Cần biết khi dùng thuốc sắc Ðông y

Trong Đông y, sắc thuốc là một công việc khá phức tạp và công phu, nhưng uống như thế nào cho đúng cũng rất quan trọng.
 
Nên uống nóng, uống ấm hay uống lạnh?

Thường thì khi sắc thuốc xong, chắt nước thuốc ra bát, đợi một lát để thuốc nguội đến độ vừa phải, không nóng không lạnh rồi uống, như vậy gọi là uống ấm. Cách uống này hay được sử dụng hơn cả vì rất hợp sinh lý. Nhưng những bệnh nhân bị chứng hàn như cảm mạo phong hàn, đau bụng đi ngoài do lạnh... muốn nâng cao tác dụng tán hàn của thuốc thì phải uống nóng. Ngược lại, bệnh nhân bị chứng nhiệt như sốt sao, môi khô họng khát, miệng lưỡi lở loét, đại tiện táo, tiểu tiện sẻn đỏ... thì phải đợi cho thuốc thật nguội mới uống nhằm mục đích tăng cường hiệu quả thanh nhiệt của dược liệu.

Các vị thuốc cần phải uống ấm thường có dược tính tương đối ôn hòa lấy công dụng tư bổ điều lý làm trọng, khi sắc hay dùng lửa nhỏ (văn hỏa). Các vị thuốc cần phải uống nóng thường có dược tính ôn nhiệt, khi sắc phải dùng lửa to (vũ hỏa), sắc nhanh. Các vị thuốc cần phải uống lạnh thường có dược tính hàn lương, khi sắc thời gian kéo dài hơn một chút.

Chuẩn bị sắc thuốc đông y. Ảnh: Sức khỏe Đời sống.

Nên uống vào lúc nào?

Thuốc có hiệu quả hay không ngoài việc dùng đúng bệnh và sắc đúng cách còn phụ thuộc vào thời gian uống thuốc có hợp lý hay không. Để hấp thu tốt và phát huy tác dụng cao nhất, các thuốc tư bổ nên uống vào sáng sớm khi chưa ăn sáng; các thuốc có công dụng kiện tỳ, tả hạ (tẩy xổ), khu trùng (trừ giun) nên uống khi bụng đói, trước khi ăn; các thuốc tiêu thực và có phản ứng kích thích dạ dày, ruột nên uống sau bữa ăn; các thuốc thăng đề (đưa lên trên) và ôn lương bổ khí nên uống vào khoảng thời gian từ sáng sớm đến trước giữa trưa; các thuốc tư âm dương huyết, thuốc thanh tả phục hỏa ở âm phận nên uống vào buổi tối; các thuốc trừ tà ở khí phận và dương phận nên uống vào sáng sớm...

Làm gì để hạn chế cảm giác buồn nôn khi uống thuốc?

Những người uống thuốc sắc Đông y lần đầu thường có cảm giác buồn nôn, thậm chí có thể nôn ngay lập tức, đặc biệt là khi uống các thuốc thanh nhiệt giải độc có vị đắng. Thêm nữa, trong khi thần kinh đang căng thẳng lại nhắm mắt, bịt mũi cố uống một hơi cho hết bát nước thuốc, kết quả là nôn ra toàn bộ vừa mệt sức vừa phí thuốc.

Để hạn chế tình trạng này, trước tiên phải hết sức bình tĩnh, thư giãn thần kinh, không nóng vội, chú ý độ ấm của thuốc và cách uống trước hay sau bữa ăn rồi uống một ngụm nhỏ, ngậm trong miệng một lát để tạo cảm giác thích ứng, sau đó từ từ nuốt xuống họng. Khi uống hết, nên dùng một chút nước ấm tráng miệng. Ngoài ra, hòa thêm vào bát thuốc một ít nước gừng tươi cũng có thể đem lại hiệu quả chống nôn và buồn nôn ở một mức độ nhất định.

Có nên uống đông dược và tân dược cùng một lúc?

Tốt nhất là nên uống cách xa nhau vì rằng nhiều loại thuốc tây và thuốc ta không thể cùng uống một lúc. Ví như các vị thuốc như đào nhân, hạnh nhân có chứa nitriglycoside thì không nên uống cùng các tân dược thuộc nhóm an thần, gây mê, gây tê vì có thể gây ức chế trung tâm hô hấp và rối loạn chức năng gan. Các thuốc cường tim thuộc nhóm digitalis không được uống cùng với các dược liệu như trúc đào, vạn niên thanh, vì có thể gây rối loạn nhịp tim.

Các thuốc thuộc nhóm sulfanilamide không nên uống cùng các dược liệu có chứa acid hữu cơ như bồ công anh, xuyên khung, ngũ vị tử, ô mai... vì có thể gây nên sỏi đường tiết niệu và chứng đái ra máu. Kháng sinh thuộc nhóm tetracyclin không nên uống cùng một lúc với cácvị thuốc có chứa nhiều canxi, magiê và nhộm nhôm như thạch cao, mẫu lệ... vì sẽ làm giảm hiệu lực của tetracyclin, hình thành các hợp chất kim loại bền vững ở đường ruột làm ảnh hưởng đến quá trình hấp thu và tiêu hóa thức ăn.

Khi uống nên kiêng cữ ăn uống như thế nào?

Kiêng cữ về ăn uống khi dùng thuốc Đông y là một điều rất cần thiết. Bởi lẽ, theo quan niệm của y học cổ truyền, thức ăn cũng là những vị thuốc, cho nên nếu ăn uống không hợp lý thì có thể làm ảnh hưởng đến hiệu lực của đơn thuốc và sức khỏe của người bệnh. Tuy nhiên, do hạn chế về kiến thức, nhiều thầy thuốc bắt bệnh nhân kiêng quá nhiều thứ, kể cả những thức rất cần thiết cho cơ thể hoặc giả tạo nên thói quen cứ khi dùng thuốc Đông y là phải kiêng tôm, cua, ốc, thịt gà, rau muống... một cách cứng nhắc.

Trên thực tế, việc kiêng cữ về ăn uống phải tùy thuộc vào 2 yếu tố: một là các món ăn kỵ với các vị thuốc đang dùng, ví dụ bạch linh kỵ giấm, miết giáp kỵ thịt gà...; hai là các thức ăn chống lại tác dụng của thuốc, ví dụ đang uống thuốc trị chứng hàn thì phải kiêng các thức ăn mát lạnh... Như vậy, về vấn đề này, việc tuân thủ theo chỉ dẫn của thầy thuốc có chuyên khoa là hết sức quan trọng.

Theo Sức khỏe Đời sống - PC

tin mới

Sức khỏe sinh sản

Cục Dân số tổ chức truyền thông chăm sóc sức khỏe sinh sản cho học sinh Nghệ An

(Baonghean.vn) - Sáng 29/11, tại Trường Trung học cơ sở Nghi Thái (Nghi Lộc), Trung tâm Tư vấn và cung ứng dịch vụ, Cục Dân số - Bộ Y tế phối hợp với Chi cục Dân số -Kế hoạch hóa gia đình tỉnh tổ chức Hội nghị truyền thông trực tiếp chăm sóc sức khỏe sinh sản – Kế hoạch hóa gia đình.

90% người mắc ung thư phổi là người hút thuốc lá. Ảnh Internet

Những con số thống kê đáng sợ về thuốc lá

(Baonghean.vn) - Mỗi năm có khoảng 40 nghìn người tử vong vì các bệnh liên quan đến thuốc lá và dự báo đến năm 2030, con số này có thể sẽ tăng lên tới 70 nghìn người tử vong 1 năm nếu các biện pháp phòng, chống tác hại thuốc lá không hiệu quả.

Phần thi tiểu phẩm của Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An. Ảnh: Thành Chung

Ấn tượng, hấp dẫn Hội thi tìm hiểu Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá trong ngành Y tế Nghệ An cụm số 1

(Baonghean.vn) - Ban Tổ chức đã trao giải Nhất ở cụm thi số 1 cho Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An; Giải Nhì cho Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An; Giải Ba cho đội thi Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Nghệ An – Bệnh viện Da liễu Nghệ An và đội thi Bệnh viện Y học cổ truyền Nghệ An.

Những thực phẩm giàu chất xơ prebiotic có lợi cho sức khỏe đường ruột

Những thực phẩm giàu chất xơ prebiotic có lợi cho sức khỏe đường ruột

Nhiều người nhận thức được vai trò của thực phẩm giàu chất xơ và thực phẩm chứa men vi sinh đối với sức khỏe đường ruột. Tuy nhiên, so với thực phẩm chứa men vi sinh như sữa chua, thì thực phẩm giàu chất xơ prebiotic vẫn bị đánh giá thấp và thường thiếu trong chế độ ăn uống của nhiều người.

Khoảnh khắc thiêng liêng, lần đầu tiên được ôm ấp hình hài bé nhỏ con mình đó, người mẹ đã bật khóc. Ảnh: Hoàng Yến

Những cánh chim non vượt 'bão'

(Baonghean.vn) - Những em bé sinh non, sinh mệnh mong manh như "chỉ mành treo chuông". Đồng hành cùng cha mẹ bé, các thầy thuốc Khoa Hồi sức Sơ sinh, Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An bằng tình yêu thương vô bờ bến đã nỗ lực níu giữ sự sống và đồng hành cùng những “cánh chim non” vững vàng vượt bão.

Đau họng do thay đổi thời tiết, ăn gì để nhanh khỏi?

Đau họng do thay đổi thời tiết, ăn gì để nhanh khỏi?

Thời tiết thay đổi đột ngột từ nóng chuyển sang lạnh khiến nhiều người bị viêm họng, mệt mỏi, khó ăn, khó nuốt do đau họng. May mắn là có những thực phẩm không chỉ có tác dụng làm dịu cổ họng mà còn giàu dinh dưỡng giúp tăng sức đề kháng có thể khiến cơn đau họng biến mất nhanh hơn.

9 vị thuốc hỗ trợ kiểm soát đường huyết

9 vị thuốc hỗ trợ kiểm soát đường huyết

Đái tháo đường là một trong những rối loạn chuyển hóa nội tiết phổ biến nhất, gây ra tỷ lệ mắc bệnh và tử vong đáng kể. Việc dùng các vị thuốc thảo dược góp phần không nhỏ trong hỗ trợ kiểm soát tốt đường huyết.