Đại hội TDTT tỉnh: Có hay không tiêu chí "tuyển chọn vận động viên"?

(Baonghean) - Mục đích của Đại hội TDTT tỉnh lần thứ VII năm 2014 có nội dung “tuyển chọn, bổ sung lực lượng VĐV cho đội tuyển của tỉnh tham gia thi đấu tại Đại hội TDTT toàn quốc lần thứ VII năm 2014”. Tuy nhiên, mục đích này dường như chỉ đặt ra… cho vui.

Ở môn đẩy gậy, nội dung 60 - 65 kg, cái tên Nguyễn Thị Thủy (Quỳnh Lưu) được rất nhiều người biết đến và nể phục, bởi chị là VĐV duy nhất vô địch 3 kỳ Đại hội TDTT tỉnh liên tiếp, từ 2006 đến 2014. Chị cũng tham gia nhiều giải đẩy gậy toàn quốc và từng giành HCB nhưng chưa từng được dự Đại hội TDTT toàn quốc, dù ở các kỳ Đại hội năm 2006 và 2010, bộ môn này được đưa vào chương trình thi đấu. Nguyên nhân rất đơn giản là đoàn Nghệ An không tham gia đại hội ở môn này nên những VĐV như chị không thể góp mặt. Một VĐV khác cũng có thành tích rất tốt tại Đại hội TDTT toàn tỉnh là Nguyễn Văn Tùng (SN 1980, môn vật) cũng chưa từng được góp mặt ở Đại hội TDTT toàn quốc. Đại diện cho huyện Nam Đàn tham gia 3 kỳ Đại hội TDTT tỉnh gần nhất, lần nào cũng giành HCV nhưng sau mỗi lần đại hội kết thúc, Tùng lại lặng lẽ trở về quê ở xã Nam Anh làm một chàng nông dân chăm chỉ. Trò chuyện với chúng tôi, Tùng cho biết, dù môn vật được đưa vào thi đấu tại các kỳ Đại hội TDTT toàn quốc nhưng chưa bao giờ anh được gọi vào đội tuyển vật của tỉnh, bởi đội tuyển vật đã tập trung tập luyện ổn định trước Đại hội TDTT toàn quốc cả năm.

Bóng bàn - một môn thi đấu tại Đại hội TDTT tỉnh không tham dự Đại hội TDTT toàn quốc.

Diễn ra từ cuối tháng 2 đến giữa tháng 5, Đại hội TDTT tỉnh lần thứ VII năm 2014 tổ chức thi đấu 16 môn gồm: karatedo, đẩy gậy, vật, việt dã, bóng đá, bóng chuyền, cầu mây, bi sắt, điền kinh, bơi lội, đá cầu, cầu lông, bóng bàn, cờ vua, bắn nỏ và kéo co. Đến thời điểm này, đã có gần một nửa số môn tổ chức thi đấu. Những tấm Huy chương Vàng đã được trao cho những người đạt thành tích cao nhất ở các nội dung. Tuy nhiên, với chủ nhân của nhiều tấm huy chương ở đại hội lần này, Đại hội TDTT tỉnh là sân chơi lớn cuối cùng của họ trong năm 2014. Nguyên nhân là từ cuối tháng 9/2013, khi nhiều huyện vẫn chưa tổ chức Đại hội TDTT, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã giao cho Trung tâm Đào tạo và Huấn luyện thể dục thể thao tỉnh lập kế hoạch, trong đó đặt ra mục tiêu, chỉ tiêu, nội dung thi đấu, danh sách các VĐV có khả năng giành huy chương tại Đại hội TDTT năm 2014 và kế hoạch tập luyện.

Trong bản kế hoạch này không có nội dung bổ sung VĐV từ Đại hội TDTT tỉnh. Và thực tế, danh sách các VĐV trọng điểm ở các môn tham gia Đại hội TDTT toàn quốc không được bổ sung VĐV nào từ Đại hội TDTT các cấp. Với các VĐV đang tập trung tập luyện tại trung tâm đã được mặc nhiên lựa chọn chuẩn bị cho Đại hội TDTT toàn quốc, Đại hội TDTT tỉnh dường như chỉ là một sân chơi nhỏ để họ kiểm tra quá trình tập luyện của mình. Thậm chí, ở môn việt dã, các VĐV chuyên nghiệp còn thi đấu ở một nội dung riêng bên cạnh các VĐV thi đấu ở nội dung “đại hội” và thành tích của họ tại giải đấu này không tính vào thành tích thi đấu Đại hội. Như vậy, dễ dàng nhận thấy giữa Đại hội TDTT tỉnh và việc tham gia Đại hội TDTT toàn quốc không có sự liên hệ với nhau như yêu cầu “lựa chọn, bổ sung lực lượng VĐV cho đội tuyển của tỉnh tham gia thi đấu tại Đại hội TDTT toàn quốc” mà điều lệ Đại hội TDTT tỉnh đề ra.

Trao đổi băn khoăn này, ông Nguyễn Hoàng Trung – Giám đốc trung tâm cho biết: “Tham gia Đại hội chỉ có các VĐV thành tích cao đang được huấn luyện tại Trung tâm Đào tạo và Huấn luyện thể dục thể thao tỉnh, còn các môn như bóng bàn, bóng chuyền, cầu lông, do chưa được đưa vào đào tạo, huấn luyện thành tích cao nên không thể lựa chọn, lập đội tuyển tham gia Đại hội. Với những môn tham gia Đại hội TDTT toàn quốc có trong chương trình thi đấu Đại hội TDTT tỉnh, do các đội tuyển đã lựa chọn được những VĐV xuất sắc nhất từ cơ sở, phong độ của các VĐV tương đối ổn định nên không nhất thiết phải bổ sung”. Còn về 3 môn thành tích cao được đưa vào thi đấu tại Đại hội TDTT tỉnh mà không tham gia Đại hội toàn quốc là bơi lội, bóng chuyền và cờ vua, ông Trung lý giải là do khả năng cạnh tranh huy chương ở những môn này thấp, cộng với việc nguồn ngân sách của tỉnh dành cho việc tập luyện và tham gia Đại hội hạn chế nên các môn này không “đi” được.

Về vấn đề này, ông Bùi Danh Tiếu - nguyên Giám đốc Trung tâm thi đấu TDTT tỉnh thì giải thích rõ hơn: “Ra đời vào năm 1985, Đại hội TDTT toàn quốc được coi là cuộc tổng duyệt lớn nhất của thể thao Việt Nam trên mọi mặt. Khi đó, lý luận phát triển chung của TTVN vẫn được hiểu như “mô hình tháp” - thông qua nền tảng phong trào TDTT quần chúng phát triển rộng để xây dựng lên mũi nhọn đỉnh cao. Tuy nhiên, đến những kỳ Đại hội gần đây thì mô hình hình tháp này đã bị... lộn ngược – tức là xây dựng đỉnh cao theo kiểu “gà nòi”, lấy thành tích đỉnh cao để tác động ngược đến sự phát triển của phong trào. Ở các cấp cơ sở, tỉnh, thành, Đại hội chỉ là những giải đấu mang tính phong trào (còn gắn kèm thêm các những nhiệm vụ chính trị, văn hóa của địa phương), nhưng khi tới toàn quốc lại là “chuyện riêng” của các đội tuyển, các VĐV chuyên nghiệp. Do đó, hầu hết các môn thi đấu đấu ở Đại hội TDTT toàn quốc thực chất là các giải vô địch quốc gia được gắn thêm cái mác “đại hội”. Vì thế mà các VĐV xuất sắc ở các môn mà địa phương chưa đưa vào huấn luyện thành tích cao hoặc các môn đã được huấn luyện nhưng khó tranh chấp huy chương hầu như không có cơ hội để dự Đại hội TDTT toàn quốc”.

Đến bao giờ những VĐV xuất sắc, đạt thành tích cao tại các kỳ Đại hội TDTT tỉnh có cơ hội tham gia Đại hội TDTT toàn quốc? Có lẽ, đã đến lúc ngành thể thao tỉnh nhà cần xem lại chiến lược phát triển thể thao thành tích cao khi có sự tách biệt với thể thao phong trào như hiện nay. Và cũng hy vọng ở cấp Trung ương, các nhà quản lý thể thao cần xem xét, xây dựng lại mục đích, tính chất của Đại hội TDTT toàn quốc, để đây thực sự là “cuộc tổng duyệt lớn nhất của thể thao Việt Nam” chứ không chỉ là những giải vô địch quốc gia gắn mác “đại hội”.

Minh Quân