Bất cập từ quy hoạch đến tiến độ

(Baonghean.vn) Bão tố luôn là mối đe dọa, ám ảnh trong suốt cuộc đời của ngư dân. Nhưng với kế sinh nhai, họ vẫn phải sớm hôm ra khơi vào lộng. Giữa trùng khơi mịt mù sóng vỗ, tai họa thường xẩy ra đó là điều khó tránh khỏi. Khi vào bờ, tai họa vẫn "không buông tha". Hàng năm số tàu thuyền bị đánh chìm trong mùa mưa bão vẫn không ngừng tăng, ảnh hưởng đến tiền của, tính mạng của ngư dân....

Nghệ An có 6 cửa lạch. Trong những năm qua, bằng các nguồn vốn khác nhau, ngành thủy sản đang cải tạo, xây dựng các cửa lạch thành nơi neo đậu tàu thuyền tránh trú bão an toàn cho ngư dân. Đã có 2 dự án hoàn thành đưa vào sử dụng, đó là Dự án Khu tránh trú bão ở Lạch Quèn huyện Quỳnh Lưu, với thiết kế cho 500 tàu neo đậu và Dự án tránh trú bão ở Lạch Vạn huyện Diễn Châu cũng thiết kế đủ 500 tàu neo đậu. Ngoài ra còn có các dự án khác đã và đang khởi động như: Dự án Lạch Cờn, cho 200 tàu, Dự án Lạch Thơi huyện Quỳnh Lưu với quy mô 250 tàu neo đậu.

Không có nơi neo đậu, tàu cá phải đậu nhờ Cảng Cửa Lò.

Bên cạnh đó, khu tránh trú bão Lạch Vạn huyện Diễn Châu giai đoạn 2 với quy mô 500 tàu và khu tránh trú bão ở Cửa Lò cho khoảng 200 tàu thuyền bằng nguồn vốn vay của nước ngoài cũng đã được khởi động.

Tuy nhiên, việc xây dựng các khu tránh trú bão cho tàu thuyền đang bộc lộ nhiều bất cập. Hiện nay, toàn tỉnh ta có trên 4000 phương tiện khai thác, số phương tiện này sẽ được duy trì ổn định. Song, theo quy hoạch, sau khi hoàn thành các khu tránh trú bão cũng chỉ đủ chỗ cho 2.150 phương tiện neo đậu, mới đáp ứng được khoảng 50% nhu cầu. Số còn lại không có nơi neo đậu trong mùa mưa bão.

Việc quy hoạch đã không theo kịp với sự phát triển, mà nguồn vốn bố trí cho các dự án lại hết sức hạn chế. Năm 2010, 2 dự án Lạch Cờn, Lạch Vạn được bố trí 20 tỷ, trên tổng số 200 tỷ tổng mức đầu tư. Năm 2012 là 25 tỷ.

Theo tiến độ bố trí vốn như hiện nay thì phải mất khoảng 10 năm mới hoàn thành 2 dự án. Trong 10 năm đó lực lượng tàu thuyền sẽ còn tăng lên rất nhiều. Điều đó có thể thấy được ở khu tránh trú bão Lạch Quèn. Hiện nay, dự án ở Lạch Quèn đã hoàn thành 95% khối lượng công việc. Quy hoạch cho 500 tàu thuyền neo đậu được bố trí trên chiều dài khoảng 2,5 km. Dự án thiết kế cho tàu từ 200 CV trở xuống.

Tuy nhiên, số lượng tàu neo đậu ở bến này đã vượt xa con số thiết kế ban đầu. Theo thống kê, hiện nay ở cửa lạch này có khoảng 700 tàu của các xã Tiến Thủy, Quỳnh Nghĩa, Quỳnh Long neo đậu tránh trú bão, vượt con số thiết kế 200 chiếc, dẫn đến việc tàu đậu san sát kết thành bè. Khi có gió tàu va đập vào nhau rất nguy hiểm. Do việc không có nơi tránh trú bão an toàn cho tàu thuyền của ngư dân nên hàng năm trong mùa bão, gió, có nhiều thuyền bị đánh chìm ảnh hưởng đến người, tài sản của ngư dân.

Anh Nguyễn Ngọc Tuấn, xóm Phong Thắng xã Tiến Thủy (Quỳnh Lưu), chủ nhân một chiếc tàu đánh bắt xa bờ lắp máy 320 CV, cho biết: Do Khu tránh trú bão ở Lạch Quèn bao giờ cũng chật cứng tàu nên anh và một số chủ tàu phải chạy tàu ra giữa lạch neo đậu rất nguy hiểm cho tính mạng người và tài sản. Bão số 3 năm ngoái, tàu của anh bị rê neo, sóng đánh dạt lên bãi bồi giữa sông, hết bão phải thuê tàu kéo hết hàng chục triệu đồng...

Theo ông Nguyễn Văn Kế, Chủ tịch Hội nghề cá xã Tiến Thủy, không gian neo đậu tàu thuyền theo quy định cách nhau từ 5-7 m chiều ngang, 10-15 m chiều dọc mới an toàn khi bão gió. Cũng theo ông Kế, "tấm áo" tránh trú bão Lạch Quèn trở nên chật chội bỏ ngoài số lượng tàu tăng, thì việc tăng công suất máy làm vỏ tàu tăng theo cũng góp phần quá tải ở các khu neo đậu.

Ở Tiến Thủy, việc thay đổi tàu có công suất máy lớn đang trở thành phong trào. Tàu lắp máy 400- 600 CV đã trở thành phổ biến. Trong 3 năm qua, ở Tiến Thủy có khoảng 100 phương tiện đóng mới, hoán cải. Chỉ riêng số phương tiện tăng thêm đó cần chiều dài khoảng 1 km làm nơi neo đậu. Để đáp ứng với yêu cầu phát triển, mặc dầu dự án cũ chưa hoàn thành, Quỳnh Lưu đang đề nghị xây dựng Đề án Mở rộng khu tránh trú bão Lạch Quèn thêm 2 km.

Từ các dự án tránh trú bão đã và đang thực hiện đã bộc lộ những bất cập. Đó là số lượng quy hoạch không đáp ứng được yêu cầu (chỉ mới đáp ứng được 50%). Các dự án không theo kịp với sự phát triển, công năng lạc hậu...

Rõ ràng, để đảm bảo chỗ neo đậu tàu thuyền cho các ngư dân trong mùa mưa bão, ngoài việc bằng các nguồn vốn để đẩy nhanh tiến độ các dự án đang triển khai thì cần tiến hành quy hoạch đủ chỗ cho gần 50% số phương tiện còn lại. Mặt khác, việc quy hoạch cần tính toán để đáp ứng với tốc độ phát triển số lượng tàu thuyền. Cần thiết kế khu tránh trú báo kết hợp với bến cá, khu hậu cần nghề cá.

Công Sáng