Chuyện 'chim hạc về trời' ở đền Cuông

Bí ẩn về chim hạc trong tủ kính

Đền Cuông được xếp hạng Di tích lịch sử Quốc gia năm 1975. Hiện nay, đền không chỉ là di tích lịch sử văn hóa, mà còn được UBND tỉnh công nhận là điểm du lịch. Hàng năm, ở đây đón hàng chục nghìn lượt khách về hành lễ, tham quan.

Trong đó, một trong những điểm khiến không ít du khách hiếu kỳ mỗi lần ghé về đền Cuông là hình ảnh con chim hạc to lớn được trưng bày trong tủ kính, đặt trang trọng ngay giữa tòa hạ điện.

“Người dân trong vùng thì ai cũng biết về câu chuyện chim hạc rồi. Nhưng người ở xa đến không biết, ai cũng hỏi, họ rất hiếu kỳ. Mỗi lần như thế, chúng tôi lại gác công việc, ngồi lại kể câu chuyện diễn ra từ 30 năm trước cho họ nghe”, ông Cao Văn Trân (79 tuổi), một trong những thủ nhang tại đền Cuông nói.

Ông Trân kể rằng, vào đúng ngày khai mạc Lễ hội Đền Cuông năm 1995, khi hàng ngàn người đang vây quanh để theo dõi màn cưỡi ngựa diễu hành trong ngày khai hội thì bất ngờ có một con chim hạc trắng rất lớn bay đến, hạ cánh xuống một người tàn tật đi xe lăn đang xem hội trong sân đền.

“Hồi đó là đúng 20 năm kỷ niệm ngày đền Cuông được xếp hạng Di tích lịch sử cấp Quốc gia, nên lễ hội cũng khá lớn, rất đông người đến xem”, ông Trân kể và cho hay, điều lạ lùng là con chim hạc này không hề tỏ ra sợ hãi dù rất đông người vây quanh. Thậm chí, chim hạc còn nô đùa với nhiều người.

“Những ngày sau đó, chim hạc thường đỗ ở vị trí linh thiêng trong đền. Do chim không chịu bay đi, nên Ban quản lý đền đành phải giữ lại nuôi, hàng ngày cho ăn. Tuy nhiên, khoảng 3 tháng sau thì chim hạc yếu dần rồi chết. Ban quản lý đền đã mang xác chim ra Hà Nội nhồi bông, bảo quản và chuyển về lại đền Cuông”, ông Trân kể.

Từ đó đến nay, con chim hạc này vẫn được bảo quản trong tủ kính, trưng ở hạ điện. Ông Trân cũng cho biết, khi chim hạc còn sống, mỗi cánh của nó sải dài 1,5 mét, nặng khoảng 12kg.

Ông Trân còn kể rằng, 1 năm sau đó, cũng đúng vào ngày Lễ hội Đền Cuông diễn ra, người dân phát hiện một con cá voi rất lớn trôi dạt vào bờ biển Cửa Hiền, ngay phía sau lưng đền Cuông. Xác con cá voi sau đó được chính quyền địa phương cùng người dân trong vùng làm lễ rồi chôn cất ngay gần bờ biển. Những năm sau đó, thi thoảng có cặp cá voi khác cùng bơi về gần bờ biển này, có lần còn bị mắc cạn. Chính quyền địa phương đành phải giải cứu rồi dùng thuyền kéo cá voi ra xa.

“

Vì những điều kỳ lạ diễn ra trong ngày lễ của đền nên nhiều người dân tin rằng, chim hạc chính là Mỵ Châu hóa thân để tham gia lễ hội cùng mọi người. Còn cá voi chết dạt vào bờ là minh chứng cho sự tuẫn tiết bi thương của An Dương Vương.

Ông Cao Văn Trân - thủ nhang tại đền Cuông

Sẵn sàng cho mùa lễ hội

Đền Cuông hay còn gọi là đền thờ An Dương Vương, tọa lạc trên núi Mộ Dạ, nằm ngay cạnh Quốc lộ 1A đoạn qua xã Diễn An (huyện Diễn Châu). Tương truyền, sau khi được thần Kim Quy giúp xây thành và làm nỏ thần, An Dương Vương hoàn toàn mất cảnh giác và đã mắc mưu của Triệu Đà. Năm 208 TCN, sau khi chiếm được nỏ thần, Triệu Đà đã cho quân tấn công bất ngờ nước Âu Lạc, Vua An Dương Vương thất thế phải rút lui về phương Nam. Khi chạy tới núi Mộ Dạ - nơi bờ biển chắn ngang, đường bị cắt đứt, đò giang không thấy bóng người. Cùng đường, vua kết liễu công chúa Mỵ Châu rồi gieo mình xuống biển...

Để tưởng nhớ Vua An Dương Vương, sau khi ông mất, nhân dân vùng này đã lập miếu thờ ông ở Cửa Hiền. Theo các bậc cao niên trong vùng, ngôi đền ban đầu được gọi là đền Công, bởi vì ở núi Mộ Dạ trước đây là rừng cây cổ thụ, có nhiều chim công bay về sinh sống. Ngoài ra, thế núi Mộ Dạ trông xa lại giống hình một con chim công khổng lồ đang múa, đầu chim chính là nơi đền tọa lạc. Không chỉ là điểm di tích linh thiêng, đền còn là một danh thắng bởi sự kết hợp hài hòa giữa kiến trúc và cảnh sắc thiên nhiên. Đền nằm ở lưng núi Mộ Dạ, trên núi là rừng thông bạt ngàn, sau núi là biển.

Theo ông Đào Hồng Thành – Trưởng phòng Văn hóa huyện Diễn Châu, Trưởng Ban quản lý Di tích Đền Cuông, những câu chuyện chim hạc bay xuống đền rồi không chịu rời đi và cá voi lớn dạt vào sau lưng đền vào đúng dịp lễ càng khiến cho ngôi đền trở nên kỳ bí. “Hiện nay, chim hạc được trưng bày ở nơi trang trọng. Còn xác cá voi thì cũng được xây lăng chôn cất, người dân địa phương đều đặn đến lo hương khói”, ông Thành nói.

Lễ hội Đền Cuông 2025 sẽ diễn ra trong 4 ngày, từ 11/3 đến 15/3 (tức 12/2 - 16/2 âm lịch). Trong đó, lễ khai mạc sẽ diễn ra vào tối 12/3. Như thường lệ, lễ hội gồm 8 phần lễ quan trọng, như lễ Khai quang, lễ rước Vua và Công chúa, lễ Đại tế… Bên cạnh đó, phần hội sẽ có nhiều hoạt động văn hóa, thể thao đặc sắc như diễn văn nghệ, biểu diễn ca trù, dân ca ví giặm, hội thi thanh niên thanh lịch, bóng chuyền, cùng các trò chơi dân gian truyền thống.

“

Năm nay, huyện Diễn Châu đã có sự đầu tư mạnh mẽ để nâng tầm Lễ hội Đền Cuông, như lắp đặt màn hình LED lớn, bố trí thêm không gian chụp ảnh cho du khách. Đặc biệt, chúng tôi cũng mời nhiều địa phương trong tỉnh tham gia trưng bày các sản phẩm OCOP, góp phần quảng bá văn hóa và đặc sản địa phương.

Ông Đào Hồng Thành – Trưởng phòng Văn hóa huyện Diễn Châu, Trưởng Ban quản lý Di tích Đền Cuông