Xây dựng NTM: Linh hoạt và sáng tạo

(Baonghean) - Tuần qua, loạt bài (4 kỳ) “Thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM” của Phạm Bằng đăng trên Nhật báo các số ra ngày 2, 3, 4, 5/7 nhận được sự đánh giá cao của độc giả và là bài viết có số phiếu bình chọn cao nhất. Sau đây là một số lời bình dành cho bài viết…

Loạt bài dài kỳ cung cấp cho chúng ta cái nhìn toàn cảnh về vấn đề xây dựng NTM; phân tích những thành công bước đầu, những chuyển biến từ nhận thức đến hành động của người dân trong việc đóng góp xây dựng NTM; hiệu quả từ những mô hình: bộ mặt đường làng ngõ xóm bê tông hóa; cơ sở hạ tầng được hoàn thiện; đồng đất được chuyển đổi. Song, vẫn còn đó những băn khoăn, trăn trở. Đó là việc, mới chỉ “nặng về xây dựng hạ tầng” mà còn nhẹ xây dựng những mô hình (kỳ 2). Không ít địa phương coi xây dựng nông thôn mới là cơ hội để có được nguồn đầu tư để xây dựng kết cấu hạ tầng, mà coi nhẹ vai trò chủ thể là người dân.

Cũng có không ít người dân chưa nhận thức được họ là “chủ thể” của chương trình này. Họ cho rằng, đây là chương trình đầu tư của Nhà nước cho địa phương mình, là việc của cấp trên, chứ không phải là việc của mình. Họ cũng chưa hiểu rõ rằng cùng với việc tham gia đóng góp sức lao động, tiền của, ý kiến vào các hoạt động xây dựng chương trình là việc tự đầu tư để góp phần nâng cao thu nhập trong các hoạt động kinh tế, giữ gìn nếp sống văn hóa, chỉnh trang ngõ xóm, giữ vững an ninh trật tự,… góp phần nâng cao chất lượng đời sống của chính họ. Điều này đã dẫn tới nhận thức của cán bộ, nhân dân về ý nghĩa của chương trình này chưa thực sự đầy đủ. Hầu hết mới chỉ dừng lại ở làm giao thông nông thôn, xây dựng hạ tầng, còn tiêu chí về nâng thu nhập cho người dân, tạo hướng mở cho phát triển kinh tế thì chưa được quan tâm.

Trong khi đó, mục tiêu cốt lõi của chương trình xây dựng nông thôn mới là nâng cao đời sống cho người dân nhưng trong quá trình thực hiện thì nhiều địa phương chưa chú trọng vấn đề này. Hiện nay, tại nhiều địa phương đang chạy theo phong trào huy động nhân dân đóng góp làm đường giao thông nông thôn và xây dựng các công trình hạ tầng khác mà thiếu quan tâm đến vấn đề làm cách nào để phát triển kinh tế. Việc làm đường giao thông là quan trọng, bởi khi có đường thì nhu cầu đi lại, sản xuất của người dân được tốt hơn nhưng song song với đó cần chú trọng xây dựng và nhân rộng các mô hình kinh tế.

Phương châm huy động sức dân trong xây dựng nông thôn mới đang được hiểu chưa đúng ý nghĩa của nó vì nếu muốn huy động được thì phải làm cho dân có sức rồi người dân sẽ đầu tư lại chứ không có nghĩa là “vắt kiệt” sức của dân. Vậy mà nhiều nơi, người dân phải bán lúa non, thế chấp bìa đỏ để vay tiền ngân hàng để xây dựng đường giao thông nông thôn. Từ việc nhận diện những vướng mắc, bất cập đó, tác giả đã đề xuất các giải pháp: Căn cứ vào Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới, các chương trình, kế hoạch đề ra để các địa phương rà soát, căn cứ vào điều kiện cụ thể và thế mạnh của mình để xác định những nội dung ưu tiên, lộ trình, quy mô và có bước đi phù hợp. Trong đó, cần đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng quan hệ sản xuất mới phù hợp với trình độ của lực lượng sản xuất để thúc đẩy phát triển sản xuất, tăng năng suất cây trồng, vật nuôi và nâng cao hiệu quả trên một đơn vị diện tích. Đối với những xã đang tiến hành chuyển đổi ruộng đất thì cần phải gắn với xây dựng các vùng chuyên canh, tạo ra diện tích đủ lớn để xây dựng cánh đầu mẫu lớn, giúp cho người dân có điều kiện áp dụng cơ giới hóa vào sản xuất.

Trong thời gian tới, việc đẩy mạnh xây dựng và nhân rộng các mô hình phát triển kinh tế cần được các cấp chính quyền quan tâm mạnh mẽ hơn. Trong 19 tiêu chí thì có 2 tiêu chí quan trọng, khó đạt và không thể làm nhanh là tiêu chí số 10 về thu nhập và tiêu chí số 12 về cơ cấu lao động. Trong việc xây dựng các mô hình, các địa phương, đơn vị còn lúng túng trong việc lựa chọn nông sản chủ lực để nâng cao thu nhập cho người dân. Vì vậy, các địa phương cần tập trung huy động nguồn lực cũng như đề ra những giải pháp thiết thực để tiếp tục xây dựng được nhiều mô hình. Theo đó, dựa trên điều kiện đất đai, nhân lực và đặc thù trong sản xuất của người dân để lựa chọn nông sản chủ lực.

Ở kỳ cuối, bài viết đã đề cập đến những cách làm hay, sáng tạo từ các địa phương trong tỉnh, kinh nghiệm từ các tỉnh bạn để các xã khác học tập, làm theo.

Người xây dựng