Chuyện những 'chàng Tây' hát dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh

Ca sĩ Mỹ với tình yêu nhạc Việt

Xuất hiện trong liên khúc “Giận thì giận mà thương thì thương” - “Giận mà thương”, ca sĩ người Mỹ Kyo York khiến khán giả thích thú khi thể hiện khá tròn trịa những giai điệu mang đậm âm hưởng dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh: “Em cứ nhủ rằng anh không thương, anh đo lường thì rất cặn kẽ…”, “Anh xa em nghe câu dân ca, giận mà thương sao mà da diết thế. Ơi câu ca nặng tình nặng nghĩa, có lúc nào em đợi anh không…”.

Nhưng, đó không phải là lần đầu tiên Kyo York thể hiện một ca khúc tiếng Việt; cũng không phải lần đầu tiên chàng ca sĩ người Mỹ này hát một ca khúc dân ca Việt Nam. Bởi, đối với những người quan tâm tới âm nhạc Việt Nam, cái tên Kyo York hoàn toàn không hề xa lạ.

Sinh năm 1985, Kyo York đã từng học ở Đại học Marymount Manhattan, tốt nghiệp và làm việc tại Công ty Apple tại thành phố New York. Cuối năm 2007, trong chuyến đào tạo kỹ năng giao tiếp trên tàu biển dành cho những sinh viên cuối khóa, Kyo đã đến Việt Nam trên một chiếc tàu cập cảng Nhà Rồng tại thành phố Hồ Chí Minh.

Hai năm sau, Kyo York trở lại Việt Nam trong một dự án dạy tiếng Anh tình nguyện tại tỉnh Hậu Giang. Trong thời gian làm việc, Kyo thích thú với văn hóa cũng như con người Việt Nam và ngày càng cảm thấy gắn bó với mảnh đất Nam bộ. Sau khi chương trình kết thúc, Kyo chọn ở lại TP. Hồ Chí Minh để sinh sống.

Kiên trì học tiếng Việt, chàng trai Mỹ dần hiểu và cảm nhận được lời các bài hát Việt và quyết định trở thành ca sĩ chuyên nghiệp. Anh từng khiến các khán, thính giả Việt Nam khâm phục khi phiêu cùng những tình khúc của các nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, Thanh Tùng, Ngô Thụy Miên, Phú Quang, Trần Tiến… Ngoài ca hát, Kyo York còn viết lời tiếng Anh cho các ca khúc Việt Nam, góp phần đưa âm nhạc Việt Nam đến gần hơn với thế giới.

Về cơ duyên biểu diễn tại Lễ khai mạc Festival Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh, Kyo York cho biết, anh từng vài lần đến Nghệ An để tham gia các sự kiện văn hóa cũng như các chương trình tình nguyện, thiện nguyện như hát phục vụ cho các thiếu nhi có hoàn cảnh khó khăn dịp Tết Trung thu, tham gia dọn rác ở bãi biển Cửa Lò…

“Nếu hỏi từng đến Nghệ An bao nhiêu lần thì tôi không nhớ rõ cụ thể nhưng tôi khá quen với mảnh đất này với các đặc sản như bánh gai, cháo lươn, mực... cũng như các bài hát mang âm hưởng dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh, một loại hình nghệ thuật dân gian mà tôi biết đã được UNESCO vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Tôi cũng biết rằng, mảnh đất Bắc Trung bộ phải đối mặt với thời tiết không thuận lợi nên con người Nghệ An luôn đầy nghị lực và sự đoàn kết vượt khó. Vì vậy, khi được đạo diễn Trường Bắc ở Nhà hát Ca múa Nhạc Việt Nam mời tham gia Chương trình nghệ thuật tại Lễ khai mạc Festival Dân ca ví, giặm, tôi đã ngay lập tức hào hứng nhận lời”, Kyo York chia sẻ.

Kyo York cũng cho biết, bản thân anh là ca sĩ chuyên về nhạc thính phòng và nhạc trữ tình. Và dù đã từng hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh, Dân ca Nam bộ nhưng đây là lần đầu tiên anh thử sức với dân ca ví, giặm.

“Khi đạo diễn Trường Bắc cho phép tự chọn một bài hát có chất dân ca ví, giặm mà tôi từng biết, tôi nghĩ ngay đến bài “Giận mà thương” bởi trong một lần đến Nghệ An, tôi đã nghe một số người dân địa phương hát bài này và dạy tôi hát vài câu. Sau đó, ca sĩ Huyền Trang - người được chọn song ca cùng tôi đề xuất thêm bài “Giận thì giận mà thương thì thương” để hát liên khúc. Khi chọn bài thì rất háo hức, nhưng đến khi bước vào tập luyện, tôi đã gặp không ít khó khăn về cách luyến láy của 2 bài hát này. Tôi phải tự tập trong thời gian khá lâu, cùng với sự giúp đỡ nhiệt tình của ca sĩ Huyền Trang mới có thể hát được cả 2 bài”, Kyo York tâm sự.

Việt Nam là một đất nước rất nhỏ, nhưng có nhiều thể loại âm nhạc theo từng vùng miền. Dân ca ví, giặm là một trong những thể loại âm nhạc thú vị để hát giao duyên. UNESCO đã đúng khi ghi nhận ví, giặm Nghệ Tĩnh là một di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại. Bản thân Kyo cảm thấy rất tự hào về điều này và chắc chắn những người nước ngoài khác sẽ thích khám phá nét đẹp văn hóa này”.

- Ca sĩ Kyo York.

Youtuber Nigeria và trải nghiệm đặc biệt

Cùng góp mặt trong Chương trình Nghệ thuật tại Lễ khai mạc Festival Dân ca, ví, giặm Nghệ Tĩnh, biểu diễn bài hát “Ai vô xứ Nghệ” cùng 2 ca sĩ Việt Nam Phương Thanh, Lê Thanh Phong, chàng trai người Nigeria Cee Jay liên tục nhận được những tràng vỗ tay từ khán giả khi cất lên những ca từ “Ai ơi cà xứ Nghệ, càng mặn lại càng giòn, nước chè xanh xứ Nghệ, càng chát lại càng ngon”…

Khác với Kyo York – một ca sĩ chuyên nghiệp, công việc chính của Cee Jay là giáo viên tiếng Anh và Youtuber. Cách đây 11 năm, trường Đại học mà Cee Jay đang theo học lúc bấy giờ liên kết với một trường đại học ở Hà Nội, vì thế anh có dịp tới Việt Nam với tư cách du học sinh.

Theo chia sẻ của Cee Jay, lần đầu tiên đến Việt Nam, mọi thứ đối với anh đều quá lạ lẫm, đặc biệt là về ngôn ngữ và ẩm thực. Lúc đó, anh chỉ nghĩ cố học cho xong và ở Việt Nam 4 - 5 tháng thôi. Nhưng tình yêu với một cô gái Việt Nam đã khiến Cee Jay dần gắn bó với đất nước này. Cho dù phải chia tay bạn gái Việt Nam đầu tiên, rồi có khoảng thời gian kinh doanh thất bại, nhiều lần muốn quay về Nigeria, nhưng như một cơ duyên, Cee Jay đã yêu rồi lập gia đình với một cô gái gốc Hà Nội và quyết định định cư luôn ở Việt Nam.

Những năm gần đây, ngoài dạy tiếng Anh cho trẻ em, Cee Jay trở thành một cái tên đình đám trong giới Youtuber. Với khả năng nói tiếng Việt cực kỳ thành thạo, Cee Jay liên tục cho ra các video chia sẻ về những trải nghiệm văn hóa, ẩm thực, khám phá cuộc sống ở Việt Nam, Bên cạnh đó người xem khá thích thú khi anh cover những bài hát tiếng Việt như: “Sau tất cả”, “Về đâu mái tóc người thương”… Tuy vậy, biểu diễn tại một chương trình nghệ thuật mang đậm chất dân ca ví, giặm, với Cee Jay là một trải nghiệm hoàn toàn mới lạ.

“Trước đó, tôi chưa từng đặt chân đến Nghệ An, cũng gần như không biết gì về dân ca ví, giặm. Vì vậy, khi được mời biểu diễn tại Lễ khai mạc Festival Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh, tôi rất bất ngờ nhưng cũng rất thích thú. Cũng vì tôi chưa từng đến Nghệ An nên đạo diễn chương trình đã chọn cho tôi bài hát “Ai vô xứ Nghệ” để biểu diễn cùng 2 ca sĩ Phương Thanh, Lê Thanh Phong. Đó là một bài hát với sắc thái hoàn toàn mới so với những bài hát tiếng Việt tôi đã từng hát, với những nốt luyến láy rất phức tạp, trong khi tôi chưa từng học hát bao giờ", Cee Jay chia sẻ.

Youtuber người Nigeria cũng tâm sự rằng: "Hồi mới sang Việt Nam, tôi rất thích bài "Về đâu mái tóc người thương" và tưởng đó là bài khó hát nhất ở Việt Nam cho đến khi vào studio, đọc lời bài và nghe bản demo “Ai vô xứ Nghệ”. Câu hỏi đầu tiên tôi bật ra là: “Tại sao rõ là dấu sắc mà ca sĩ lại hát thành dấu nặng vậy?”, khiến cả ê-kíp cười, giải thích rằng đó là cách nói của người miền Trung, đặc biệt là người Nghệ An. Rồi việc hát cùng 2 ca sĩ người Nghệ An hát rất đỉnh khiến tôi cũng cảm thấy áp lực.

Suốt gần một tháng trời, ban ngày tôi tập ở nhà hát, tối về nhà cũng liên tục lẩm nhẩm từng ca từ, giai điệu. Trước ngày biểu diễn, các nghệ sĩ ở ở Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam đã quay và chia sẻ clip tôi tập hát bài “Ai vô xứ Nghệ” lên Facebook, TikTok, nhận được nhiều bình luận tích cực, khiến tôi có thêm động lực để thể hiện thật tốt bài hát”.

"Dù đã có hơn 10 năm ở Việt Nam những tôi vẫn luôn háo hức với hành trình trải nghiệm quê hương thứ 2 của mình. Và được tham gia Chương trình nghệ thuật tại Lễ khai mạc Festival Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh đã giúp tôi có thêm một trải nghiệm vô cùng đặc biệt. Chắc chắn thời gian tới kênh YouTube của tôi sẽ có những clip về những chuyến đi khám phá, trải nghiệm Nghệ An cùng những bài hát dân ca ví, giặm mà tôi thể hiện”.
- Youtuber Cee Jay