Canh bon mật đắng của người Thái
Phù Yên (Sơn La) có nhiều cánh đồng chiêm chũng cho nên ở đây có rất nhiều cây bon.
Cây bon ngọt dùng nấu canh khác với một loại cây cũng có tên là bon mọc hoang dại trên đồng vốn thường được dùng làm thức ăn cho gia súc. Đồng bào nơi đây đã hái lấy bẹ của cây bon ngọt về, nhặt rau kiểu như nhặt rau bí, bóc hết lớp vỏ ngoài của thân, tiếp tục với việc cắt bon thành từng khúc nhỏ rồi ngâm vào trong nước muối khoảng 10 phút. Bon sau khi ngâm có thể dùng để xào hay nấu canh.
Với món bon mật trâu, đồng bào ở đây dùng bon ngọt đã được nhặt để nấu canh như cách làm với các loại rau thông thường. Khi nào nồi canh sôi, ta thái miếng mật trâu khô treo trên bếp lửa cho vào nồi canh. Tùy theo khẩu vị mà ta cho ít hay nhiều lượng mật trâu. Lúc sắp ăn ta bỏ vào nồi canh một vài lá chanh. Thế là đã có nồi canh rất ngon và bổ. Nồi canh có vị ngọt thanh của bon ngọt cộng với vị đắng vừa phải của mật trâu, ngoài ra còn có vị thơm của lá chanh.
Canh bon mật đắng là món ăn rất dân dã mà đồng bào Thái ở Sơn La đã sáng tạo ra trong hoàn cảnh cuộc sống khó khăn. Trong những ngày đông giá rét được ngồi cùng gia đình quây quần bên mâm cơm mà trong mâm có bát canh bon mật trâu tỏa làn hơi nghi ngút bạn sẽ thấy ấm lòng hơn và bạn sẽ thấy được vị ngọt lịm, đăng đắng của canh, nó cũng ấm áp bình dị như con người Tây Bắc vậy.
Lê Hoa (St)