trong việc vận động và sử dụng quỹ có các huyện: Thanh Chương; Diễn Châu, Quỳnh Lưu... Đặc biệt, quỹ "Chăm sóc phụng dưỡng ông bà, cha mẹ được mọi gia đình hưởng ứng. Hàng tháng, con cháu đóng góp tiền phụng dưỡng cha mẹ an hưởng tuổi già; gửi tiết kiệm cho các cụ... Theo số liệu từ Ban đại diện NCT tỉnh, hiện 11 huyện thành lập được quỹ "Chăm sóc phụng dưỡng ông bà, cha mẹ" với số tiền gần 46 tỷ đồng.
Nhằm tạo môi trường giao lưu, gặp gỡ cho người già, động viên các cụ "sống vui, khỏe, có ích", các cấp Hội duy trì hoạt động hiệu quả gần 2.500 CLB như: CLB Thể dục thể thao, CLB Thái cực trường sinh, CLB Dưỡng sinh; CLB sức khỏe NCT; CLB thơ, CLB Văn nghệ.... thu hút đông đảo hội viên tham gia. Đồng thời, theo định kỳ tổ chức cho các cụ đi tham quan các di tích lịch sử; thăm lại chiến trường xưa, kết hợp với an dưỡng, nghỉ mát.
Bên cạnh đó, Ban đại diện NCT tỉnh kêu gọi các tổ chức, doanh nghiệp quan tâm chăm sóc NCT. Nhân các ngày lễ, tết, BĐD Hội NCT các huyện, thành phố phối hợp với ngành Y tế, Hội Chữ thập đỏ tổ chức ngày hội tư vấn sức khỏe, khám bệnh và cấp phát thuốc miễn phí tại các xã, phường, thị trấn. Phối hợp với các công ty dược uy tín như: Công ty cổ phần Traphaco, Công ty cổ phần Sao Thái Dương, Công ty cổ phần Dược phẩm Đông Á, Bệnh viện Đa khoa tỉnh... tổ chức nhiều lớp truyền thông chăm sóc sức khỏe, bồi dưỡng kiến thức phòng tránh một số bệnh người già thường gặp, cách sơ cấp cứu tại nhà, hướng dẫn trồng và sử dụng cây thuốc nam chữa bệnh cho hội viên người cao tuổi.
Những nỗ lực quan tâm, chăm sóc người cao tuổi về mọi mặt của lãnh đạo và nhân dân trong thời gian qua đã tạo nguồn động viên to lớn đối với các cụ, giúp các cụ sống vui, sống khoẻ, an hưởng hạnh phúc tuổi già. Qua đó, người cao tuổi thêm tin tưởng, gương mẫu chấp hành và khuyên nhủ con cháu sống tốt, sống đẹp.
Thanh Phúc
