Bài toán khó ở Diễn Châu

(Baonghean) - Thời gian qua, Diễn Châu luôn coi trọng thực hiện công tác dân số đối với các xã vùng ven biển. Các đề án, chương trình về công tác dân số luôn được triển khai cụ thể, kịp thời. Tuy nhiên, việc thực hiện chính sách dân số tại các xã ven biển vẫn còn những khó khăn, bất cập…

Tuyên truyền về DS/KHHGĐ qua băng rôn khẩu hiệu tại Lễ phát động chiến dịch CSSKSS huyện Diễn Châu. Ảnh: Thành Hưng

ông Trương Đức Năm – Giám đốc Trung tâm Dân số - Kế hoạch hóa gia đình huyện Diễn Châu mở đầu cuộc trò chuyện với chúng tôi bằng câu hỏi: Anh có tin thời buổi bây giờ ở Diễn Châu vẫn có người sinh con thứ 7 không? Tôi cười, cho rằng ông nói đùa, ông bảo dù không vui nhưng vẫn phải khẳng định đó là sự thật. Tìm hiểu được biết vị cán bộ có thâm niên, dày kinh nghiệm trong công tác dân số đó không đùa. Đó là trường hợp xảy ra tại xóm Đồng Hà, xã Diễn Vạn, xã nằm cách Quốc lộ 1 chỉ hơn 1 km. Hoàn cảnh khó khăn của anh Hà Văn Hóa - chị Lê Thị Tiềm khiến mọi người ái ngại khi họ có đến 6 mặt con, đầu năm 2014, gia đình anh lại “vỡ kế hoạch” và có thêm người con thứ 7.

Năm 2014, ở xã Diễn Vạn ngoài gia đình anh Hóa – chị Tiềm ở xóm Đồng Hà lập “kỷ lục” sinh con thứ 7, còn có trường hợp gia đình anh Phạm Văn Đông – chị Trần Thị Thuận ở xóm Vạn Tài sinh con thứ 6. Cán bộ chuyên trách dân số xã Diễn Vạn cho biết đó là những trường hợp cá biệt, còn các trường hợp sinh con thứ ba trở lên thì khá nhiều. Từ đầu năm 2014 đến nay có 30% các ca sinh đẻ ở Diễn Vạn là đối tượng sinh con thứ 3 trở lên.

Diễn Châu có 9 xã ven biển (trên tổng số 39 xã, thị trấn), chiếm 29% dân số toàn huyện. Những năm qua, các xã ven biển của huyện đã được thụ hưởng các chương trình hỗ trợ của Đề án 52 về nâng cao chất lượng dân số vùng biển. Cùng với sự vào cuộc tích cực của hệ thống công tác dân số trên địa bàn, đặc biệt là từ tháng 9/2013, tất cả các xã đều có chuyên viên công tác dân số hoạt động chuyên trách tại địa bàn, nhân dân các xã ven biển ngày càng có cơ hội để được tiếp cận với các dịch chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình. Tuy nhiên, công tác dân số đối với các xã vùng ven biển vẫn gặp những khó khăn cần tháo gỡ.

Khó khăn muôn thuở trong công tác dân số ở vùng này vẫn là vấn đề sinh con thứ 3 trở lên và tỷ lệ chênh lệch giới tính. Tỷ lệ sinh và tỷ lệ sinh con lần 3 trở lên ở các xã ven biển vẫn còn cao so với các xã khác trong huyện, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh diễn ra trầm trọng. Nguyên nhân chủ yếu vẫn là việc tiếp cận để tuyên truyền, cung cấp dịch vụ chăm sóc SKSS/KHHGĐ còn nhiều khó khăn.

Điều đáng lo ngại là hiện nay đang hình thành tâm lý muốn sinh con thứ 3 ở ngay các hộ khá giả, công chức, viên chức, thậm chí ngay cả những người có uy tín trong xã hội. Điều này, tác động không nhỏ đến việc tuyên truyền, đưa chủ trương, chính sách dân số vào các xã ven biển. Bởi sự thiếu gương mẫu của các khu vực khác, đối tượng khác, là cái cớ để những lao động vùng ven biển vin vào vi phạm chính sách DS-KHHGĐ…

Đáng quan tâm là, các buổi truyền thông, tuyên truyền, đưa kiến thức dân số đến với người dân vùng ven biển chỉ là những gương mặt quen thuộc tham dự, chủ yếu là những người thực hiện tốt các chủ trương, chính sách về dân số và chăm sóc sức khỏe sinh sản, về giáo dục kiến thức về bình đẳng giới. Với các đối tượng đã vi phạm hoặc nằm trong nhóm nguy cơ cao về vi phạm chính sách dân số thì việc tiếp xúc với cán bộ dân số bị xem như là việc “nhạy cảm”. Cùng với đó, đặc thù lao động ven biển là nam giới thường đi biển, bám biển dài ngày, nữ giới thường dành thời gian chạy chợ, bươn chải mưu sinh, nên việc dành thời gian tiếp cận các nội dung truyền thông về DS/KHHGĐ... gần như là “chuyện hiếm”. Do đó, nhiều cuộc truyền thông dân số được tổ chức công phu, tuyên truyền rộng rãi, “có kẻ nói”, nhưng lại “thiếu người cần nghe” nên chủ trương, chính sách vẫn khó đi vào cuộc sống và tình trạng vi phạm vẫn cứ tiếp diễn, thậm chí có trường hợp tái diễn đến nhiều lần.

Năm 2014, các nguồn kinh phí hỗ trợ về truyền thông của Đề án 52 đã bị cắt giảm. Do đó từ đầu năm đến nay việc tổ chức các hoạt động truyền thông về DS/KHHGĐ gặp không ít khó khăn, thiếu sự chủ động để vươn lên thực hiện tốt nhiệm vụ theo kế hoạch và giải quyết các áp lực về thực hiện chính sách dân số như yêu cầu thực tế đặt ra trên địa bàn. Đội ngũ cộng tác viên công tác dân số đã được kiện toàn, nhưng nguồn hỗ trợ từ địa phương còn ít, chưa đáp ứng tốt việc tổ chức các hoạt động về công tác dân số một cách thường xuyên, liên tục và hiệu quả. Cùng với đó, một số nội dung hỗ trợ về dụng cụ, phương tiện tránh thai cũng bị cắt giảm. Ở các vùng nông thôn ven biển, có đến 70% sử dụng biện pháp tránh thai bằng hình thức đặt vòng, nhưng hiện tại số vòng tránh thai được hỗ trợ rất ít. Hiện tại, các xã đều sẵn sàng nguồn kinh phí để mua vòng tránh thai nhưng các cơ sở cung cấp dịch vụ theo ngành dọc lại thiếu nguồn cung ứng sản phẩm theo quy định để phục vụ nhu cầu của người dân. Do đó, các cơ quan chức năng về công tác dân số cần làm tốt hơn công tác dự báo tình hình, chuẩn bị các phương án, phương tiện, thiết bị, kịp thời sẵn sàng hỗ trợ, phục vụ, đáp ứng nhu cầu giải quyết các vấn để bức bách đặt ra ở cơ sở.

Đức Dương