Cần một giải pháp đồng bộ
(Baonghean) - Chỉ trong 9 tháng đầu năm, theo báo cáo của Thanh tra tỉnh, trong số 145 vụ việc khiếu nại, 114 vụ việc tố cáo đã được xử lý có đến 101 vụ việc khiếu nại, 59 vụ việc tố cáo sai. Một trong những nguyên nhân cơ bản được chỉ ra là do nhận thức về pháp luật của công dân còn nhiều hạn chế...
Theo Hiến pháp, pháp luật Việt Nam, khiếu nại, tố cáo là một trong những quyền cơ bản của công dân. Quyền khiếu nại, tố cáo của công dân đã được cụ thể hóa rất rõ trong các quy định của luật, nghị định... Ở tỉnh ta, việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân đã có đóng góp trong sự phát triển chung của tỉnh, giải quyết được quyền lợi chính đáng hợp pháp của người khiếu nại, tố cáo và lợi ích của xã hội.
Một ví dụ cụ thể được dẫn ra để minh chứng việc giải quyết khiếu nại, tố cáo đem lại lợi ích cho xã hội đó là vụ việc công dân tố cáo một số cá nhân lợi dụng chính sách của Nhà nước giao đất sai đối tượng tại Khu quy hoạch đồng Cánh Phượng, xã Nghi Phú, Thành phố Vinh. Qua việc tố cáo của công dân, cơ quan chức năng đã xác minh có 44 lô đất giao sai đối tượng và mới đây, ngày 21/10/2013, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành Văn bản số 7454/UBND.KT về việc xử lý đối với các trường hợp giao đất sai đối tượng tại Khu quy hoạch đồng Cánh Phượng.
Tại Văn bản số 7454, UBND tỉnh đã chỉ đạo truy thu số tiền được miễn giảm trái nguyên tắc của chủ 39 lô đất theo nguyên tắc: quy đổi số tiền được miễn giảm tại thời điểm giao đất ra diện tích đất chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính. Sau đó tính số tiền sử dụng đất phải nộp đối với diện tích đất chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính nêu trên và đơn giá Nhà nước tại thời điểm cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (đối với những lô đất chưa cấp Giấy CNQSD đất; hoặc đã bị thu hồi); Đối với trường hợp lô đất đã được cấp Giấy CNQSD đất và Giấy CNQSD đất chưa bị thu hồi thì giải quyết theo hướng cho phép giữ nguyên Giấy CNQSD đất đã cấp và đồng thời thực hiện truy thu số tiền sử dụng đất đã được miễn giảm.
 |
| Một số trang báo có nội dung tuyên truyền phổ biến pháp luật trên báo Nghệ An. |
Theo một cán bộ thanh tra tỉnh tham gia xác minh giải quyết vụ việc này, tại thời điểm các cá nhân được giao đất sai đối tượng, giá trị mỗi lô đất tại Khu quy hoạch đồng Cánh Phượng có giá chỉ khoảng 90 triệu đồng, nếu đem bán trao tay có giá không dưới 300 triệu đồng. Hiện tại, mỗi lô đất tại đây có giá không dưới 1 tỷ đồng. Và với việc công dân tố cáo để cơ quan chức năng đưa ra ánh sáng vụ việc này đã giúp bài trừ được những con sâu trong bộ máy công quyền, Nhà nước sẽ thu hồi được một khoản tài chính bị thất thoát không hề nhỏ.
Tuy nhiên, bên cạnh những vụ việc khiếu nại, tố cáo đúng, đem lại lợi ích cho cá nhân liên quan và xã hội thì có rất nhiều vụ việc khiếu nại, tố cáo sai. Từ đầu năm 2013 đến nay, Thanh tra tỉnh giải quyết được 145/160 vụ việc khiếu nại. Trong đó, có 120 vụ việc giải quyết 1 lần; 25 vụ việc giải quyết 2 lần. Qua giải quyết khiếu nại thì có 15 vụ việc khiếu nại đúng (tỉ lệ 10,3%); 29 vụ việc khiếu nại có sai có đúng (tỉ lệ chiếm 20%); 101 vụ việc khiếu nại sai (tỷ lệ chiếm 69,7%). Cũng trong 9 tháng qua, Thanh tra tỉnh đã giải quyết 114/121 vụ việc tố cáo. Trong đó có 7 vụ việc tố cáo đúng (tỷ lệ chiếm 6,1%); 48 vụ việc tố cáo có sai có đúng (tỷ lệ chiếm 42,1%) và có 59 vụ việc tố cáo sai (tỷ lệ chiếm 51,8%).
Một vụ việc vừa khiếu nại sai vừa tố cáo sai mà cán bộ Thanh tra tỉnh thường nhắc đến là vụ việc liên quan đến ông T.T.T (P. Hà Huy Tập, TP Vinh). Ban đầu, ông T khiếu nại yêu cầu cấp Giấy CNQSD đất cho lô đất số 37, đường Nguyễn Sỹ Sách, P Hà Huy Tập, TP Vinh. Vụ việc đã được Chủ tịnh UBND phường Hà Huy Tập ban hành Quyết định giải quyết khiếu nại lần 1; Chủ tịch UBND Thành phố Vinh ban hành Quyết định giải quyết khiếu nại lần 2. Không đồng tình với kết quả giải quyết của cấp thành phố, ông T tiếp tục khiếu nại lên UBND tỉnh, và UBND tỉnh đã giao cho Thanh tra tỉnh kiểm tra, xác minh tham mưu xử lý đơn của ông T.
Khi Thanh tra tỉnh vào cuộc đã xác định những nội dung của ông T khiếu nại sai. Không thống nhất với kết quả kiểm tra, rà soát của tổ kiểm tra do ông Nguyễn Phương Thuần - Trưởng phòng thanh tra 2 làm tổ trưởng, ông T đã viết đơn tố cáo ông Thuần với lời lẽ xúc phạm người giải quyết khiếu nại. Thanh tra tỉnh đã thành lập tổ công tác để giải quyết đơn tố cáo và đi đến kết luận: Việc ông T tố cáo ông Thuần là không đúng thực tế; hành vi của ông T là vi phạm Điểm 4, Điều 100, Luật Khiếu nại, tố cáo (Hành vi xúc phạm người có trách nhiệm giải quyết khiếu nại, tố cáo). Không dừng lại ở đây, ông T tiếp tục có đơn tố cáo gửi lên Thanh tra Chính phủ, các cơ quan tổ chức có liên quan tố cáo ông Lê Quốc Hồng - Phó Chủ tịch UBND Thành phố Vinh, ông Lê Văn Giáp - Phó Chánh Thanh tra tỉnh có biểu hiện vi phạm pháp luật. Đối với vụ việc này, hướng giải quyết hiện nay của Thanh tra tỉnh là: Khi các cơ quan Trung ương và địa phương nhận được đơn của ông T. thì tiến hành lưu đơn, không chuyển giao xem xét giải quyết.
Trong tháng 8/2013, Báo Nghệ An đã xác minh, viết bài phản ánh một vụ việc công dân khiếu nại sai, đó là vụ việc liên quan đến ông H cùng con là ông V, xóm 9, xã Hưng Xuân (Hưng Nguyên). Cha con ông H cho rằng gia đình họ có oan sai khi Nhà nước thu hồi đất để giải phóng mặt bằng thực hiện dự án đường du lịch ven sông Lam đoạn qua xã Hưng Xuân. Qua xác minh, nội dung đơn thư khiếu nại về quyền lợi cá nhân của ông H, ông V là không đúng.
Các ông này phát hiện có những sai lệch của các cơ quan liên quan trong giao đất tái định cư cho một số trường hợp trong khu vực, từ đó đã lấy làm căn cứ để đòi các cấp liên quan phải thực hiện giao đất tái định cư cho mình. Và việc này là không thể được vì làm sao có thể đòi hỏi chính quyền các cấp áp dụng cái sai để thực hiện lợi ích cho họ! Ông Nguyễn Chí Nhâm - Chánh Thanh tra tỉnh cho biết: "Ông H, ông V đã khiếu nại sai khi đòi cấp chính quyền giao đất tái định cư. Nếu ông H, ông V làm đơn tố cáo việc giao đất tái định cư của các cơ quan liên quan cho một số cá nhân trên địa bàn không đúng quy định thì mới chuẩn xác. Với vụ việc này, Thanh tra tỉnh đang chỉ đạo xử lý...".
Đâu là nguyên nhân dẫn đến tình trạng khiếu nại, tố cáo sai? Theo Thanh tra tỉnh, nguyên nhân cơ bản là do nhận thức pháp luật nói chung, nhất là về Luật Khiếu nại, tố cáo của công dân còn nhiều hạn chế nên có những yêu cầu đòi hỏi không đúng hoặc vượt quá quy định của pháp luật... Hiện nay, tình trạng khiếu nại, tố cáo sai trên địa bàn tỉnh còn phổ biến, chiếm tỷ lệ cao: Khiếu nại sai chiếm tỷ lệ 71,5%; tố cáo sai chiếm tỷ lệ 53%.
Để giảm thiểu tình trạng công dân khiếu nại, tố cáo sai, thì công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước nói chung, pháp luật khiếu nại tố cáo nói riêng (Luật Khiếu nại, Luật tố cáo và các nghị định hướng dẫn thi hành) cần được tăng cường. Để làm được điều này, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các địa phương, đứng đầu các đơn vị, tổ chức chính trị, xã hội, các đoàn thể... cần phải thực sự coi trọng để quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật.
Cùng với đó, cần phải công khai, minh bạch các chính sách, chủ trương... để dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra; phải phát huy việc thực hiện quy chế dân chủ cơ sở; Cán bộ công chức trực tiếp làm công tác tiếp dân, xử lý đơn thư cần nâng cao kỹ năng chuyên môn, nghiệp vụ để tránh tình trạng xác định sai thẩm quyền, chuyển đơn không đúng cấp, dẫn đến chậm giải quyết các vụ việc. Các cơ quan liên quan như HĐND các cấp, đoàn đại biểu Quốc hội tăng cường hơn nữa trong việc giám sát công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, tổ chức trong công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo...
Báo chí có một vai trò đặc biệt trong việc tuyên truyền phổ biến pháp luật và tham gia giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo của công dân. Thông qua việc xác minh, xử lý đơn thư khiếu nại tố cáo, báo chí đã đem ra ánh sáng không ít vụ việc mà cơ quan chức năng chưa giải quyết xử lý được. Từ việc bảo vệ được quyền, lợi ích chính đáng hợp pháp của công dân, cơ quan báo chí đang chiếm được niềm tin của nhân dân, nhiều người dân đã tìm đến cơ quan báo chí để gửi gắm việc khiếu nại, tố cáo. Chính vì vậy, báo chí cần phát huy hơn nữa vai trò của mình để giúp công dân gia tăng nhận thức về pháp luật, qua đó, tăng cường được ý thức thượng tôn pháp luật của toàn xã hội, giảm thiểu việc khiếu nại, tố cáo sai của công dân.
Bài, ảnh: Nhật Lân
