Bài 1: Khó kiểm soát rượu “chui”
(Baonghean.vn) - Sau 4 tháng triển khai Nghị định 94/2012/NĐ-CP quy định về sản xuất, kinh doanh rượu thủ công phải được cấp giấy phép, người dân trên địa bàn tỉnh Nghệ An vẫn chưa hay biết gì về Nghị định này, hàng ngày họ vẫn vô tư cho ra lò hàng ngàn lít rượu “cuốc lủi” mà không hề biết đó là phạm luật.
Người dân thờ ơ
Chị Hoàng Thị Tân – xóm 12, xã Nghi Phú ( TP Vinh) vừa chỉ tay vào can rượu khoảng 15 lít đang bốc khói ở góc bếp vừa khoe với tôi: Can rượu này chị vừa nấu xong để chiều giao cho khách hàng. Rượu chị nấu được rất nhiều anh em, bạn bè trong xóm đặt mua vì chất lượng thơm ngon, uống không bị đau đầu như các loại rượu “rởm” trên thị trường. Mỗi ngày chị nấu hai nồi được khoảng 15 lít rượu. Thời điểm này chị phải tranh thủ nấu để cất dự trữ bán trong dịp hè, vì vào mùa hè thời tiết nắng nóng, men ủ không cẩn thận sẽ bị chua, nấu rượu không ngon. Khi được hỏi chị đã đăng ký giấy phép sản xuất rượu theo Nghị định 94 chưa thì chị Tân nói: Chị không biết gì về Nghị định 94 và cũng chưa được chính quyền địa phương triển khai việc đăng ký giấy phép sản xuất rượu, với lại chị chỉ nấu để bán cho người quen trong xóm nên cũng không cần đăng ký giấy phép sản xuất.
Qua quan sát của chúng tôi thì căn bếp nhà chị Tân nhỏ, hẹp nhưng có đến hàng chục chiếc thùng nhựa loại 70 lít đựng cơm rượu ủ men, ngay bên cạnh những chiếc thùng này là than tổ ong, tro bếp, thùng đựng rác để ngổn ngang trông rất bừa bãi, mùi chua của men rượu bốc lên nồng nặc.
Chị Tân đang ủ men để chuẩn bị cho những mẻ rượu lần sau.
Thùng đựng rác bên cạnh thùng đựng men rượu
Trên địa bàn xã Nghi Phú hiện có hơn 100 hộ sản xuất rượu, trung bình mỗi ngày các hộ dân này sản xuất ra khoảng 150 lít rượu bằng phương pháp thủ công. Rượu nấu xong được đóng vào can hoặc chai và bán ra thị trường mà không cần biết đến chất lượng rượu cũng như vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm trong sản xuất rượu có đảm bảo hay không. Để kiếm được lợi nhuận cao hơn, một số “đầu nậu” thu gom rượu của các hộ dân sau đó về “sản xuất” lại theo công thức: khoảng một thùng phuy nước lã + cồn 45 độ + một can rượu “xịn” cho có mùi là đã cho ra lò một thùng rượu hàng trăm lít mà giá thành chỉ từ vài chục đến vài trăm ngàn đồng. Loại rượu này người tiêu dùng thường ví von gọi là rượu “vừa đi vừa nấu”, sau khi pha chế xong, các “đầu nậu” nhập cho các quán nhậu bình dân, quán ăn vỉa hè, quầy hàng tạp hóa nhỏ lẻ để bán cho người tiêu dùng.
Anh Hùng, chủ một quán ăn bình dân cho biết: Loại rượu “vừa đi vừa nấu” chỉ bán cho giới xe ôm, xe lai, bốc vác, thợ xây, phụ hồ và những người thu nhập thấp nhưng nghiện rượu bởi vì giá thành rẻ, chỉ từ 15.000đ – 20.000đ/lít; còn rượu “cuốc lủi xịn” thì có giá đắt gấp đôi, từ 30.000đ – 35.000đ/lít chỉ dành cho những người sành rượu bởi vì nếu bán rượu “đểu” thì lần sau họ sẽ không đến quán nữa, do đó chúng tôi cũng phải nhìn khách mà bán. Theo anh Hùng thì với 25kg nếp có giá gần 400.000 đồng cộng thêm vài chục ngàn men rượu, củi, than, công nấu hết hơn 400.000 đồng, chỉ nấu được 15 lít rượu, nếu bán với giá 30.000 đồng/lít thì sẽ không có lãi, do đó, những hộ nấu rượu “xịn” chỉ để tự cung tự cấp, bán cho người quen và chủ yếu là lấy bã nuôi lợn. Còn để kinh doanh có lãi thì các “đầu nậu” phải pha chế lại và bán sỉ cho các cửa hàng với giá rẻ hơn nhiều lần. Cũng như chị Tân, anh Hùng vẫn chưa được tuyên truyền gì về Nghị định 94 nên vẫn vô tư bán rượu cho người tiêu dùng mà chưa được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh rượu.
Loại rượu “vừa đi vừa nấu” tồn tại từ rất lâu trong đời sống của người dân bởi vì nó đem lại lợi nhuận cao cho người bán và đánh vào tâm lý ham giá rẻ nhưng giải quyết được cơn nghiện cho những “ma men” mà không cần biết đến loại rượu này có thể gây ngộ độc cho người uống cũng như có hại cho sức khỏe về lâu dài. Đặc biệt, ở vùng Hưng Châu, Hưng Thịnh (Hưng Nguyên) và Nghi Phú (TP Vinh) có thời kỳ cả làng đổ xô đi buôn rượu, vì không kịp pha chế rượu để nhập lại cho các hàng quán nên họ vừa gánh gồng hàng đi rong để bán vừa kết hợp pha chế rượu ngay dọc đường đi, về sau mới có tên gọi rượu “vừa đi vừa nấu”.
Võ Huyền (TP Vinh)
