(Baonghean) - Không còn úp mở, rào đón như trước đây, lần này, khi nói về khó khăn chủ yếu gây vướng mắc, làm cản trở tiến trình tái cơ cấu doanh nghiệp Nhà nước (DNNN), tại phiên thảo luận về tái cơ cấu kinh tế trong đầu tư công, DNNN và hệ thống ngân hàng vào ngày thứ Bảy vừa rồi, các đại biểu Quốc hội đã chỉ thẳng đó là lợi ích nhóm trong bộ máy và đi đến kết luận: “Đã đến lúc cần phải mạnh dạn cắt đi cái đuôi của nhóm lợi ích. Người đại diện vốn Nhà nước phải là ông chủ thực sự, chứ không phải ông chủ hờ, thụ động, chờ đợi, đi xin kế hoạch, xin vốn”.
Kết luận đó là chính xác và hết sức cần. Cho dù, hơi muộn. Sở dĩ nói muộn là vì, nhiều người đã nhận ra “cái đuôi” của nhóm lợi ích ngay từ khi mới manh nha xây dựng các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước và nhóm lợi ích cũng đã để lòi “cái đuôi” lợi ích ra khi tìm đủ mọi cách để khuếch trương thanh thế, lợi ích của DNNN để được biệt đãi đủ điều, từ vốn liếng đến tài nguyên, khoáng sản… Nhiều người đã nhận ra sự nguy hiểm khi tập trung quá nhiều ưu đãi, quyền lợi cho DNNN và không ít người đã lên tiếng cảnh báo, kêu gọi đề phòng, thắt chặt công tác giám sát, quản lý các DNNN. Tiếc rằng, không ai nghe theo để làm theo. Đến khi các DNNN nơi thì đổ bể để lại khoản lỗ cùng đống nợ nần khổng lồ, nơi thì làm ăn kém cỏi, cho thấy mô hình đã thất bại rõ rành rành, người ta đã không có những quyết định đủ mạnh để xử lý triệt để ngay, mà lại đưa ra chủ trương tái cơ cấu. Thế là một loạt biện pháp như khoanh nợ, giãn nợ… cho các DNNN làm ăn thua lỗ được thực hiện ngay tức thì.
Thực chất của chuỗi hành động này, như nhận định của nhiều người “am hiểu sự đời” là nhằm để hà hơi, tiếp sức cho các DNNN. Để các DN này tiếp tục được rót vốn từ ngân sách (thực chất là từ tiền đóng thuế của dân) và tiếp tục tồn tại. Điều đó cho thấy, nhóm lợi ích đã thò “cái đuôi” của nó vào không ít nơi, chi phối không ít người. Chính vì thế mà tiến trình cổ phần hóa DNNN không đạt tiến độ như lộ trình Chính phủ đã đặt ra, việc tái cơ cấu hầu như giẫm chân tại chỗ, mà rút cục vẫn không có ai phải chịu trách nhiệm về những khuyết điểm, yếu kém và sự chậm trễ đó cả. Thật ra, “cái đuôi” lợi ích nhóm không chỉ thò vào khuấy đảo, chi phối các DNNN, mà nó còn xâm nhập, khuynh đảo đủ mọi lĩnh vực. Rõ nhất là ở lĩnh vực đầu tư công. Dẫn đến những công trình, dự án và các trang, thiết bị trị giá hàng nghìn tỷ đồng được xây dựng nên, mua sắm mang về, rồi để không. Nhìn lại thì thấy, hầu như không có địa phương nào mà không có những công trình làm ra từ tiền ngân sách rồi để hoang hóa.
Trong khi kinh tế đất nước còn khó khăn, hàng trăm nghìn doanh nghiệp ngoài quốc doanh và cả DNNN làm ăn thua lỗ, phải hoạt động cầm chừng hay phá sản, thì người ta vẫn thản nhiên bỏ ra hàng nghìn tỷ đồng để xây dựng trụ sở hoành tráng quá mức cần thiết. Hay lập đề án 10 nghìn tỷ đồng để sửa chữa, xây mới các nhà hát. Điển hình nhất là tìm đủ mọi lý do, mọi cách tác động để được đăng cai ASIAD với dự tính tiêu tốn hàng tỷ USD của đất nước mà chẳng đề làm gì cả. Đơn giản, cứ có công trình, cứ có mua sắm từ ngân sách là có phần trăm “lại quả”, “hoa hồng”. Cho nên, người ta bất chấp tất cả để đạt được mục đích xà xẻo, tư túi của công. Đó không phải là “cái đuôi” của lợi ích nhóm thì là cái gì. Cũng may, ta đã “phanh” được ASIAD, “phanh” được dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam, nếu không thì…
Thật lòng mà nói, khi nghe các đại biểu của dân đòi chặt đứt “cái đuôi” của lợi ích nhóm, trong lòng vừa thấy mừng, nhưng cũng vừa thấy lo. Mừng vì đã nói thẳng, nhìn thẳng vào sự thật và đã có lời đề nghị hành động mạnh mẽ, quyết liệt. Lo là vì “cái đuôi” của lợi ích nhóm không dễ gì chặt được, vì có thể nói suông thì không sao, nhưng khi vung rìu ra để chặt lại không dám, không làm được, vì người trong cuộc cũng có một khúc trong cái “đuôi đó”. Hoặc cũng có thể người ta cố tình hô hào mọi người chặt bỏ “cái đuôi” lợi ích nhóm của một nhóm nào đó để rồi có chỗ cắm “cái đuôi” lợi ích của phe, nhóm mình vào. Thế nên, rất dễ rơi vào tình cảnh là cứ chặt được “cái đuôi” này lại mọc ra cái đuôi khác. Mà đuôi sau lại khỏe hơn đuôi trước, giống như thằn lằn.
Cho nên, phải hết sức thận trọng, cảnh giác khi cắt “cái đuôi” của nhóm lợi ích, nếu không lại giống như cắt cái đuôi của con thằn lằn!
Duy Hương
