(Baonghean) Những ngày giữa tháng 6, P.V Báo Nghệ An có chuyến tham quan tỉnh Cotes d"Armor (CH Pháp) theo lời mời của Hội Hữu nghị Cotes d"Armor - Việt Nam - một tổ chức phi chính phủ có quan hệ hợp tác với tỉnh Nghệ An. Dù chỉ là một tỉnh ở Tây Bắc đất nước hình lục lăng nhưng Cotes d"Armor đã để lại trong chúng tôi một ấn tượng thật đẹp về một nước Pháp thơ mộng, thân thiện, đầm ấm và cũng rất nhiều điều bỡ ngỡ đầy thú vị.
Môi trường và giao thông
Khi vừa đặt chân xuống sân bay Rennes (thủ phủ của vùng Bretagne (hay vùng Britany - gồm tỉnh Cotes d'Armor và 3 tỉnh khác là Finistère, Ille-et-Vilaine và Morbihan), chúng tôi rất bất ngờ về sự đón tiếp nhiệt tình của những vị chủ nhà. hầu hết các thành viên trong Ban điều hành Hội Hữu nghị Cotes d' Armor - Việt Nam (CAVN) đã ra tận sân bay chào đón chúng tôi bằng những bó hoa hồng rực rỡ cùng với sự niềm nở và nhiệt tình đầy cảm động. Dù bất đồng về ngôn ngữ và phải hiểu nhau qua những lời dịch không suôn sẻ lắm của một Việt Kiều định cư bên Pháp từ rất lâu nhưng những câu chuyện vẫn cứ thế diễn ra sôi nổi và tràn ngập tiếng cười.
Không chỉ những thành viên của CAVN mà hầu như tất cả những người Pháp mà chúng tôi đã gặp đều mến khách và thân thiện như thế. Từ những vị đứng đầu Hội đồng tỉnh Côtes d'Armor, tòa thị chính của 2 thành phố St Brieucc và Dinan, những giáo viên, học sinh ở 2 trường cấp 2 Beaufeuillage ở St Brieucc, trường tiểu học St Joseph và trường cấp 2 Roger Vercel ở Dinan cho tới những nhân viên phục vụ ở nhà khách Hội đồng tỉnh Cotes d'Armor - tất cả đều đón tiếp chúng tôi rất trọng thị, chu đáo, luôn gần gũi và sẵn sàng giúp đỡ nếu chúng tôi cần - kể cả những việc nhỏ nhặt nhất. Còn khi chúng tôi đi dạo ngoài đường hay đến những điểm công cộng, người Pháp cũng tỏ ra rất thân thiện. Do dân cư nước Pháp đa sắc tộc (khoảng 50% dân số Pháp có nguồn gốc nước ngoài) và nước Pháp hàng năm đón rất nhiều khách du lịch nên khi chúng tôi đến bất cứ nơi đâu, trong ánh mắt của người dân không hề có sự lạ lẫm, dò xét.
Một ấn tượng đặc biệt nữa là sự sạch đẹp, thơ mộng của thiên nhiên và đường phố. Suốt dọc đường từ Rennes về St Brieuc - tỉnh lỵ của tỉnh Cotes A'mor, cảnh quan vùng Bretagne khiến chúng tôi ngắm nhìn mê mải, quên đi cả những mệt nhọc của một chuyến đi dài. Đầu mùa hè, hai bên đường hoa margaret (một loại hoa cúc màu trắng) và hoa genêt (một loài hoa nhỏ màu vàng) nở rộ giữa những đám cỏ cao, mang đến một cảm giác thanh thản đến lạ lùng. Dọc hai bên đường hầu như không có bóng dáng ngôi nhà dân nào (khác hẳn với xu hướng bám đường quốc lộ để sinh sống ở bên nước mình), chỉ thấy một vài trang trại và những cánh đồng mênh mông, trải dài.
 |
Đường phố ngăn nắp và sạch sẽ
Những ngày đầu tiên ở Cotes d"rmor, một điều mà chúng tôi rất khâm phục người dân ở
đây là ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường rất cao của họ. Các tuyến phố không hề có bụi bặm và hay một mẩu rác. Ngay cả
ở một khu chợ mà các Việt Kiều ở
đây gọi là "Chợ trời" - một khu vực bán thực phẩm, hoa và tạp hóa được họp 1 lần trong tuần cũng rất khô ráo, sạch sẽ. Một lần đến thăm trường Rogers Vercel, tôi được chứng kiến hình ảnh ông hiệu trưởng, trong khi đang dẫn chúng tôi đi tham quan trường, đã bất ngờ cúi xuống nhặt một mẩu giấy nhỏ và đi đến một thùng rác khá xa để bỏ vào thùng - một hình ảnh hiếm thấy ở quê nhà?!
Những ngày ở tỉnh lỵ St Brieuc, điều mà chúng tôi dễ dàng cảm nhận được là người Pháp tuân thủ gần như tuyệt đối luật giao thông và hầu như không thấy bóng dáng của cảnh sát giao thông trên các tuyến đường cao tốc cũng như nội thị.
Ngoài việc nhường quyền đi trước cho các xe ở đường ưu tiên hay bên phải, các tài xế Pháp còn rất ưu ái những người đi bộ. Chỉ cần phát hiện có người đi bộ sắp qua đường, dù không có đèn đỏ phía trước và còn cách khoảng 50 - 70 mét, các tài xế ngay lập tức giảm tốc độ và thậm chí dừng lại để đợi. Ngoài ra, dù đường phố Brieuc không mấy rộng rãi (thậm chí hẹp hơn nhiều so với đường phố ở TP. Vinh) nhưng có lẽ do tuân thủ tốt các quy định về tốc độ, việc nhường đường và vượt nên các tài xế ở đây hiếm khi sử dụng còi xe.
Người Pháp tuân thủ rất nghiêm ngặt các quy định về dừng đỗ xe; dù chỉ ghé đâu đó một phút nhưng người ta sΩn sàng lái xe lòng vòng hàng chục phút để tìm chỗ đậu và đi bộ lại nơi cần đến. Bên cạnh đó, tất cả các tuyến phố đều có vỉa hè dành cho người đi bộ và không hề có sự lấn chiếm vỉa hè khi mà việc kinh doanh buôn bán đều lùi hẳn vào trong nhà, vì vậy đường phố luôn ngăn nắp và trật tự.
Và chuyện làm việc, ăn ở
Những ngày đầu ở tỉnh lỵ St Brieuc, một điều làm chúng tôi cảm thấy hơi ngạc nhiên là nhịp sống ở đây. Có cảm giác như thời gian trong một ngày dành cho công việc của người Pháp rất ít, khi mà một ngày làm việc thường bắt đầu từ 8h - 9h (trừ các trường học) và kết thúc từ 17h - 18h. Nhưng càng đi tham quan các công sở, trường học, chúng tôi mới biết rằng tuy khởi đầu một ngày làm việc muộn nhưng người Pháp làm việc rất nghiêm túc và khoa học - thể hiện ở chỗ khi làm bất cứ một việc gì, người ta đều lên kế hoạch rất tỉ mỉ và thực hiện rất đúng những gì đã vạch ra. Ngay như kế hoạch làm việc của đoàn chúng tôi cũng được vạch sẵn trước đó hàng tháng và chúng tôi gần như bắt buộc phải tuân theo, kể cả những lúc tỏ ra rất mệt mỏi do phải đi nhiều và ngủ ít.
Với người Pháp, sự đúng giờ là một biểu hiện căn bản của phép lịch sự. Nếu có hẹn với một ai đó, bạn nên đến trước giờ hẹn ít nhất 5 phút. Người Pháp có một câu tục ngữ, tạm dịch là: "Trước giờ hẹn chưa phải là giờ nhưng sau giờ hẹn thì không còn là giờ". Những ngày đầu, do chưa hiểu về điều này, chúng tôi thường trễ hẹn và thấy rõ sự khó chịu trong mắt những vị chủ nhà cũng như lời trách từ những người phiên dịch. Sau đó, chúng tôi chú ý hơn đến nét văn hóa này và không còn những phiền toái xảy ra.
Tỉnh Cotes d'Armor có diện tích hơn 6.870 km2 nhưng dân số năm 2009 chỉ có hơn 570.860 người (mật độ xấp xỉ 80 người/km2). Có lẽ vì vậy mà diện tích đất ở của người dân Cotes d'Armor khá rộng rãi. Ở tỉnh lỵ St Brieuc, mỗi gia đình sống trong một khu nhà có diện tích ít nhất 300 - 400 m2, bao gồm một căn nhà có kiến trúc đặc trưng của vùng Bretagne và một khu vườn khá rộng. Đá granite có rất nhiều ở vùng biển Bretagne nên nhà của người Breton (cư dân Bretagne) điển hình thường được dựng bằng đá với các bức tường dày từ 70 cm - 1m, không hề có bê tông cốt thép, mái nhà cũng được lợp bằng đá. Khác hẳn với quan niệm "nhà cao, cửa rộng" ở Việt Nam, nhà của người Breton thường thấp dưới 3m và cửa ra vào chỉ có một cánh. Điều này xuất phát từ đặc điểm khí hậu lạnh, mưa nhiều của vùng Bretagne và lối sống độc lập, khép kín của người phương Tây.
Thêm nữa, hầu như tất cả diện tích vườn đều nằm ở phía sau, trên đó có một thảm có mượt được chăm sóc, tỉa tót rất kỹ và có rất nhiều hoa. Người Pháp ở Cotes d'Armor rất yêu hoa; ngoài các khu vườn, người ta còn trồng hoa trong các chậu hoặc giỏ nhỏ đặt dưới cửa sổ, bên cạnh các bờ tường dọc vỉa hè và đặc biệt là trong các nghĩa trang - trong đó nhiều nhất là các loại hoa hồng với đủ màu sắc, kích cỡ và kiểu dáng.
Một ngôi nhà đặc trưng của vùng Bretagne
Khu vườn của một ngôi nhà ở Pháp
Đó là chuyện ở, còn chuyện ăn cũng có rất nhiều điểm thú vị. Vài ngày đầu ở Cotes d'Armor, chúng tôi đã tiếp xúc với hàng chục món ăn khác nhau, bao gồm các món khai vị, món chính và món tráng miệng. Bên cạnh đó là rất nhiều loại bánh và đặc biệt là rượu. Thịt lợn, thịt bò của vùng Bretagne rất ngon, nhưng do thường được nấu hoặc ăn kèm với nước sốt được làm từ bơ, rượu vang và nấm nên các món thịt thường có vị béo ngầy ngậy. Ngoài ăn rất nhiều thịt cá, người Pháp cũng ăn rất ít rau nên sau mấy ngày, chúng tôi thấy rất thèm được ăn rau luộc hoặc canh rau như
ở nhà. Đặc biệt, tôi đã thử khá nhiều các loại pho-mát của người Pháp - trong đó có cả loại pho-mát mốc nổi tiếng.
 |
Thịt bò bít tết và rượu vang - thực đơn quen thuộc của người dân nơi đây.
Dù đã rất cố gắng, tôi cũng chỉ
ăn được một miếng nhỏ bằng đầu ngón tay. Còn 2 món nổi tiếng khác của vùng Bretagne là bánh crepe và hàu sống - tôi đã được thưởng thức tại các nhà hàng ở Thành phố Dinan. Bánh crepe chỉ là bột mì tráng mỏng rán vàng và có thêm dăm bông, xúc xích hay trứng ở giữa, còn món hàu sống thì đặc biệt hơn với một đĩa 9 con hàu tươi sống đã tách vỏ, chỉ cần vắt thêm ít chanh là có thể
ăn ngay. Theo người Pháp, đây là một món ăn rất bổ dưỡng và đặc biệt rất lành bụng.
 |
Khu chợ trời ở tỉnh lỵ St Brieuc
Sẽ là thiếu sót nếu nói đến văn hóa ẩm thực của người Pháp ở Cotes d'Armor mà không nói đến cách tổ chức bữa ăn của họ. Có lẽ do thời gian ban ngày của người Pháp rất dài (từ 5h đến hơn 22h) nên họ dành rất nhiều thời gian vào bữa ăn.
Trong mấy ngày đầu tiên, nhịp sinh học chưa thích nghi kịp với múi giờ của Pháp, cộng với việc cả ngày đi tham quan từ sáng đến tối không nghỉ nên đến bữa tối (khoảng từ 0 h - 3 giờ, giờ Hà Nội) chúng tôi ai nấy đều chỉ muốn ngủ nhưng lại phải ngồi vào bàn ăn thêm 3 - 4 giờ
đồng hồ, trong đó thời gian giữa các món ăn cũng ít nhất 30 phút. Trong lúc chúng tôi cảm thấy mệt mỏi và mất thời gian thì có cảm giác như người Pháp coi bữa ăn là dịp để trò chuyện, thư giãn sau một ngày làm việc tập trung, thế nên trong nhà hàng hay tại nhà riêng, chúng tôi đều thấy người ta nói chuyện rất nhiều.
Qua các học sinh Việt Nam sống tại các gia đình người Pháp ở Cotes d'Armor, chúng tôi mới biết điều này không chỉ xảy ra khi người ta tiếp khách mà gần như mà một nếp sinh hoạt thường ngày ở vùng Bretagne...
