Đảm bảo công khai, minh bạch, chống lợi ích nhóm trong thực hiện chính sách về đất đai

Sáng 15/9, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tổ chức Hội nghị trực tuyến phản biện xã hội Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi.
Chủ trì tại điểm cầu Trung ương có các đồng chí: Đỗ Văn Chiến - Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam; các đồng chí Ủy viên BCH Trung ương Đảng: Trần Hồng Hà - Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường; Lê Tiến Châu - Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam; Ngô Sách Thực - Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam.

Chủ trì tại điểm cầu Nghệ An có các đồng chí: Võ Thị Minh Sinh - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh uỷ, Chủ tịch MTTQ Việt Nam tỉnh Nghệ An; Nguyễn Đức Thành - Phó Chủ tịch MTTQ Việt Nam tỉnh Nghệ An.

Các đồng chí chủ trì tại điểm cầu Trung ương. Nguồn ảnh: daidoanket.vn

Tập trung góp ý, phản biện 12 nội dung trọng tâm

Phát biểu khai mạc hội nghị, đồng chí Đỗ Văn Chiến khẳng định tầm quan trọng, tác động của Luật Đất đai đến đời sống xã hội, Luật Đất đai liên quan 112 luật khác nhau, liên quan đến nhiều tổ chức, ngành nghề. Vì vậy việc hoàn thiện, sửa đổi Luật Đất đai là vô cùng quan trọng, cần được góp ý, phản biện cụ thể, hiệu quả, sát thực tiễn. Nhiều ý kiến đánh giá Dự thảo luật đã được Chính phủ, cơ quan chủ trì soạn thảo là Bộ Tài nguyên và Môi trường cầu thị, tiếp thu, lắng nghe trong quá trình chuẩn bị. Việc sửa đổi Luật Đất đai là nhiệm vụ quan trọng, tác động đến mọi mặt của đời sống chính trị, kinh tế, xã hội của đất nước và đời sống nhân dân nên Đảng, Nhà nước hết sức quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo. Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII đã chỉ đạo tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết 19-NQ/TW và Luật Đất đai năm 2013; ban hành Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 16/6/2022 về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao, đưa ra nhiều nội dung chính sách mới định hướng cho việc sửa đổi Luật.

Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đề nghị các đại biểu tham luận, góp ý vào dự thảo Luật và đề xuất ý kiến phản biện dự thảo luật tập trung chủ yếu vào 12 nội dung: Việc thể chế những điểm mới theo Nghị quyết số 18-NQ/TW, các chủ trương của Đảng về đất đai; sự tương thích của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) với Hiến pháp năm 2013 và các luật khác có liên quan. Việc thể chế hóa các quy định liên quan đến Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) theo tinh thần của Nghị quyết số 18-NQ/TW nhấn mạnh vai trò của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong xây dựng, thực hiện và giám sát, phản biện xã hội chính sách pháp luật về đất đai còn chung chung, khó thực hiện.

Quy định về quyền, trách nhiệm của Nhà nước trong dự thảo Luật đã thể hiện sự phân cấp, phân quyền nhưng chưa rõ trách nhiệm. Hoàn thiện quy định về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Trong đó làm rõ các nguyên tắc lập quy hoạch; căn cứ lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và thẩm quyền quyết định, phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; vai trò của hội đồng nhân dân trong việc điều chỉnh quy hoạch, giám sát việc thực hiện. Việc công khai và lấy ý kiến người dân trong quá trình làm quy hoạch và điều chỉnh quy hoạch thực chất, tránh hình thức. Hoàn thiện các quy định bảo đảm quyền sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân là dân tộc thiểu số nhằm thúc đẩy sự phát triển cộng đồng các dân tộc thiểu số.

Các đồng chí chủ trì hội nghị tại điểm cầu Nghệ An. Ảnh: Hoài Thu

Các hình thức công khai, minh bạch, bình đẳng giao đất, cho thuê đất (Chương V). Làm rõ tiêu chí giao đất, cho thuê đất, đặc biệt cơ chế đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất có rừng; tiêu chí, hạn mức giao các loại đất, trong đó quy định rõ hạn mức đất giao cho tôn giáo, loại giao không thu tiền, có thu tiền sử dụng đất.

Hoàn thiện các quy định về thu hồi, trưng dụng đất trong Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) nhằm đảm bảo tính công khai, minh bạch, giảm khiếu nại. Rõ tiêu chí thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh; để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng... Hoàn thiện các quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để giải quyết hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người có đất bị thu hồi và nhà đầu tư (Chương VII), thể chế hóa quan điểm được nêu trong Nghị quyết số 18NQ/TW “có quy định cụ thể về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để sau khi thu hồi đất thì người dân có đất bị thu hồi phải có chỗ ở, bảo đảm cuộc sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ”.

Góp ý sửa đổi các quy định về đăng ký đất đai, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà và tài sản khác gắn liền với đất. Quy định về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất tại Chương XIII của dự thảo Luật, đề xuất hoàn thiện. Quy định về tài chính đất đai, giá đất trong dự thảo Luật đất đai (sửa đổi) - Đề xuất sửa đổi, bổ sung. Trong đó làm sâu sắc hơn quy định về bỏ khung giá đất theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW, tác động của việc bỏ khung giá đất, lộ trình thực hiện và cần quy định cụ thể như thế nào trong dự thảo Luật đất đai. Quy định về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất tại Chương XIII của dự thảo Luật, đề xuất hoàn thiện. Vướng mắc, bất cập trong quy định thủ tục hành chính về đất, kiến nghị sửa đổi (Chương XIV).

Cần sửa đổi, bổ sung các quy định quan trọng

Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai TP. Vinh giải quyết thủ tục hồ sơ đất. Ảnh tư liệu: Mai Hoa

Trong phiên làm việc buổi sáng, hội nghị đã nghe thông tin tóm tắt một số chính sách pháp luật được sửa đổi, bổ sung trong Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, những vấn đề còn có ý kiến khác nhau trong dự thảo. Báo cáo tóm tắt các ý kiến gửi đến hội nghị. Trong đó, nhiều ý kiến cho rằng nhiều quy định trong dự thảo vẫn còn chung chung, chưa cụ thể, chưa thể chế đầy đủ các chính sách mới trong Nghị quyết số 18-NQ/TW. Nhiều vấn đề phức tạp, nhạy cảm, cần tiếp tục đánh giá tác động kỹ lưỡng, cụ thể hóa chính sách bảo đảm đồng bộ, khả thi, hiệu quả. Vẫn còn nhiều nút thắt, mâu thuẫn, chồng chéo giữa các quy định của pháp luật trong quản lý, sử dụng đất, chưa tạo không gian mới, động lực cho phát triển, bảo đảm an ninh quốc phòng; giảm tối đa thủ tục hành chính chưa rõ. Phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương thiết lập công cụ kiểm soát quyền lực, giám sát thực hiện, khắc phục ách tắc, tiêu cực, tham nhũng, lãng phí trong quản lý, sử dụng đất, giảm khiếu kiện về đất đai cần quy định rõ hơn.

Sau khi nghe các báo cáo, nhiều đại biểu các địa phương, bộ ngành đã phát biểu ý kiến góp ý về các nội dung quan trọng. Trong đó có nội dung về tính thống nhất, đồng bộ, khắc phục chồng chéo giữa Luật Đất đai với các quy định khác của pháp luật. Làm rõ trách nhiệm của các cơ quan nhà nước các cấp và quyền chủ thể của nhân dân, quyền của tổ chức, cá nhân sử dụng đất. Ví như việc kiểm soát quy định giá đất và có lộ trình thực hiện bỏ khung giá đất như thế nào; việc bồi thường tái định cư trong thu hồi đất đảm bảo quyền và nghĩa vụ của các bên; vấn đề cấp đất, xử lý việc sử dụng đất sai mục đích ở các cơ sở tôn giáo; vấn đề quản lý đất công để tránh thất thoát, rơi vào tay tư nhân… Việc thể chế hoá các quy định liên quan đến MTTQ Việt Nam trong dự thảo Luật Đất đai sửa đổi. Các quy định về giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; phạm vi lấy ý kiến nhân dân trong quá trình thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất...

Các đại biểu tại điểm cầu Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Nghệ An. Ảnh: Hoài Thu

Một trong những nội dung được các đại biểu quan tâm đó là quy định bỏ khung giá đất nên được quy định trong dự thảo luật thế nào cho phù hợp. Xung quanh vấn đề này có nhiều nội dung cần làm rõ và quy định cụ thể nhằm đảm bảo tính hiệu quả, tránh lợi ích nhóm trong thực hiện chính sách quan trọng này. Trong đó, các đại biểu cho rằng cần phải xác định rõ như thế nào được cho là giá đất phổ biến trên thị trường có sự biến động để làm căn cứ điều chỉnh bảng giá đất; nguyên tắc, phương pháp xác định giá đất như thế nào? Tại Điều 130 dự thảo Luật Đất đai sửa đổi quy định bảng giá đất được sử dụng chung cho tất cả các trường hợp như tính tiền sử dụng đất, tính tiền bồi thường... là chưa phù hợp.

Tại hội nghị đã có nhiều ý kiến góp ý, phản biện các nội dung của Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi. Các đồng chí chủ trì cũng đã cung cấp thêm thông tin, giải trình làm rõ những vấn đề liên quan các nội dung được phản biện./.