Bồi dưỡng, trao đổi kinh nghiệm công tác dân cử

(Baonghean) - Đã trở thành hoạt động định kỳ, hội nghị giao ban Thường trực HĐND các tỉnh Bắc Trung Bộ lần thứ 8, nhiệm kỳ 2011 - 2016 được tổ chức tại thành phố Vinh là dịp để những người làm công tác dân cử gặp gỡ, trao đổi kinh nghiệm hay trong quá trình công tác, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND các cấp.

Tăng cường thẩm quyền của HĐND tỉnh

Các tỉnh Bắc Trung bộ có những đặc điểm tương đồng về điều kiện tự nhiên, khí hậu, sản xuất và văn hóa, nên trong quá trình điều hành phát triển kinh tế - xã hội, các địa phương tăng cường trao đổi, cập nhật thông tin, kinh nghiệm hay đồng thời có những quyết định phù hợp với đời sống dân sinh. Chính vì vậy, hội nghị giao ban Thường trực HĐND các tỉnh Bắc Trung bộ lần thứ 8 được tổ chức vào dịp này được xem là một hoạt động có ý nghĩa quan trọng.

Đồng chí Uông Chu Lưu, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội trao đổi với các đại biểu tại Hội nghị giao ban Thường trực HĐND tỉnh 6 tỉnh Bắc Trung bộ năm 2011.

Đồng chí Trần Hồng Châu - Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Nghệ An, khẳng định: Việc Thường trực HĐND 6 tỉnh Bắc Trung bộ định kỳ tổ chức hội nghị giao ban là nhằm trao đổi, học tập kinh nghiệm lẫn nhau trên cơ sở thực tiễn hoạt động phong phú ở mỗi tỉnh; cùng tìm giải pháp khắc phục những hạn chế, tồn tại; đồng thời có tiếng nói chung kiến nghị với Quốc hội, Chính phủ nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung các văn bản luật, dưới luật, tạo điều kiện để HĐND hoạt động ngày càng hiệu quả hơn. Đặc biệt, trong bối cảnh Quốc hội chuẩn bị thảo luận thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Tại hội nghị lần này, sẽ có một số tham luận được đúc kết từ thực tiễn của HĐND các tỉnh Bắc Trung bộ. HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế sẽ trao đổi về bài học kinh nghiệm trong việc tăng cường xử lý, quyết định các vấn đề phát sinh giữa hai kỳ họp. Với tổng số 143 đề xuất trong 4 năm (2011 - 2014) được UBND tỉnh gửi đến Thường trực HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế xin ý kiến đã được HĐND tỉnh tiến hành thẩm tra kỹ về cơ sở pháp lý, sự cần thiết, những tác động của các nghị quyết khi ban hành; gắn với thực tiễn khảo sát thực tế tại một số cơ quan, đơn vị để quyết định. Nhìn chung, nhiều vấn đề được UBND tỉnh trình xin ý kiến và được Thường trực HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế quyết định giữa hai kỳ họp trúng, đúng, đáp ứng công tác quản lý, điều hành kịp thời, linh hoạt của chính quyền các cấp; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đặt ra, thúc đẩy sự phát triển chung của tỉnh. Tuy nhiên, bên cạnh đó, Thường trực HĐND Thừa Thiên Huế cũng thẳng thắn phản biện, thậm chí đi ngược lại mong muốn, đề xuất của UBND tỉnh đối với những vấn đề chưa có độ “chín”. Đơn cử như đề xuất của UBND tỉnh Thừa Thiến Huế về việc sử dụng nguồn vốn tín dụng ưu đãi để bố trí 70 tỷ đồng đầu tư xây dựng dự án đường Chợ Mai - Tân Mỹ (dự kiến tổng mức đầu tư 776 tỷ đồng) nhưng không được Thường trực HĐND tỉnh chấp thuận mà nguồn vốn này sau đó đã được bố trí cho các công trình xây dựng đường giao thông nông thôn ở các địa phương, đem lại kết quả thiết thực hơn. Hay đề xuất bán nhà thuộc sở hữu Nhà nước, Thường trực HĐND tỉnh cũng không đồng ý thông qua do các khu nhà đất nằm trong vùng bảo vệ di tích hoặc không đúng đối tượng được mua nhà...

Cùng với vấn đề tăng cường vai trò, trách nhiệm và thẩm quyền của HĐND tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh Nghệ An sẽ trao đổi một số kinh nghiệm và giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động chất vấn tại các kỳ họp. Kinh nghiệm và giải pháp của HĐND Nghệ An đó là lựa chọn vấn đề chất vấn trọng tâm, có tầm tác động rộng lớn, thiết thực đến đời sống nhân dân mà trong thực tiễn đang gặp khó khăn, trở ngại, hoặc có nguyên nhân do trách nhiệm, chỉ đạo, điều hành chưa hiệu quả của UBND tỉnh và các sở, ngành chức năng. Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn được điều hành linh hoạt, phát huy dân chủ, tránh nhiệm của người đặt câu hỏi chất vấn và người trả lời chất vấn vào trúng trọng tâm nội dung chất vấn; có tranh luận, phản biện vấn đề nhằm làm rõ để có giải pháp giải quyết những vấn đề bức xúc, nổi cộm trong thực tiễn. Tại các phiên chất vấn và trả lời chất vấn HĐND tỉnh tiến hành ghi âm và “gỡ ghi âm”, cùng với các kết luận của chủ tọa kỳ họp sau mỗi nội dung chất vấn để sau kỳ họp làm cơ sở giám sát các ngành thực hiện các lời hứa tại kỳ họp.

Đối với Thường trực HĐND tỉnh Hà Tĩnh, đó là nâng cao hiệu quả công tác tiếp xúc cử tri (TXCT) của đại biểu HĐND tỉnh. Bên cạnh tổ chức TXCT trước và sau mỗi kỳ họp HĐND theo quy định, HĐND tỉnh Hà Tĩnh đã tổ chức được 15 cuộc TXCT theo chuyên đề nhằm tham vấn ý kiến nhân dân vào các đề án, dự thảo nghị quyết trình kỳ họp. Chất lượng TXCT được cải tiến hiệu quả hơn, trong đó đề cao sự phối hợp chặt chẽ với MTTQ và chính quyền địa phương các cấp. Nhờ đó, đa số ý kiến, kiến nghị của cử tri được các cơ quan chức năng và đại biểu HĐND tỉnh thông tin, giải trình đầy đủ, có phương hướng giải quyết cụ thể; số còn lại được tiếp thu tổng hợp vào báo cáo tại kỳ họp, có những ý kiến được lực chọn đưa vào nội dung chất vấn.

Nâng cao hiệu quả giám sát

Hoạt động giám sát là 1 trong 2 chức năng chủ yếu và cơ bản nhất của HĐND tỉnh nhằm thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND với tư cách là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương. Mặt khác, việc thực hiện tốt chức năng này sẽ góp phần đảm bảo cho các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, Nghị quyết của HĐND được triển khai nghiêm túc và hiệu quả. Bởi vậy, đây là hoạt động được Thường trực và các ban HĐND các tỉnh tập trung trăn trở, nâng cao chất lượng, dành thời gian, trí tuệ, công sức lớn để tập trung thực hiện.

HĐND tỉnh Quảng Bình đã cải tiến, đổi mới cả về nội dung và hình thức giám sát; kết hợp giám sát trực tiếp, giám sát qua văn bản và giám sát tại kỳ họp. Thường trực HĐND tỉnh Quảng Bình đã chủ động điều hòa, phối hợp chặt chẽ với các ban HĐND tỉnh xây dựng kế hoạch giám sát, trong đó nêu rõ nhiệm vụ trọng tâm của từng chuyên đề giám sát. Các nội dung giám sát có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào những lĩnh vực nổi cộm, bức xúc. Cùng với lựa chọn nội dung, HĐND tỉnh Quảng Bình cũng chú trọng kiểm tra, đôn đốc các cơ quan Nhà nước thực hiện các kiến nghị, kết luận sau giám sát một cách thường xuyên, kể cả tổ chức đoàn giám sát việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát của HĐND tỉnh, tránh tình trạng “đánh trống bỏ dùi” trong hoạt động giám sát, góp phần đảm bảo cho hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND tỉnh, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội.

Kinh nghiệm của HĐND tỉnh Quảng Trị đáng học hỏi là giám sát hoạt động tư pháp. Ngoài giám sát tại kỳ họp thông qua báo cáo về hoạt động tư pháp; các báo cáo chuyên đề của ngành Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân, Thanh tra; giám sát phiên chất vấn và trả lời chất vấn các vấn đề liên quan đến tư pháp, Thường trực HĐND Quảng Trị còn phân công Ban Pháp chế HĐND tỉnh giám sát giữa hai kỳ họp. 40 cuộc giám sát thực thi pháp luật ở địa phương đã được Ban Pháp chế HĐND tỉnh Quảng Trị triển khai từ đầu nhiệm kỳ lại nay. Trong đó có 10 cuộc giám sát chuyên đề; 5 cuộc giám sát các vụ việc khiếu nại, tố cáo có liên quan đến công tác điều tra, công tố, xét xử, thi hành án dân sự ở địa phương. Quá trình giám sát, phát hiện, ghi nhận những hạn chế, khó khăn đặt ra, các thành viên của đoàn giám sát còn trực tiếp chỉ ra những hạn chế và tham gia ý kiến gợi mở những biện pháp cho ngành, đơn vị, địa phương được giám sát tự điều chỉnh, bổ sung các hoạt động theo đúng quy định pháp luật. Các kiến nghị, đề xuất sau giám sát được gửi đến cơ quan có thẩm quyền ở Trung ương và địa phương xem xét giải quyết theo quy định. Thường trực HĐND tỉnh Thanh Hóa có kinh nghiệm hay trong việc đôn đốc thực hiện các kiến nghị sau giám sát về biên chế sự nghiệp giáo dục. Thông qua giám sát có nhiều vấn đề đặt ra, như việc giao biên chế sự nghiệp hàng năm của tỉnh, tình trạng tùy tiện trong tuyển dụng, tiếp nhận lao động; thừa - thiếu cục bộ giáo viên... Trên cơ sở kiến nghị của Thường trực HĐND tỉnh, UBND tỉnh Thanh Hóa đã chỉ đạo rà soát thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên; thanh tra việc tuyển dụng, tiếp nhận, điều động, thuyên chuyển, hợp đồng giáo viên, nhân viên hành chính sự nghiệp giáo dục. Qua đó nhiều tập thể và cá nhân bị xử lý do vi phạm. Đồng thời thay cho việc giao biên chế sự nghiệp giáo dục năm học cho các địa phương ở kỳ họp cuối năm (thời gian mà các trường học đã đi qua gần nửa năm học) thì giao vào kỳ họp giữa năm, trước mỗi năm học và xây dựng biên chế cụ thể đến từng trường; rà soát, bổ sung, sửa đổi về định mức giáo viên/lớp, học sinh/lớp ở các bậc học....

Có thể khẳng định, từ thực tiễn hoạt động, các tham luận gửi tới hội nghị lần này của Thường trực HĐND 6 tỉnh khu vực Bắc Trung bộ đề cập khá toàn diện hoạt động của HĐND tỉnh trên cơ sở chức năng, thẩm quyền của mình. Bên cạnh những thuận lợi và kết quả đã đạt được, nhiều tỉnh sẽ phân tích những khó khăn, vướng mắc và nêu sự cần thiết phải kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương nghiên cứu, xem xét, sửa đổi, bổ sung một số văn bản luật và dưới luật như Luật Tổ chức HĐND và UBND, nhất là cần quy định cụ thể hơn về quy trình giám sát, thẩm tra, chất vấn, tiếp xúc cử tri… và các biện pháp bảo đảm, nâng cao hiệu lực của hoạt động giám sát, chất vấn, thẩm tra, tiếp xúc cử tri, tạo điều kiện để HĐND hoạt động có hiệu quả hơn, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của cơ quan dân cử.

Bài, ảnh: Minh Chi