Chăm sóc SKSS cho công nhân: Cần sự vào cuộc đồng bộ

(Baonghean) - Thiếu những kiến thức về sức khỏe sinh sản, thiếu những hiểu biết về tình dục an toàn, thiếu điều kiện để chăm sóc cho cá nhân là những tồn tại nhiều năm nay ở các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh. Từ đó, dẫn đến rất nhiều hệ lụy và về lâu dài còn ảnh hưởng đến cuộc sống, hạnh phúc của các công nhân nữ sau này.

Điện thoại của chị Nguyễn Thị Thương Huyền, Phó Phòng dân số, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình luôn mở 24/24h. Gọi đến cho chị, đa phần đều là những người không quen biết và chủ yếu là những cuộc gọi để nhờ tư vấn các vấn đề về sức khỏe sinh sản, tình dục an toàn hay đôi khi chỉ để tâm sự. Chị Huyền chia sẻ: Các cuộc điện thoại cũng đến nhiều hơn sau những lần chị tham gia tư vấn cho công nhân tại các khu nhà trọ. Nhiều người gọi đến vì e ngại nên chỉ giới thiệu: em là công nhân ở nhà máy A, em đang làm việc ở công ty X… Dù không biết chính xác là ai, nhưng bao giờ chị cũng trả lời cặn kẽ. Nếu không hiểu, chị còn nhờ các đồng nghiệp tư vấn thêm rồi gọi lại… Trao đổi nhiều lần, đã có những người đặt trọn niềm tin vào chị, chuyện buồn, chuyện vui đều tìm đến chị để chia sẻ. Chị Huyền cho biết: Gửi tin nhắn thường là những em còn ít tuổi, ngại, không dám nói chuyện trực tiếp. Các em thiếu kiến thức về sức khỏe sinh sản, sức khỏe giới tính quá nhiều. Đó cũng là điều đáng e ngại nhất, bởi đa phần công nhân nữ đều còn rất trẻ, đi làm ăn xa, sống xa gia đình và thiếu sự quản lý của bố mẹ… Nhiều người lở dở cả cuộc đời cũng vì những hiểu biết nông cạn đó.

Truyền thông tư vấn các biện pháp tránh thai qua tờ rơi cho công nhân khu công nghiệp Bắc Vinh. Ảnh: Thành Hưng

Theo chân chị Huyền, chúng tôi tham dự buổi tư vấn khám sức khỏe và cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản và phương tiện tránh thai cho nữ công nhân Công ty TNHH một thành viên Tân Khánh An ở Khu công nghiệp Bắc Vinh. Đây là chiến dịch dân số đầu tiên được triển khai ở khu công nghiệp, điều đáng mừng là nữ công nhân nhà máy tham dự rất đầy đủ. Công đoàn công ty ủng hộ chương trình bằng cách đưa ra văn bản: Nếu ai không đi khám sức khỏe sẽ bị cắt thi đua. Vui mừng vì sau một vòng kiểm tra sơ bộ không có dấu hiệu gì bất thường, chị Nguyễn Thanh Thủy, Tổ máy tâm sự thật: Chúng em làm công nhân, giờ giấc chặt chẽ, đôi khi ốm cũng phải cố đi làm để khỏi mất ngày công. Giờ có các bác sỹ về siêu âm, khám phụ khoa lại còn cấp phát thuốc miễn phí chúng em thực sự rất phấn khởi. Chỉ mong năm nào dịch vụ cũng được triển khai…

Nữ giới chiếm đến 74% trong tổng số gần 10.000 công nhân đang làm việc tại các khu công nghiệp và các nhà máy trên địa bàn tỉnh. Trong đó, độ tuổi thanh niên, vị thành niên, lao động trẻ chưa kết hôn chiếm tỷ lệ đến 30%; 70% đang ở độ tuổi sinh đẻ. Qua khảo sát của Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình ở 700/2.824 công nhân tại 4 doanh nghiệp ở Khu công nghiệp Bắc Vinh và Khu công nghiệp Nam Cấm thì có tới 62% số công nhân được hỏi không có kiến thức đầy đủ về các bệnh lây truyền qua đường tình dục; 66% số người được hỏi không trả lời đúng biện pháp tránh thai có tác dụng phòng, chống bệnh lây truyền qua đường tình dục; có tới 96% số người được hỏi trả lời lý do họ sử dụng biện pháp tránh thai là để nhằm mục đích tránh thai và sinh đẻ có kế hoạch và hơn 70% số người nhận thức chưa đầy đủ về hậu quả của việc nạo phá thai.

Ngoài ra, khi được hỏi về nhu cầu được sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình của công nhân thì có tới 68% có nhu cầu được cung cấp thông tin về tình yêu, tình dục; 76,5% có nhu cầu được cung cấp thông tin về sinh lý cơ thể và sự thụ thai; 69,5% có nhu cầu được cung cấp thông tin về phòng tránh mang thai ngoài ý muốn và nạo phá thai, 59,5% mong muốn được cung cấp thông tin về các biện pháp tránh thai; 73% có nhu cầu cung cấp thông tin về bệnh lây truyền qua đường tình dục và cách phòng tránh; 79% có nhu cầu được tư vấn về các bệnh phụ khoa; có tới 68% số công nhân mong muốn được sử dụng biện pháp tránh thai bằng bao cao su miễn phí; 11% có nhu cầu sử dụng viên uống tránh thai.

Theo bà Trần Thị Nguyệt - Phó Chủ tịch Công đoàn Khu kinh tế Đông Nam: Con số này phản ánh đúng thực trạng ở các khu công nghiệp hiện nay, vì hầu hết các nhà máy, doanh nghiệp chưa thực hiện được công tác tư vấn, chăm sóc SKSS/KHHGĐ dành cho nữ công nhân. Trong khi đó, đời sống của công nhân ở các khu công nghiệp gặp rất nhiều khó khăn như: thu nhập thấp, thời gian làm việc nhiều, công nhân không có điều kiện tham gia các hoạt động xã hội. Mặt khác, mặc dù số lượng công nhân đông, nhưng hoạt động sinh hoạt văn hóa, thể thao, giải trí cho công nhân chưa được quan tâm; việc tư vấn, chăm sóc sức khỏe nói chung và sức khỏe sinh sản nói riêng chưa được triển khai tại các khu công nghiệp. Bên cạnh đó, nhận thức của công nhân về SKSS, tình dục an toàn còn nhiều hạn chế cộng với các yếu tố bất lợi do môi trường làm việc, thời gian làm việc dài, điều kiện nhà ở và vệ sinh môi trường kém, đa phần công nhân chưa ý thức được việc phòng chống bệnh nghề nghiệp, đặc biệt là thiếu kiến thức cơ bản về chăm sóc sức khỏe nói chung và chăm sóc sức khỏe sinh sản nói riêng.

Thực tế cho thấy, thời gian gần đây, mặc dù một số nhà máy, xí nghiệp đã tuân thủ đúng quy định về việc khám sức khỏe cho người lao động. Tuy vậy việc khám chỉ dừng lại ở những kiểm tra đơn thuần như huyết áp, các bệnh ngoài da, răng miệng, còn khám kỹ và chuyên sâu về sức khỏe sinh sản và các bệnh phụ khoa, truyền nhiễm hầu như không có. Trong khi đó, đây lại là vấn đề nhạy cảm, nhất là với những chị em chưa lập gia đình hay còn đang trẻ tuổi. Thông qua các buổi tư vấn tuyên truyền, phổ biến pháp luật, LĐLĐ tỉnh cũng đã tổ chức lồng ghép một số buổi tư vấn về sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình cho công nhân tại các khu nhà trọ, nhưng số buổi triển khai chưa nhiều, mặc dù nhu cầu của chị em là rất lớn. Chị Nguyễn Thị Thương Huyền, cho biết: Nếu không có sự vào cuộc của các ban, ngành thì có lẽ công nhân ở các khu công nghiệp mãi bị “trắng” thông tin bởi lẽ hiện nay các chủ doanh nghiệp thường không quan tâm nhiều đến vấn đề này. Để tiếp cận với các doanh nghiệp cũng rất khó khăn, bởi khi triển khai chương trình tư vấn sẽ ảnh hưởng đến thời gian làm việc, năng suất lao động, lợi nhuận công ty. Còn để tự tiếp cận thì chị em lại không có điều kiện bởi họ ít được tiếp xúc với báo chí, truyền hình, internet hay các phương tiện truyền thông khác.

Mô hình “Cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản và phương tiện tránh thai cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Nghệ An”, được triển khai thử nghiệm từ đầu năm 2014, là chương trình có quy mô đầu tiên của Chi cục Dân số Nghệ An hướng đến đối tượng là công nhân. Mục tiêu của chương trình là nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, KHHGĐ cho công nhân tại các khu công nghiệp; Nâng cao năng lực cho cán bộ làm công tác Dân số/KHHGĐ, Y tế tại các địa bàn có khu công nghiệp; Cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản và phương tiện tránh thai cho công nhân nhằm hạn chế tình trạng mang thai ngoài ý muốn và mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Hy vọng rằng, chương trình sẽ tạo một hiệu ứng tích cực và tạo sự chuyển biến trong nhận thức, suy nghĩ của công nhân trong các nhà máy. Từ đó, sẽ tạo tiền lệ để các công ty, các doanh nghiệp chú trọng hơn đến công tác tuyên truyền, truyền thông, công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản cho công nhân… Để mô hình này thực sự hoạt động có hiệu quả cần có thêm sự tham gia tích cực của các cấp, các ngành liên quan và sự ủng hộ của các doanh nghiệp, đặc biệt là về chủ trương, hỗ trợ các điều kiện cần thiết như: cơ sở vật chất, thời gian, kinh phí và nguồn nhân lực... để tổ chức tốt các hoạt động. Về lâu dài, ngành Dân số sẽ lên kế hoạch xây dựng mạng lưới tuyên truyền viên về CSSKSS/KHHGĐ tại các doanh nghiệp mà nòng cốt sẽ là chị em công nhân hoặc và là đoàn viên của các tổ chức công đoàn, đoàn thanh niên, hội phụ nữ và cán bộ y tế của các doanh nghiệp; tăng cường các hoạt động truyền thông, Phối hợp với các đơn vị y tế tổ chức tư vấn, khám sức khỏe và cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe…

Mỹ Hà