Bài thơ nổi tiếng bị… khuyết danh?

(Baonghean) - Ai đó đi dọc hai bờ Thạch Hãn của mảnh đất Quảng Trị anh hùng đều thuộc “nằm lòng” câu thơ của nhà báo Lê Bá Dương, một người con xứ Nghệ:

Đò lên Thạch Hãn ơi… chèo nhẹ,
Đáy sông còn đó bạn tôi nằm.
Có tuổi hai mươi thành sóng nước,
Vỗ yên bờ, mãi mãi ngàn năm…

Tuy vậy, ít ai có thể ngờ được, những câu thơ này được khắc trang trọng trên bia đá bên bờ Bắc sông Thạch Hãn lại không thấy tên tác giả.

Hàng triệu du khách, mỗi lần đi qua bến thả hoa hai bờ Thạch Hãn, đọc xong bài thơ thì đều trào dâng trong tim một cảm xúc bồi hồi, thương cảm. Những câu thơ này đã từng được nhà thơ Giang Nam mô tả là “thơ thần”, vì nó làm rúng động tâm trí người đọc.

Với tôi, kể từ sau lần tham gia chuyến hành hương “Ấm Rừng Đồng Đội” năm 2010, tôi còn mang một niềm hi vọng là chờ đợi sự thay đổi hợp tình, hợp lý để tránh đi thêm một nỗi đau – dù rất nhỏ - nơi bến nước đã đổ quá nhiều máu xương của dân tộc. Vì ngay từ đầu tôi đã hiểu rằng, rất nhiều người sẽ về đây để đại diện cả nước, tri ân các anh hùng liệt sỹ; điều vô lý trên tấm bia khắc bài thơ sẽ được mọi người chú ý và cảm thấy có trách nhiệm quan tâm đến việc này một cách thích hợp.

Tôi đem nỗi niềm vấn đề tác giả câu thơ đặt thành câu hỏi cho bất cứ ai tôi đã gặp ở Quảng Trị thì đều nhận được một cái lắc đầu và câu trả lời: “Không hiểu sao!”. Một vài lãnh đạo địa phương thì trả lời rằng: “Do thơ của Lê Bá Dương đã trở thành thơ của nhân dân(?)”.

Tôi đem câu hỏi của mình hỏi tác giả bài thơ – nhà báo, nhiếp ảnh gia, CCB Lê Bá Dương thì ông nói: “Trước đây, đã có nhiều người hỏi về vấn đề này. Nếu bạn là tôi, bạn nghĩ thế nào về việc này? Tôi xin trả lời với cùng một ý là, đối với tôi, nếu vì đề tên tôi dưới bài thơ của tôi mà thêm một người yêu Quảng Trị thì nên để, còn nếu vì để tên tôi mà làm giảm bớt một hay nhiều người yêu Quảng Trị thì…” ông bỏ lửng câu trả lời của mình. Vốn là một người chỉ biết cặm cụi lo việc ân nghĩa cho đồng đội, đồng bào, ông có lẽ cũng không có thời gian quan tâm lắm đến những gì ảnh hưởng đến lợi ích cá nhân mình.

Tôi tự mình đi lục lọi, tìm sự giải thích hợp lý cho cả về lý lẫn về tình của việc bài thơ không để tên tác giả.

Nếu xét về lý, Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 (Sửa đổi năm 2009) có nêu rõ quyền tác giả và quyền liên quan thì rõ ràng những câu thơ…  khuyết danh kia là một minh chứng của sự vi phạm bản quyền.

Nếu xét về tình, bài thơ chỉ có thể được mọi người dân Quảng Trị nói riêng, hay người dân cả nước nói chung, yêu mến và thuộc lòng, chứ không thể thành… thơ nhân dân được.

Trong suốt gần 40 năm qua, kể từ sau ngày giải phóng, CCB Lê Bá Dương vẫn hàng năm lặn lội ngược xuôi Nam, Bắc để thực hiện các công việc nghĩa tình với đồng đội và đồng bào Quảng Trị. Tới chợ Đông Hà hỏi thì không ai là không biết, mỗi năm đến những ngày lễ kỉ niệm 30/4 (ngày thống nhất đất nước), 1/5 (ngày giải phóng Quảng Trị), 27/7 (ngày Thương binh - Liệt sỹ), Lê Bá Dương đều về đây mua hết hoa, nhang, nến của các o, các chị để thắp và thả sông Thạch Hãn;  thắp nhang, nến ở các nghĩa trang của Quảng Trị để viếng anh linh đồng đội. Việc làm này cũng chính là nguồn gốc của hầu hết các lễ hội, các hoạt động tri ân liệt sỹ và tri ân đồng bào Quảng Trị hàng năm hiện nay.

Đặt câu hỏi về tác giả bốn câu nêu trên cho bất cứ ai ở Quảng Trị cũng có thể nhận được cùng câu trả lời là của Lê Bá Dương với một tình cảm rất chân thành và đặc biệt của người dân dành riêng cho ông, vì ai cũng biết những việc làm kể trên của ông.

Tình cảm của Lê Bá Dương đối với Quảng Trị là vậy, nhưng tại sao người ta lại quên tên tác giả bài thơ của ông khi khắc trên bia đá hai bờ Thạch Hãn?

Ngọc Long

Tin mới

Quốc hội hoàn thành phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 5

Quốc hội hoàn thành phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 5

(Baonghean.vn) - Sáng 8/6, sau 2,5 ngày làm việc hết sức khẩn trương, sôi nổi, tập trung, trí tuệ và trách nhiệm cao, Quốc hội đã hoàn thành tốt đẹp phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 5, dưới sự chủ trì, điều hành của Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ.
Nêu gương 'Người tốt, việc tốt' - tầm nhìn nhân văn, vĩ đại của Bác Hồ trong xây dựng, phát triển con người

Nêu gương 'Người tốt, việc tốt' - tầm nhìn nhân văn, vĩ đại của Bác Hồ trong xây dựng, phát triển con người

Là một hình thức đặc biệt của phong trào thi đua yêu nước, phong trào tuyên dương gương “Người tốt, việc tốt” đã không chỉ thể hiện sự quan tâm của Chủ tịch Hồ Chí Minh đến vấn đề đạo đức cách mạng và rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ.
Cho con làm gì khi nghỉ Hè?

Cho con làm gì khi nghỉ Hè?

Tháng 6 là thời điểm học sinh các cấp bước vào kỳ nghỉ Hè sau 9 tháng miệt mài học hành ở trường lớp. Đây cũng là thời điểm nhiều phụ huynh đang lo lắng không biết gửi con ở đâu trong khi bố mẹ vẫn phải đi làm.
Những thói quen xấu của lái xe khi tham gia giao thông

Những thói quen xấu của lái xe khi tham gia giao thông

Khi tham gia giao thông, không khó để bắt gặp những tài xế có thói quen lái xe xấu, khiến những người đi đường khác cảm thấy không mấy dễ chịu. Dưới đây là một số thói quen xấu mà các tài xế hay mắc phải.
Liệu có nguy cơ thiếu điện và phương án giải quyết ra sao?

Tình trạng thiếu điện dự báo sẽ kéo dài, Điện lực Nghệ An kêu gọi sự chia sẻ của người dân, doanh nghiệp

(Baonghean.vn)- Nghệ An đang bước vào những ngày nắng cao điểm, lượng điện tiêu thụ tăng cao, tình trạng mất điện đã diễn ra tại nhiều địa phương. Chương trình Dân hỏi - Cơ quan chức năng trả lời có cuộc trao đổi với ông Phạm Văn Nga - Phó GĐ Công ty Điện lực Nghệ An để rõ hơn về vấn đề này.

Ngoại trưởng Mỹ Blinken nói về 'thất bại của Nga' và tiếp tục sẵn sàng hỗ trợ Ukraine

Ngoại trưởng Mỹ Blinken nói về 'thất bại của Nga' và tiếp tục sẵn sàng hỗ trợ Ukraine

Những lời của Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken về "thất bại" của Vladimir Putin ở Ukraina cho thấy Nhà Trắng sẵn sàng tiếp tục hy sinh mạng sống của người dân Ukraine, Đại tá Douglas McGregor - cựu cố vấn của người đứng đầu Lầu Năm Góc cho biết trên kênh YouTube Judgement Freedom.
Tiền gửi tiết kiệm sắp đáo hạn sẽ dịch chuyển vào bất động sản?

Tiền gửi tiết kiệm sắp đáo hạn sẽ dịch chuyển vào bất động sản?

(Baonghean.vn) - Theo đánh giá của Hội môi giới bất động sản Việt Nam, gần đây, cùng với việc Ngân hàng Nhà nước liên tục hạ lãi suất, nhà đầu tư đã bắt đầu “săn tìm” những địa phương có dư địa phát triển lớn. Đã có nhiều tín hiệu khởi sắc rõ nét khi gia tăng về lượng giao dịch thành công.
Chủ tịch UBND tỉnh: Tập trung phát triển ngành Công Thương theo hướng hiện đại, lan tỏa tới các ngành khác

Chủ tịch UBND tỉnh: Tập trung phát triển ngành Công Thương theo hướng hiện đại, lan tỏa tới các ngành khác

(Baonghean.vn) - Làm việc với Sở Công Thương, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đức Trung yêu cầu ngành bám sát kịch bản tăng trưởng của năm 2023 để tham mưu cho UBND tỉnh chỉ đạo, điều hành và tổ chức triển khai thực hiện, đảm bảo đạt mức cao nhất các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ đề ra.