Bảo hiểm y tế toàn dân: Cần một lộ trình cụ thể

(Baonghean) - Tính đến thời điểm này, ở tỉnh ta, mới chỉ có hơn 70% người dân có thẻ bảo hiểm y tế. 30% còn lại là những lao động tự do, hộ buôn bán nhỏ, lao động ở lĩnh vực nông nghiệp, khu vực nông thôn - đối tượng chưa có ý thức về sự cần thiết của thẻ bảo hiểm y tế… Để đạt mục tiêu bảo hiểm y tế toàn dân giai đoạn 2012-2015 và đến năm 2020 như luật định rất cần giải pháp đồng bộ.

Có thể nói, nhờ chính sách bảo hiểm y tế mà nhiều người đã được cứu sống. Chị Trần Thị Lệ Tĩnh, 39 tuổi, quê ở Thị trấn Nam Đàn hiện đang điều trị tại Bệnh viện Ung bướu là một trong số những người đó. Chị Tĩnh phát hiện bị u Lympho (còn gọi là bệnh lý ung thư hạch) từ năm 2004 và phải đi điều trị bằng hóa chất và tia xạ vùng hạch liên tục tại Bệnh viện K Trung ương. Từ tháng 11/2013 đến nay thì chuyển về Bệnh viện Ung bướu Nghệ An. Vừa qua ngày 6/6, chị Tĩnh đã được bệnh viện thực hiện thành công việc ghép tế bào gốc tạo máu tự thân. Chị Tĩnh tâm tình: “Nếu không có bảo hiểm y tế thì bản thân chị và gia đình không biết lấy đâu ra tiền để chữa trị. Bảo hiểm y tế giúp đỡ bệnh nhân rất nhiều, mọi người cần phải tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện”.

Có lẽ hơn ai hết, những người mắc bệnh mãn tính, bệnh nan y mới hiểu rõ tầm quan trọng của việc tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện. Như lời chia sẻ của Bác sỹ Đặng Đình Bảng, Phó Giám đốc Bệnh viện Ung bướu Nghệ An thì bệnh ung thư điều trị rất tốn kém và đắt tiền, ví dụ như một ca ghép tủy thường lên đến 300 - 400 triệu đồng và có thể hơn. Nếu không có bảo hiểm y tế thì bệnh nhân không thể được chữa trị tốt với các trang thiết bị, thuốc men tối ưu…. Chính sách bảo hiểm y tế đã thiết thực giúp đỡ bệnh nhân. Nhưng trên thực tế hiện nay vẫn còn rất nhiều người chưa tham gia, chưa hiểu hết giá trị của việc mua bảo hiểm y tế, còn chưa hiểu rõ bảo hiểm y tế là sự chung tay đóng góp của cả cộng đồng cho một số người bệnh chứ không phải cho tất cả những người có thẻ bảo hiểm y tế.

Khảo sát tại Thành phố Vinh, đến nay mới chỉ có 210.000/290.000 người dân có thẻ bảo hiểm y tế, chiếm 74% dân số. Điều đáng nói là: Trong 26% dân số chưa tham gia bảo hiểm y tế đó thì có rất nhiều người cận nghèo. Dù những đối tượng này đã được Nhà nước hỗ trợ tới 70% mức đóng nhằm đảm bảo an sinh xã hội, giảm bớt gánh nặng, nhưng mức đóng 30% còn lại vẫn còn là khó khăn đối với nhiều người cận nghèo. Và ngược lại đối với nhiều người khá giả thì chính tình trạng quá tải ở bệnh viện các tuyến, các thủ tục khám, chữa bệnh còn nhiều vướng mắc đã khiến bảo hiểm y tế kém sức hút. Ông Trần Văn Huyên, Giám đốc Bảo hiểm xã hội Thành phố Vinh cho biết thêm: Một trong những rào cản khiến việc tăng tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế trên địa bàn đó là công tác tuyên truyền về các chính sách bảo hiểm y tế chưa được đẩy mạnh và sâu rộng đến người dân. Và bản chất là các cấp ủy, chính quyền cơ sở vẫn chưa thật sự quan tâm tới việc này. Vậy nên cần đưa tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế trở thành một tiêu chí thi đua.

Phẫu thuật u não tại Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa tỉnh. Ảnh: Từ Thành

Tính đến tháng 4/2014, bảo hiểm xã hội tỉnh đã ký hợp đồng khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế với 53 cơ sở khám, chữa bệnh và 480 trạm y tế xã, phường, thị trấn; phát hành trên 2.110.000 thẻ bảo hiểm y tế, nâng tổng số người có thẻ bảo hiểm y tế lên hơn 70% dân số. Đa phần người tham gia bảo hiểm y tế hiện nay chủ yếu thuộc diện các đối tượng chính sách, cán bộ hưu trí, công chức, trẻ em dưới 6 tuổi... các doanh nghiệp tư nhân, hộ gia đình, lao động làm nghề tự do, buôn bán nhỏ, xã viên nông nghiệp, nông dân tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện không nhiều, trong khi đây là đối tượng chiếm khá đông. Việc mở rộng các đối tượng tham gia bảo hiểm y tế vẫn đang gặp rất nhiều khó khăn.

Ông Lê Trường Giang, Phó Giám đốc Bảo hiểm Xã hội tỉnh Nghệ An cho biết: Hướng tới mục tiêu bảo hiểm y tế toàn dân, thời gian qua, Bảo hiểm xã hội tỉnh đã tập trung thực hiện các nghị quyết của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Kế hoạch của UBND tỉnh để đẩy mạnh các mặt công tác nhằm nâng tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế; thực hiện việc tham mưu cho đoàn đại biểu quốc hội tỉnh những ý kiến xác đáng đóng góp vào việc xây dựng Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi, hướng tới việc bắt buộc toàn dân mua bảo hiểm y tế; Tăng cường sự phối hợp các ngành chức năng, địa phương để tuyên truyền cho mọi người dân thấy được lợi ích của việc tham gia bảo hiểm y tế; về phía cơ quan bảo hiểm xã hội tỉnh thì tạo mọi điều kiện để người dân được tham gia bảo hiểm y tế cũng như thuận lợi tiếp cận dịch vụ y tế.

Ngày 13/6 vừa qua, Quốc hội chính thức thông qua Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi. Nguyên tắc được nhấn mạnh trong luật là tiếp tục đảm bảo tính chất xã hội của bảo hiểm y tế - đó là chính sách an sinh xã hội do Nhà nước chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện với sự tham gia của người dân, định hướng tiến tới bảo hiểm y tế toàn dân. Nhiều nội dung trong luật sửa đổi đã hướng tới yêu cầu tạo thuận lợi và khuyến khích, thu hút người dân tham gia bảo hiểm y tế. Để đảm bảo mục tiêu bắt buộc tham gia đối với tất cả các đối tượng, Nhà nước sử dụng cơ chế hỗ trợ ngân sách trực tiếp cho một bộ phận người dân mua bảo hiểm y tế. Chính sách về giá dịch vụ y tế cũng hướng tới thúc đẩy toàn dân tham gia bảo hiểm. Bảo hiểm y tế toàn dân cùng với việc Nhà nước hỗ trợ ngân sách mua bảo hiểm y tế theo lộ trình cho một số nhóm đối tượng sẽ thúc đẩy mạnh mẽ hơn quá trình mở rộng đối tượng, thực hiện mục tiêu bảo hiểm y tế toàn dân và đảm bảo an sinh xã hội.

Quy định bắt buộc người dân tham gia bảo hiểm y tế là phù hợp với chủ trương chăm sóc sức khỏe toàn dân mà Đảng và Nhà nước ta hướng tới. Bắt buộc tham gia bảo hiểm y tế toàn dân đồng nghĩa với việc người dân khi ốm đau đều được bình đẳng trong tiếp cận dịch vụ y tế mà không phải chịu rủi ro về mặt tài chính. Quy định này đề cao tính pháp lý nhằm gắn trách nhiệm của mọi người dân tham gia bảo hiểm y tế tránh tình trạng “lựa chọn ngược” diễn ra lâu nay: các đối tượng khỏe mạnh, có thu nhập cao không tham gia, chỉ có người ốm mới tham gia bảo hiểm y tế, gây nguy cơ mất cân đối, ảnh hưởng đến tính bền vững của bảo hiểm y tế…Trong lúc chờ đợi những thiết chế, chế tài thực thi, đủ mạnh để người dân phải có trách nhiệm tham gia thì các cấp, ngành tỉnh Nghệ An vẫn sẽ thực thi lộ trình tiến tới bảo hiểm y tế toàn dân đã và đang triển khai lâu nay, cụ thể là quy định rõ trách nhiệm của các cấp chính quyền, cũng như các cơ quan, ban, ngành. Bên cạnh đó, đẩy mạnh công tác tuyên truyền và phổ biến bằng nhiều hình thức, nội dung phong phú để người dân hiểu rõ trách nhiệm và quyền lợi khi tham gia bảo hiểm y tế. Luật đã quy định rõ nhưng để luật đi vào cuộc sống thì đang rất cần ý thức của công dân.

Thanh Sơn – Từ Thành