28 năm sưu tầm và dịch "Lai Khủn Chưởng"

Đầu xuân Tân Mão (2011) này, tôi được gửi biếu một cuốn sách quý là cuốn "Lai Khủn Chưởng" (NXB Nghệ An - 2010). Sách in song ngữ Thái - Việt, gồm 2 phần và 8 chương, dài đến 3917 câu, do tác giả Quán Vi Miên (chủ biên) sưu tầm, dịch và giới thiệu.

Từ nhỏ, thế hệ chúng tôi đã được ông, bà, cha, mẹ... kể cho nghe (theo lối hát kể) về "Lai Khủn Chưởng" - một bản hùng ca chiến trận vô cùng hàm súc và mang đầy ý nghĩa giáo dục sâu sắc của người Thái ! Tuy vậy, để sưu tầm đầy đủ và dịch ra được tiếng Việt phổ thông bản hùng ca ấy, thì không phải ai cũng làm được! Anh Quán Vi Miên (tức nhà văn La Quán Miên) là người con của mường Khủn Tinh (huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An).

Sinh ra và lớn lên trên mảnh đất đầy huyền thoại và truyền thuyết, được đào tạo cơ bản với kiến thức về văn hóa dân gian uyên thâm, sâu sắc, cộng với tình yêu quê hương, mường bản nồng cháy... nhưng cũng phải mất đến 28 năm (từ 1982 - 2010), với sự giúp đỡ của nhiều cộng sự mới cho ra mắt được "Lai Khủn Chưởng"! 28 năm, khoảng thời gian thật sự có độ tin cậy cho một cuốn sách sưu tầm và dịch.

Không có tình yêu thực sự và trách nhiệm cao trước một tài sản văn hóa đặc biệt của tổ tiên, ông cha để lại, thì chắc chắn sẽ không giữ mãi được ngọn lửa say mê và nhiệt huyết đối với một tác phẩm văn học Thái, vốn được coi là khó sưu tầm và khó dịch. Chỉ chừng ấy cũng khiến chúng ta thực sự khâm phục và trân trọng. Khi tôi đem cuốn sách này đọc cho nhiều người trong bản cùng nghe, những người có tuổi đã rơi nước mắt...! Ai cũng cho rằng Quán Vi Miên là một nhà văn hóa dân gian Thái có một không hai của "miền đất tạo Khủn Tinh".

Thái Tâm