Cải tổ nội các ở Ukraina: Cải cách hay lệ thuộc?

(Baonghean) - Sau cuộc bầu cử Quốc hội Ukraina hồi tháng 10 với kết quả có lợi cho đảng của Tổng thống Petro Poroshenko và khối nghị sỹ thân phương Tây. Khi đã “nắm” được Quốc hội, ông Poroshenko đã hiện thực hóa mạnh mẽ kế hoạch cải tổ của mình, mà trước hết là biện pháp thay đổi về chính trị: Rộng cửa tuyển người nước ngoài về giữ một số vị trí quan trọng trong nội các. Ngày 2/1 vừa rồi, ông đã ký sắc lệnh để các “ngoại binh” được ngồi vào một số ghế quan trọng trong chính phủ.

Để đạt được những nhiệm vụ vô cùng quan trọng mà liên minh cầm quyền đặt ra gồm: bảo đảm khả năng quốc phòng của Ukraine, khôi phục tăng trưởng kinh tế, bảo vệ quyền và tự do của công dân Ukraina, nhiều biện pháp cải cách đã được tính đến. Sẽ khó có sự thay đổi nếu không có con người đủ năng lực để lãnh đạo và quản lý sự thay đổi, do đó, điều mà ông Poroshenko đặt ra hàng đầu là phải thay đổi mạnh mẽ về nhân sự. Trong đó đề cao việc tuyển trạch người nước ngoài vào đảm nhiệm một số vị trí trong nội các. Đây là điều chưa từng có bởi Hiến pháp Ukraina không cho phép. Chẳng hề chi, khi đã có thắng lợi trong cuộc bầu cử Quốc hội vừa qua, ông Petro Poroshenko thực hiện luôn kế hoạch sửa đổi Hiến pháp quốc gia với nội dung thay đổi chính là cho phép bổ nhiệm người nước ngoài vào các vị trí trong chính phủ.

Các thành viên trong nội các Ukraine. Ảnh internet

Tiếp đó, sau khi có hành lang pháp lý thuận lợi từ Hiến pháp sửa đổi, ngày 2/12 vừa rồi ông Poroshenko đã ký một sắc lệnh cấp quốc tịch cho các công dân Mỹ, Georgia và Litva để họ có thể đảm nhiệm các vị trí cấp cao trong chính phủ mới. Cụ thể: Bà Natalie Jaresko – công dân Mỹ, Chủ tịch quỹ đầu tư tư nhân Horizon Capital, được cấp quốc tịch Ukraina để trở thành Bộ trưởng Tài chính. Ông Lithuania Aivaras Abromavicius, chủ ngân hàng đầu tư người Litva, được cấp quốc tịch Ukraina để giữ cương vị Bộ trưởng Kinh tế. Ông Alexander Kvitashvili cựu Bộ trưởng Y tế người Georgia, hiện đang mang thêm quốc tịch Mỹ, được cấp thêm quốc tịch Ukraina để bổ nhiệm chức Bộ trưởng Y tế Ukraine. Trước đó, Thủ tướng Ukraine Arseny Yatsenuk đã giới thiệu một nhân vật có vị trí trong Liên minh châu Âu cho chức vụ Phó Chủ tịch Bộ Hội nhập châu Âu (EIA). Một kênh thông tin khác cho biết cựu Tổng thống Gruzia - ông Mikheil Saakashvili cũng đã được chính quyền Ukraine đề xuất trao cho chức Phó Thủ tướng Ukraina nhưng ông Mikheil đã từ chối.

Hiện tại số “ngoại binh” trong nội các Ukraina vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại, Tổng thống Ukraina công khai khả năng tìm kiếm một người nước ngoài đảm nhận vị trí đứng đầu Cục Phòng chống tham nhũng quốc gia (NACB) mới thành lập. Lý do mà ông Poroshenko đưa ra là một nhân vật người nước ngoài sẽ hết sức khách quan và ít gặp khó khăn trong phòng, chống tham nhũng. Lợi thế của việc sử dụng người nước ngoài vào công việc phòng, chống tham nhũng là do họ “không liên quan đến các tầng lớp chính trị tại Ukraine”.

Ngày 2/12, trước Quốc hội Ukraine, Tổng thống Petro Poroshenko trình bày việc ông ra sắc lệnh cấp quốc tịch cho các công dân nước ngoài để đảm nhiệm các vị trí cấp cao trong chính phủ mới nhằm mục đích: “học các kinh nghiệm nước ngoài để vượt ra khỏi bờ vực phá sản sau nhiều năm tham nhũng và bất ổn chính trị”.

Tuy nhiên, trước sự việc nội các Ukraina đang được mở rộng với tỷ lệ “nhập ngoại” cao nhất từ trước tới nay, có dư luận cho rằng đây là biểu hiện cụ thể của việc Ukraina đang bị “Tây hóa”, là quá trình bị “lệ thuộc hóa”. Cũng trong ngày 2/12 Hãng Thông tấn xã Nga (Tass) cho rằng quyết định chưa từng có tiền lệ của Tổng thống Petro Poroshenko có thể sẽ khiến Ukraine chịu sự chi phối từ bên ngoài. Nhìn vào quốc tịch và “thành phần chính trị” của các nhân vật được cấp quốc tịch Ukraina và được đề xuất nói trên thì rõ ràng nhận định của Hãng Tass là có cơ sở. Bởi tất cả các nhân vật nói trên đều đến từ Mỹ hoặc các quốc gia thân Mỹ, những nước đã và đang ủng hộ mạnh mẽ những cải cách chính trị ở Ukaina và hậu thuẫn cho chính quyền của ông Poroshenko.

Trước những luồng dư luận đó, để tránh những điều bất lợi cho Mỹ và sự trả đũa đến từ Nga, Phó phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ đã lên tiếng bác bỏ thông tin cho rằng Washington liên quan đến việc Ukraine lựa chọn một người Mỹ làm Bộ trưởng Tài chính mà “Đây là lựa chọn của nhân dân Ukraine và được Quốc hội nước này thông qua. Đây là quyết định của họ”.

Dù dư luận có nói gì đi nữa thì việc cấp quốc tịch cho người nước ngoài và đưa họ vào nội các Ukraina đã được tiến hành. Ý chí của Tổng thống và Quốc hội Ukraina đã được thực hiện. Nga không chùn bước và rõ ràng chính quyền Ukraina cũng không bỏ cuộc. Nhưng rất có thể, chính quyền Ukraina đã không tự quyết cho số phận của chính mình. Những xung đột vì thế vẫn chưa dừng lại ở quốc gia Đông Âu này.

Chí Linh Sơn