Chè trôi nổi và giải pháp thu mua

(Baonghean) - Thực trạng chè đang bán trôi nổi, tranh mua tranh bán diễn ra ở nhiều địa phương. Anh bạn làm ở phòng nông nghiệp một huyện trồng chè lớn nhất tỉnh cho hay: Mùa mưa đến, chè đâm nõn tua tủa, búp nhiều, người trồng chè không thể không thu hoạch, bởi lúc này năng suất cao nhất. Nhưng thu hoạch nhiều thì Công ty ĐT và PT chè Nghệ An đâu có thu mua hết được, vì vậy phải bán cho tư thương. Đây chính là thời điểm các xưởng chế biến chè tư thương hưởng lợi, không cần đầu tư cho vùng nguyên liệu chè, mà chỉ việc mua cao hơn chút là có chè chế biến.

Trong khi, các xí nghiệp chè của Công ty ĐT và PT chè Nghệ An công suất có hạn, công nghệ cũng dạng “bình dân”, bình thường thì đảm bảo thu mua cho người trồng chè, nhưng đến mùa mưa chè đâm búp nhiều thì không thể mua hết bởi không chế biến kịp. Hạn chế của các xí nghiệp này còn ở chỗ: không đặt lịch thu hoạch từng vùng như mía, sắn mà ai đến nhập là mua, ai không nhập là thôi, có sao dùng vậy. Người trồng chè hái xong không thể để lâu bởi chè sẽ xuống phẩm cấp, chế biến không còn ngon phải bán ngay, người mua cũng phải chế biến ngay, để lâu chè tươi sẽ bị hỏng. Vì vậy mà sinh ra nóng ruột, cãi vã khi chờ đợi, sinh ra phá vỡ hợp đồng đầu tư, nguy hiểm hơn là phá vỡ vùng nguyên liệu.

Giải pháp có thể xử lý hài hòa ở chỗ này là: trong mùa mưa, các xí nghiệp chè của Công ty ĐT và PT chè Nghệ An vẫn cứ thu mua chè cho người dân nhưng theo nguyên tắc: không mua ồ ạt mà mua theo vùng, theo lịch. Vùng nào bán trước, chè ngắn đọt, một tôm hai lá có thể mua giá cao hơn một chút, vùng nào bán đúng dịp giá bình thường, còn vùng nào phải bán sau, chè ra dài hơn thiệt hơn thì mua cao hơn một chút. Bên cạnh đó, các xí nghiệp phải đầu tư thêm máy móc để vận hành trong mùa cao điểm, thêm cả nhân công để sản xuất.

Không ai có thể phủ nhận được công sức, tiền của của Nhà nước và của Công ty ĐT và PT chè đã đầu tư vùng nguyên liệu gần 8000 ha chè ở tỉnh ta. Chè đang là cây xóa đói, giảm nghèo bền vững nhất. Như xóm 5 Hùng Sơn- Anh Sơn, hiện có 60 hộ trồng chè trên tổng số 80 ha, thu nhập từ chè năm 2012 đạt 800 tấn, thu về 2,4 tỷ đồng. Người dân ở đây “đi lên bằng chè”, làng mạc no ấm, nhà nhà mái ngói, xe máy, ti vi, bể nước được đầu tư đầy đủ.

Nhưng hạn chế lớn nhất của Công ty ĐT và PT chè là năng lực tài chính hạn hẹp, nguồn đầu tư phụ thuộc vào Nhà nước, đời sống cán bộ và nhân viên công ty còn gặp nhiều khó khăn, vì vậy chưa phát huy được hết năng lực, trí tuệ của họ vào sự lớn mạnh của Công ty. Cơ chế xin, cho vẫn còn tồn tại, nhiều trở ngại trong đầu tư hỗ trợ. Thật khó tưởng tượng một doanh nghiệp nằm trong tốp 10 xuất khẩu chè của cả nước ta, có đến 9 xí nghiệp trực thuộc gồm: XN chè Bãi Phủ, XN chè Hạnh Lâm, XN chè Thanh Mai, XN chè Vinh, XN chè Con Cuông, XN chè Hùng Sơn, XN chè Tháng Mười, có nhiều dây chuyền chế biến tiên tiến nhập khẩu từ Ấn Độ, kim ngạch một năm đạt trên 7 triệu USD, nhưng trụ sở chính thì cũ kỹ, trang thiết bị trong phòng làm việc đơn sơ, lạc hậu, chẳng khác gì trụ sở các đơn vị thời bao cấp.

Bởi vậy, để nâng cao năng lực, cởi bỏ những lực cản, sức ì, thiết nghĩ cần cổ phẩn hóa doanh nghiệp này. Cổ phần hóa sẽ tăng vốn đầu tư, tăng trách nhiệm, sự gắn bó giữa vùng nguyên liệu và nhà máy sẽ trở nên sống còn bởi đó là sản nghiệp, là tiền của của từng người lao động trong doanh nghiệp. Chỉ khi nào công ty này được cổ phần hóa, thì khi đó không còn tâm lý tỵ nạnh nhà nước và tư thương, mà đơn vị nào làm ăn hiệu quả thì bà con sẽ đồng hành, lựa chọn. Ai đầu tư nhiều, thu mua hợp lý thì bà con sẽ theo, ai quản lý chặt, sát thì người đó được hưởng. Và các cơ chế chính sách đối với người trồng chè sẽ được hưởng chung theo Quyết định của tỉnh về chính sách hỗ trợ cho nông nghiệp hàng năm như các cây trồng khác.

Châu Lan