Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Nghệ An: Hành trình 40 năm bảo vệ những mùa vàng

Làm tốt vai trò “gác cửa”, bảo vệ những mùa vàng

Được thành lập năm 1985, trong suốt hành trình 40 năm phát triển, một trong những nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu của Chi cục Trồng trọt và BVTV Nghệ An là điều tra, dự tính, dự báo sâu bệnh hại cây trồng. “Bám ruộng, lội đồng," với phương châm “chính xác", "kịp thời", "không bỏ sót đối tượng", đơn vị đã dự tính, dự báo chính xác, tham mưu và tổ chức phòng trừ kịp thời các dịch bệnh nguy hiểm, giúp nông dân chủ động phòng ngừa, không để dịch hại lây lan, gây thiệt hại nghiêm trọng trên diện rộng, bảo vệ hàng ngàn ha cây trồng, bảo toàn sản lượng lương thực cho tỉnh.

Nhiều đợt dịch hại nghiêm trọng đã được ngăn chặn như: Dịch sâu đục thân 2 chấm, dịch bọ xít dài, dịch rầy nâu, dịch bệnh đạo ôn, dịch lùn sọc đen, dịch sâu róm thông, chồi cỏ hại mía, các đợt bùng phát châu chấu hại tre… Đặc biệt, đã điều tra phát hiện kịp thời các sinh vật gây hại mới, các sinh vật trước đây là thứ yếu chuyển dần thành sinh vật gây hại chủ yếu như nhện gié, lùn sọc đen, vàng lá di động hại lúa, sâu keo mùa Thu hại ngô, phytopthora hại cam, Fusarium trên cây trồng cạn, chết héo hại keo...

Từ đó, chủ động tham mưu, đề xuất giải pháp và tổ chức chỉ đạo phòng trừ bảo vệ sản xuất nhanh chóng, hiệu quả; điển hình như hệ thống các giải pháp phòng, chống bệnh lùn sọc đen phương Nam, nhện gié, rầy lưng trắng, ốc bươu vàng hại lúa; hệ thống các giải pháp quản lý khắc phục hiện tượng suy thoái nhanh do sâu bệnh trên cam, giải pháp phòng, chống bệnh chồi cỏ hại mía...

“

Công tác nghiên cứu lựa chọn các bộ giải pháp BVTV, các thuốc đặc hiệu có độ độc thấp, có tính chọn lọc cao để tham mưu, khuyến cáo sử dụng, đã góp phần xây dựng hệ sinh thái đồng ruộng ngày càng an toàn, bền vững hơn và tần suất bùng phát dịch hại ngày càng thấp; minh chứng rõ nét là từ năm 2018 đến nay trên địa bàn tỉnh không có đối tượng dịch hại bùng phát trên diện rộng.

Bà Võ Thị Nhung - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An

Đặc biệt, trong lĩnh vực khó khăn nhưng hết sức quan trọng nhằm ngăn ngừa sinh vật lạ xâm nhập, ảnh hưởng đến sản xuất là kiểm dịch thực vật, Chi cục đã phát hiện, chỉ đạo bao vây xử lý kịp thời, triệt để các đối tượng lọt vào địa bàn như bệnh ghẻ bột khoai tây tại Kỳ Sơn năm 1999, mọt đậu Mêhicô tại Vinh các năm 2007, 2015, 2021 - 2023.

Với diện tích canh tác lớn, mỗi năm Nghệ An tiêu thụ trên dưới 400 tấn thuốc BVTV và 350 nghìn tấn phân bón hóa học. Chi cục đã chủ động tham mưu tỉnh trong chỉ đạo, quản lý kinh doanh, sử dụng thuốc BVTV. Tổ chức đào tạo, cấp chứng chỉ hành nghề cho hàng ngàn lượt tổ chức, cá nhân kinh doanh, sử dụng thuốc BVTV và phân bón; thanh, kiểm tra, phát hiện, tham mưu xử lý kịp thời các vi phạm như sản xuất, buôn bán thuốc BVTV, giống, phân bón giả, ngoài danh mục, kém chất lượng, quá hạn sử dụng, góp phần bảo vệ người tiêu dùng và đảm bảo hành lang pháp luật cho các doanh nghiệp.

Hướng tới nền nông sản sạch

Suốt 40 năm qua, Chi cục Trồng trọt và BVTV Nghệ An đã đóng vai trò nòng cốt, đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ KHKT, chuyển giao các quy trình canh tác tiên tiến, đặc biệt là Quản lý dịch hại tổng hợp (IPM), nhằm giảm thiểu việc sử dụng thuốc BVTV, bảo vệ môi trường đất và nước. Đồng thời, tập trung xây dựng và phát triển các mô hình sản xuất an toàn, hỗ trợ nông dân thiết lập các vùng trồng đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP và các tiêu chuẩn ATTP khác. Điều này không chỉ nâng cao chất lượng nông sản mà còn mở ra cơ hội xuất khẩu, gia tăng giá trị kinh tế.

Nhiều tiến bộ KHKT, dự án, mô hình được nông dân hưởng ứng và nhân rộng như: Chương trình quản lý dịch hại tổng hợp (IPM), Chương trình hệ thống thâm canh lúa cải tiến (SRI); mô hình ba giảm, ba tăng (ICM) sản xuất rau an toàn theo hướng GAP; các đề tài, kết quả nghiên cứu phòng trừ sâu bệnh hại… Được chuyển giao cho hàng vạn nông dân, những đề tài, mô hình này không những giúp sản xuất hiệu quả hơn mà còn góp phần nâng cao nhận thức cũng như chất lượng sản phẩm, bảo vệ sức khỏe con người và môi trường sinh thái, hướng đến sản xuất bền vững.

Đặc biệt, những năm gần đây, Chi cục đã đóng góp tích cực xây dựng mã số vùng trồng phục vụ xuất khẩu. Đây là bước đi chiến lược nhằm minh bạch hóa nguồn gốc nông sản Nghệ An, giúp các sản phẩm chủ lực của tỉnh thâm nhập sâu hơn vào các thị trường khó tính, khẳng định vị thế và chất lượng nông sản xứ Nghệ; là bằng chứng rõ nét cho sự chuyển đổi tư duy từ sản xuất nông nghiệp đơn thuần sang phát triển kinh tế nông nghiệp giá trị cao, bền vững.

Chi cục đã tham mưu Sở Nông nghiệp và Môi trường ban hành quyết định công nhận 118 cây đầu dòng và 22 vườn cây đầu dòng, góp phần hỗ trợ cho tổ chức, cá nhân khai thác nguồn vật liệu nhân giống và đưa nhanh các giống đã được công nhận vào sản xuất; cấp 118 mã số vùng trồng nội địa cho các cây trồng như lúa, rau, cam, chè, mía, ... với diện tích hơn 818 ha, hình thành các vùng sản xuất tập trung và xây dựng được cơ sở dữ liệu về trồng trọt đối với các vùng trồng.

Khẳng định vai trò trong công tác tham mưu cho Sở Nông nghiệp và Môi trường ở lĩnh vực trồng trọt, đơn vị đã tích cực tham mưu xây dựng đề án sản xuất trồng trọt các vụ Xuân, Hè Thu - Mùa và vụ Đông hàng năm một cách kịp thời và hiệu quả với phương châm 6S (2 sớm và 4 sát) được đúc rút, tổng kết từ thực tiễn.

Đó là: Xây dựng đề án thật sớm để các địa phương có thời gian xây dựng kế hoạch sản xuất sát với điều kiện thực tế vùng; triển khai đề án thật sớm để các địa phương, người dân và doanh nghiệp chủ động trong sản xuất. Cùng với đó, khung thời vụ bố trí sát với dự báo thời tiết; cơ cấu cây trồng thật sát với lợi thế địa phương; cơ cấu sản lượng các loại cây trồng sát với dự báo và nhu cầu của thị trường; và cuối cùng là phải chỉ đạo sát cơ sở, chỉ đạo toàn diện về quản lý chất lượng vật tư nông nghiệp, ứng dụng tiến bộ KHKT, BVTV, thủy lợi, chính sách.

Minh chứng cho hiệu quả của hoạt động tham mưu này, là từ đó các địa phương có căn cứ triển khai ở cơ sở kịp thời và sát, đúng, sản lượng lương thực cây có hạt của tỉnh những năm qua luôn đạt và vượt chỉ tiêu đề ra với hơn 1,2 triệu tấn/năm. Từ năm 2016 - 2025, Nghệ An đã chuyển hơn 3.900 ha đất trồng lúa kém hiệu quả sang các cây trồng khác, cho hiệu quả kinh tế cao hơn từ 1,5 - 3 lần.

“

Chúng tôi sẽ tiếp tục tập trung vào chuyển đổi số trong quản lý dịch hại, mở rộng hơn nữa các vùng sản xuất an toàn, và xây dựng thương hiệu nông sản Nghệ An vươn tầm quốc gia và quốc tế, thực hiện mục tiêu "nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh"

Ông Nguyễn Tiến Đức - Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Nghệ An